Karanlıkla Karşı Karşıya: Özgürlüğün filmi

İnsanları seçemedikleri durumlardan dolayı yargılamanın vahimliğini tüm çıplaklığıyla gözler önüne seren Karanlıkla Karşı Karşıya Blackkklansman vizyonda...Irkçılık konusuna değinen yönetmen Spike Lee, özellikle Amerikada son yaşanan Charlottesville olaylarına yer veriyor. Amerikada'ki ırkçılık olayları haber bültenlerinde 2şer 3er dakikalık zaman diliminde kendine yer bulsa da bu çirkin konu varlığını sürdürüyor. Uluslararası arenada büyük bir suç sayılan ırkçılık hakkında geçmişteki çirkin yaşanmışlıklara rağmen bazı topluluklarca hala ders çıkarılmamış. Özellikle Amerikada bazı eyaletlerde bu durum oldukça vahim durumda. 71. Cannes Film Festivali'nde Büyük Ödülün sahibi alan Spike Lee imzalı BlacKkKlansman yönetmenin beş yıl aradan sonra sessizliğini bozduğu ve sinemaseverlerle buluştuğu, temelinde ırkçılığı ele alan ancak tüm ayrımcılıkları yerle bir eden filmi. Film hikayesiyle, ritmiyle, konusuyla yönetmenin bu beş yıllık arada ne kadar biriktiğini, dolduğunu gösteriyor. Spike Lee, filmini Ron Stallworthun Black Klansman kitabından uyarlıyor. Ayrıca Lee, başyapıtı Malcom X gibi yine otobiyografik bir film çekiyor. 1970'lerde Amerikada siyahi vatandaşlar için çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmalar sırasında Ron Stallworth, Coloradoda bir polis merkezine başvuru yapıyor. (Bu arada Colorado günümüzde en çok polislerin siyahi vatandaşlara şiddet uyguladığı yerdir.) Ron Stallworth, bir mülakatın ardından ilk siyahi polis olarak merkeze kabul ediliyor. Ron Stallworth, bize filmde barışçıl düşüncelere sahip yasalara ve adalete inanan, bir polis memuru olarak gösteriliyor. Başlarda evrak işleriyle uğraşan bu azimli polis memuru yaptığı işten memnun kalmıyor. Her fırsatta müdürlerinden sağlam bir görev istediğini yineliyor. Filmin çatışma alanı Ku Klux Klan denilen protestan Amerikalıların ve beyaz ırkın üstünlüğüne inanan ve yahudilere, siyahi vatandaşlara, homoseksüellere nefret besleyen hasta zihniyetli grupla siyahi vatandaşların hakkını savunan ve öğrenci gösterileri düzenleyen Black Panther Party arasında geçiyor. Sıkıcı evrak işlerinden sonra Ron Stallworthun ilk görevi Black Panther Partynin toplantısını dinlemek olur. Siyahi bir vatandaş olduğu için bu toplantıyı dinlemesi çok kolay oluyor. Ancak filmin mesajı farklılıklar olmaksızın herkesin eşit olması olduğu için Ron Stallworth kendi ırkım dediği bu toplantıyı sıkça eleştiriyor. Bu görevi layıkıyla yerine getiren Ron, polis merkezinde istihbarat bölümüne alınıyor. Bu bölümde bir gazete kupüründe Ku Klux Klanın verdiği bir organizasyon ilanını fark ediyor. Bu numarayı arıyor ve siyahi vatandaşlardan nefret eden bir beyaz gibi konuşarak grubun toplantılarına dahil oluyor. Ancak siyahi olduğu için grup toplantılarına fiziki olarak katılması imkansız. Aynı polis merkezi içinde çalıştığı Flip Zimmerman ile iş birliği yapıyor. Telefondaki iletişimi içeriden Ron Stallworth sağlarken, Ku Klux Klanın toplantılarına katılan ve Ronun ismini alan Flip Zimmerman fiziki olarak örgütün içine dahil oluyor. Bu saatten sonra filmde, ilk başlardaki durağanlık yerini bir anda soluksuz bir heyecana bırakıyor. Bir yalanlar silsilesiyle Ku Klux Klandan bilgi toplamaya çalışan Ron ve Flip, sınırlarda dolaşan ve canlarını tehlikeye atan iki polis memuru