2000’lerin Kuzey Avrupa sinemasından 10 film

Kimi Kuzey Avrupa insanının soğuk mizacına inat bizi kahkahalara boğdu, kimi Hollywood aksiyonlarına taş çıkaran işlere imza attı, kimi de en prestijli uluslararası festivallerden ödüllerle döndü. İşte size sinema diline önyargıyla yaklaşılan bir coğrafyadan çıkan zeka, mizah, estetik, tarih ve insanlık yüklü filmlerAbsürt gerçekçilik denilince akla ilk gelen yönetmen Finlandiyali usta Aki Kaurismakiden başkası olamaz. Toplumun kıyısında yaşayan tuhaf karakterler, canlı renklerin içindeki iç karartıcı yaşamlar, trajedi ile yoğrulmuş akıl dışı mizah İşte size Kaurismaki sinemasının özeti Filmlerinde bir yandan sevgi, umut, iyilik temalarını işlerken diğer yandan toplumsal normları, devlet politikalarını, bürokrasiyi, kapitalist sermayeyi kurnazca eleştiren yönetmen, Finlandiya üçlemesinin ikinci filmi Geçmişi olmayan Adamda, 3 sokak serserisinin saldırısı sonrası hafızasını yitiren bir adamın evsizlerin dünyasında yeniden doğuşunu anlatıyor. Aslında hiç yaşanmamış olan bu gerçeküstü hikaye muzip Kaurismakinin şiirsel dünyasında geziniyor. Oscara aday olan ve Cannesda Jüri Büyük Ödülünü kazanan Geçmişi Olmayan Adam, Kaurismaki sinemasının vazgeçilmez ismi Kati Outinene de En İyi Kadın Oyuncu ödülü kazandırdı. Cezaevinden yeni çıkmış bela bir neo-nazi, gerçekleri manipüle ederek hayatı çekilir kılan iyimser bir papaz ve bir elma ağacı. Dini ve mitolojik metaforlarla bezeli Ademin Elmaları, Anders Thomas Jensenin yazıp yönettiği absürtlüklerle dolu karanlık bir komedi İyilik-kötülük çatışmasına odaklanan film, Bütün kötülükler şeytandan mı yoksa tanrıdan mı geliyor? sorusu üzerinden Adam ve İvanın karakter dönüşümünü anlatıyor. Acayip senaryosu, ince mizah yüklü diyaloglara eşlik eden harikulade oyunculuklarıyla Ademin Elmaları, seyirciye bambaşka bir sinema deneyimi vadediyor. Kafa Avcıları, içi boş Amerikan aksiyonlarına taş çıkaran, senaryosu da temposu da çok güçlü, gerilim dozu yüksek bir İskandinav yapımı. İnsan kaynakları uzmanı Beyin Avcısı Roger, lüks yaşamını ikinci işine borçlu; sanat eseri hırsızlığı... Ama o, büyük vurguna hazırlanırken aç gözlülüğünün bedelini ödeyeceğinden ve boğazına kadar belaya batacağından habersizdir. Norveçli ünlü polisiye yazarı Jo Nesbonun aynı adlı romanından uyarlanan, kurgusuyla soluksuz bırakan, zekice tasarlanmış bu filmin yönetmen koltuğundaki isim, 2014 yapımı Oscarlı The Imitation Gamei de yöneten Morten Tyldum Oslo 31 Ağustos, uyuşturucu bağımlısı Andersin 1 günlük yaşamından bir kesit Etrafındakiler tekdüze hayatları, gerçekleştiremedikleri hayalleri olsa da rutinin ortasında mücadele etmekten vazgeçmezken, Anders yakaladığı fırsatlara rağmen amacını yitirdiği yaşamına bir türlü tutunamıyor. Ona yetenekleri ve sahip olduğu imkanlar hatırlatıldığında bile, Elimde hiçbir şey yok, sıfırdan başlayamam diyerek aciz gördüğü varlığından kurtulmak için çabalıyor. Andersin ruhu mutsuzlukla, sevgisizlikle, tatminsizlikle kıvranıyor. Ne arkadaşları ne de ailesi buna bir anlam verebiliyor. Toplumun dayattığı düzeni sorgulayan ve seyirciyi derin varoluşsal sorgulamalara iten Yönetmen Joachim Trier boş mekanlar-boş ruhlar alegorisiyle de tükenmişliğin fotoğrafını çekiyor. Onur Savaşı, son dönem Danimarka sinemasının medarıiftihar yapımlarından. 