Ömrüne sığmayan adam Aziz Nesin 100 yaşında
Türk kültür ve düşünce hayatında yarattığı soru işaretleriyle toplumun ufkunu açan, eserleri yabancı dile en çok çevrilen ve ölümünden sonra da çok satan yazarlar arasında olan Aziz Nesin, bundan yüz sene önce, Birinci Dünya Savaşı’nın Osmanlı için en kanlı döneminde, 20 Aralık 1915’te dünyaya geldi. Asıl adı Mehmet Nusret olan Nesin, subayken makaleler kaleme aldığında “Aziz” takma adını benimsedi. 1989’da yazdığı “Vur Damganı Zamana” isimli şiirindeki “Zaman izini bırakır sende / Senin de izin kalsın zamanda / Ölümün bile ziyan olmasın” dizelerinin hakkını verir şekilde ileri yaşlarında dahi yazılarını üretmeye ve yoksul çocuklarla ilgilenmeye devam etti. 1995’te 80 yaşında öldüğünde, sürgün ve hapislerle dolu yazı hayatına, yaşından çok eser sığdırmıştı. Ardında bıraktığı onlarca eser arasında en değerlilerinden biri de Nesin Vakfı.
Haberin Devamı
/

1915
/

Asıl ismiyle Mehmet Nusret Nesin, 29 Aralık’ta Heybeliada’da doğdu. Babası Şebinkarahisar’ın Ocaktaşı Köyü’nden İstanbul’a gelerek bahçıvanlık yapmaya başlayan Abdülaziz Bey’di.
Haberin Devamı
1921
/

Henüz 6-7 yaşındayken komşu bir kadın tarafından ortaoyununa götürüldü. Eve dönünce, izlediği tuluata öykünerek bir tiyatro yazdı.
1924
/

Dokuz yaşındayken okula başladı. Süleymaniye’de “Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi’nin üçüncü sınıfında başladığı eğitim hayatını sırasıyla Darüşşafaka İlkokulu’nun dördüncü, Vefa Ortaokulu’nun altıncı (çünkü devamsızlıktan sınıfta kalmıştı) ve Davutpaşa Ortaokulu’nun altıncı sınıfında sürdürdü. Daha sonra Çengelköy Askeri Okulu’nun yedinci sınıfına girdi.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1924
/

1935’te Kuleli Askeri Lisesi’ni, 1937’de Ankara’da Harp Okulu’nu bitirip asteğmen oldu. Son olarak 1939’da Askeri Fen Okulu’nu bitirdi.
1930
/

Aziz Nesin, Davutpaşa Ortaokulu’nun altıncı sınıfında okurken her Cuma Şehzadebaşı’ndaki Millet ya da Ferah tiyatrolarına gidiyordu. Bu dönemde en beğendiği sanatçı, Adile Naşit’in babası olan “komik- i şehir” (büyük komik) Naşit
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1939
/

İlk eşi Vedia Hanım’la II. Dünya Savaşı’nın başladığı yılın son gününde, 31 Aralık’ta evlendi. Daha sonra şöyle yazdı bir kâğıt parçasına: “Muratlı’da evlendik. Nikâhı muhtar kıydı. Tabur komutanımla bölük komutanım şahit oldular.” İlk çocuğu Oya ve ikinci çocuğu Ateş henüz subayken doğdu.
/

Haberin Devamı
Haberin Devamı
/

1944
/

Muvazzaf subayken 7 Gün ve Millet dergilerinde yazı yazdı. Belki de bu yazıların etkisiyle orduda hizmet verirken, neredeyse sayısız defa göz hapsi ve oda hapsi cezası aldı. En nihayetinde, üsteğmen rütbesindeyken “görev ve yetkisini kötüye kullandığı” iddiasıyla askerlikten uzaklaştırıldı. Askerlikten ayrıldıktan sonra hemen bir fotoğraf çektirdi.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1945
/

Geçinmek için bir süre bakkallık ve muhasebecilik yaptı. Karagöz gazetesinde ve 7 Gün dergisinde yazdı. Profesyonel olarak yazarlığa, Tan gazetesindeki köşe yazarlığıyla adım attı. Yayımlanmış ilk bağımsız yapıtı Parti Kurmak Parti Vurmak adlı 16 sayfalık broşür bu yıl yayınlandı
1946
/

Sabahattin Ali’yle birlikte Marko Paşa’yı çıkardı. Dağıtıcılar dergiyi dağıtmaktan çekindiği için Marko Paşa’yı kendi sattı. Dönemin politikacılarını sözünü esirgemeden eleştiren gazetenin tirajı 70 binlere kadar yükseldi ve dergi büyük bir yankı yarattı.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1946
/