oluveriyor. Bu arada Ku Klux Klanın öteki olarak gördüğü ve değersizleştirdiği bir diğer topluluk Yahudilerdir. Flipde bir Yahudidir. Bazı sahnelerde Flip, anlayamadığı bu zihniyeti kaldıramıyor. Örgütün içinde yaptığı rollerden sonra kendinden nefret ediyor. Filmin sonu açık uçlu bitiyor; ya ırkçılık yapanların en sonunda cezalandırıldığını düşünebilirsiniz ya da ırkçılığın ve bu grupların varlığının halen devam ettiğini düşünebilirsiniz. Bu konuyu yönetmen seyircinin kararına bırakıyor. Ancak ırkçılığın aptallık olduğunu ve ırkçılık yapanların her zaman aşağılanacağı gerçeğini filmin sonunda yönetmen bir kez daha yineliyor. Yönetmenin 35 mm çektiği film dönemin ambiyansını anlatırken anlatıya olabildiğince güç vermiş. Müzikler, sahne tasarımları, kostümler tam olarak bizi 1970'lere götürüyor. Uzun yüz planları ve kamerada yapılan pan hareketleri Spike Leenin sinemasal gözünü bizlere sunuyor. Özellikle filmde örgüt yöneticileri tarafından nutuklar atılırken çekilen yakın planlar filmin ritmini ve sinemasal yönden zenginliğini arttırıyor. Filmin sonunda ise 2017 yılında gerçekleşen Charlottesville olaylarının görüntülerini izliyoruz. Filmden sonra soğuk duş etkisi yaratan görüntüler filme belgesel niteliği kattığı gibi anlatısına güç katmış. Özellikle Donald Trumpın bu olaylar karşısındaki söylemlerini direkt hedef gösteriyor. Kaldı ki yönetmenimiz Cannesda Donald Trump için Adını ağzıma bile almak istemiyorum. Bu adamın nükleer bir savaşın kodlarına sahip olduğunu ve bir atom bombası yollamak için sadece bir düğmeye basmasının yettiğini düşündükçe, sırtımda soğuk terler birikiyor ifadelerini kulandı. Sinema tarihinin teknik açıdan ilklerini içinde barındırmasıyla ünlü D. W. Griffithin yönetmenliğini yaptığı Bir Ulusun Doğuşu (The Birth Of A Nation) filmde çok fazla yer alıyor. Çünkü bu film beyaz ırkın üstünlüğünü savunan ırkçı bir yaklaşımla çekildi ve Ku Klux Klanın üyeleri kahraman birer askermiş gibi gösterildi. BlacKkKlansman, bu yönüyle de tarihi bir incelemede bulunuyor. Afro-Amerikalıların sinemadaki sureti Spike Lee deyince akla bu alandaki en iyi filmi Malcom X gelir. Bu filmde Hacı Malik El Şahbaz adında insan hakları savunucusu Müslüman bir siyasetçinin hayatını anlatmış, Malik rolünü ise Danzel Washington canlandırmıştı. Bu oyunculuk performansı büyük ses getirmişti, Ron Stallworth kitabının filme çekilmesini onayladıktan sonra bu rolü Danzelin oynamasını istemiş ancak Danzel Washington yaşlı ve hasta olduğu için role uygun görülmemiş. Daha sonra bu rolü oğlu John David Washingtonın oynamasına karar verilmiş. Oyunculukta yeni yeni filizlenmeye başlayan John David bu filmle ilk başrol oyunculuğunu oynamış oluyor ve bu işin hakkını her zerresine kadar layıkıyla veriyor. Rol arkadaşı ise Paterson filmindeki muhteşem performansıyla aklımızda kalan Adam Driver. Adamın oyunculuğundaki sakinliği filmlerin gerçekçi yönlerini kuvvetlendiriyor. Bu filmde de sakin, samimi ve ne yaptığını bilen bir Adam Driver vardı. Gerek oyunculuk performanslarıyla, gerek sinemasal estetiğiyle, gerekse işlediği derinlikli ve düşündürücü konusuyla Spike Lee izlemeye değer güzel bir film ortaya çıkartıyor. Irkçılık ve ayrımcılığın hiçbir yürekte yeşermeyeceğini umut ederek bu gibi filmler aracılığıyla empati kurularak bu kötü duygulara hiçbir yerde yer verilmeyeceğine inanıyorum.