1998 yılında Dogma 95 kurallarına göre çektiği ensest temalı Festen ile çok konuşulan yönetmen Thomas Vinterberg, yıllar sonra meramını yine cinsel bir suç ekseninde anlatıyor. Söz konusu aile içi mevzu olunca üç maymunu oynayan Festendeki toplumun aksine bu kez çocuksu bir yalanın kasabada yol açtığı infiale tanık oluyoruz. Hayatı altüst olan saygın bir kreş öğretmeni kendini onur mücadelesinin ortasında buluyor. Lucas karakterine hayat veren Usta oyuncu Mads Mikkelsen Cannes Film Festivalinde En İyi Aktör ödülünün sahibi oldu. Yine Cannesda Altın Palmiye için yarışan yönetmen Thomas Vinterberg ise bu ödülü alamasa da farklı kategorilerde 3 ödüle layık görüldü. Onur Savaşı, Oscar, BAFTA ve Golden Globes ödüllerinde de En İyi Yabancı Film adayları arasındaydı. Yıkımın ortasında, kana bulanmış topraklarda inadına büyüyen mandalinalar, savaşın yarattığı kötülerin habersizce ruhlarının derinlerinde sakladıkları insanlık Mandalinalar, 87. Akademi Ödüllerinde, En İyi Yabancı Film dalında Oscar adayı olan Estonya yapımı ilk uzun metraj film Gürcistan İç Savaşı yıllarında Abhazya bölgesindeki Estonyalılar anavatanlarına göç ederken, evlerini terk edemeyen iki eski dost; Ivo ve Margus, savaşın taraflarının ortasında kalır. Bu artık bir savaşın değil barışın filmidir. Çatışma sahnelerine değil, insan ruhuna odaklanan, Kim olduğunuz fark eder mi? diye soran Gürcü yönetmen Zaza Urushadze, her ne kadar Abhazların tepkisiyle karşılaşsa da klişelere düşmeden, sakince savaşın anlamsızlığını anlatıyor, Böyle olmamalıydı diyor. Hani siz, arabayı yanlış yere park edince ya da gürültü yapınca hemen telefona sarılıp sizi şikayet eden komşunuz var ya! İşte o Ove Hatta bin beteri! Ne insana ne de hayvana katlanabilen, önüne geleni azarlayan, aşırı kuralcı, milliyetçi, aksi bir adam. Malı da pek kıymetli. Eşini kaybettikten sonra daha da tahammülsüzleşen bu yalnız ve huysuz ihtiyar, siteye yeni taşınan bir aileyle mecburi iletişim kurmaya başlayınca adım adım duygusal dönüşüme uğruyor. Yönetmen Hannes Holm'un dramla mizahı harmanladığı Ove Adında Bir Adam, En İyi Yabancı Film dahil 2 dalda Oscara aday da olmuştu. Karla kaplı, ıssız ve soğuk bir coğrafya, 40 yıldır yok yere birbirleriyle konuşmayan 2 yaşlı kardeş ve onların biricik yaşama amacı, ödüllü koyunları İnatçılar, işte böylesi bir atmosferde bile yürek eritmeyi başaran dokunaklı bir İzlanda öyküsü. Rekabet, kardeşliğin o görünmez bağını tamamen koparmaya yeter mi! Seyirciyi mekana hapseden cezbedici sinematografisi, karakter geliştirme çabası, özenli senaryosu ile insana, insanı kuzeyli mizahıyla anlatan minimalist yönetmen Grimur Hakonarson, Cannes Film Festivali dahil olmak üzere uluslararası festivallerde birçok ödüle layık görüldü. Bakir Dev, yine soğuk İzlanda'dan çıkan sıcak bir büyüme hikayesi. Fusi, 40 yaşını devirmiş olsa da hala yetişkinlerin dünyasına girememiş, kötülük nedir bilmeyen, cinselliği henüz keşfetmemiş bir çocuk. Her cuma bir başına gittiği restoranda yediği yemekten, dinlediği radyo programına kadar tekdüze bir yaşamı olan bu adam annesinin dizinin dibinde yaşayıp gidiyor. Tek tutkusu savaş oyunu maketleri yapmak olan aşırı kilolu bu asosyalin kabuğunu kırmasının artık zamanı... Noi Albinoiden 6 yıl aradan sonra Fransadan çıkıp anavatanı İzlandaya dönen Yönetmen Dagur Kari, çevresindekilerin dışlayıp alay ettiği koca yürekli Fusinin hikayesini naif bir dille, olanca saflığıyla perdeye taşıyor. Para odaklı, içi boşaltılmış, hayattan kopuk ve zengin zümrenin tekelindeki modern sanat anlayışı... İnternet dünyasında viral olmak uğruna yerle yeksan edilen etik değerler... Toplumsal eşitsizlik, güvensizlik ve önyargı Bir toplumda nezaket yok olursa ormanda yaşayan gorilden bir farkımız kalmaz mesajı veren Kare, Linç kültürünün temelinde yatan korkaklık mı, farklı olana tahammülsüzlük mü?, Sanat kışkırtıcı olan mı?, İfade özgürlüğünün sınırı var mı? gibi sorulara da ince bir mizah anlayışı ile yanıt arıyor. Nefis sosyal gözlemleriyle Yönetmen Ruben Östlund, Cannes'da Altın Palmiye'yi kucakladı.