Dergide yazdığı yazılar nedeniyle başı dertten kurtulmadı. En sonunda 10 ay ağır hapis ve 3 ay 10 gün de Bursa’da “emniyet-i umumiye nezareti” altında bulundurulma cezasına çarptırıldı. Marko Paşa mahkemece kapatıldı. Aziz Nesin derginin yayınını, Merhum Paşa, Geveze, Malum Paşa, Ali Baba, Başdan, Hür Marko Paşa, 7-8 Paşa, Bizim Paşa, Öküz Mehmet Paşa, Medet, Yeni Baştan adlarıyla 1950 yıllarına kadar devam ettirdi.
1948
/

Bursa’da sürgün cezasını çekerken İstanbul’daki bir arkadaşına şöyle yazdı: “Gönderdiğin 15 liraya çok teşekkür ederim. Bunu ne müşkül şartlar altında temin ettiğini biliyorum. Fakat çocuklar benden çok daha mühimdir. Beni değil Bursa’ya, bulutların üstüne atsalar aç kalmam. Uludağ’ın karlarını sıkar, ekmek çıkarırım. Eve haftada en az 30 lira vermelisin. Artarsa bana gönder”.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1955
/

6-7 Eylül olayları olunca her zamanki gibi yine “komünistler” suçlandı. Aziz Nesin de sol görüşe mensup yaklaşık 100 kişiyle birlikte tutuklandı ve 9 ay hapis yattı. Hapisteyken Meral Çelen’le nişanlandı.
1956
/

Meral Çelen’le evlendi. İtalya’da yapılan ve 22 ülkenin katıldığı Uluslararası Gülmece Yarışması’nda ilk ödülü olan Altın Palmiye’ye Kazan Töreni adlı öyküsüyle değer görüldü. Aynı yıl oğlu Ali Nesin doğdu.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1957
/

İtalya’da Bordighera’da yapilan Altin Palmiye Uluslararası Gülmece Yarışması’nda Fil Hamdi öyküsüyle yine birinci oldu.
1962 -1965
/

- Zübük yayın hayatına başladı.- Böyle Gelmiş Böyle Gitmez’i kaleme aldı. Kitap Akşam’da tefrika halinde yayınlandı. Aynı yıl ilk defa yurtdışına çıktı; Berlin ve Weimar’daki Antifaşist Yazarlar Toplantısı’na katıldı.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1968
/

Kaleme aldığı Üç Karagöz Oyunu’yla Milliyet’in birincilik ödülünü kazandı. Ödül 10 bin liraydı. Çocuklarına kazandığı bu ödülle 1000’er liralık bisiklet aldı. Bisikleti satıcısı, müşteri Aziz Nesin olduğu için bisiklet başına 100 lira iskonto yaptı.
1973
/

Aziz Nesin Vakfı’nı kurdu.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1983
/

ABD’de Indiana Üniversitesi’nin düzenlediği uluslararası toplantıya çağrıldı. Ancak 12 Eylül yönetimi tarafından pasaportu geri alındığı için bu toplantıya katılamadı.
1984
/

Aziz Nesin öncülüğünde 12 Eylül yönetimindeki hukuk dışı uygulamaları protesto etmek amacıyla hazırlanan dilekçeyi 1383 aydın imzaladı. Aziz Nesin dilekçeyi Prof. Dr. Hüsnü Göksel’le birlikte Çankaya’ya çıkarak bizzat 12 Eylül Darbesi’ni yapan dönemin cumhurbaşkanı Kenan Evren’e vermek istedi. Evren almayı kabul etmeyince dilekçeyi kapıya bırakarak Çankaya’dan ayrıldı. Bu hamleden sonra Kenan Evren’in Aydınlar Dilekçesi’ni verenleri “vatan hainliği”yle suçlaması gecikmedi. Beş gün sonra da dava açıldı; başta Aziz Nesin olmak üzere 59 kişi bu davada yargılandı. Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi’nde görülen dava 1986’da sonuçlandı ve sanıklar suçsuz bulundu.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
Aydınlar Dilekçisi Savunması’ndan:
/

“Bizler bu dilekçeyi yazar ve imzalarken bunun karşılığında aydın olduğumuz için bir minnet beklemiyorduk ve aydın olmanın ayrıcalıklarından yararlanmaya kalkmış değildik. Emekli olduktan sonra holdinglerin yönetim kurullarında ve büyük sermayeli ticaret kuruluşlarında ve bankalarda ve benzeri büyük sermaye gruplarında ve özel girişim kuruluşlarında ve dış alım-satım firmalarında, yüksek çıkarlar karşılığında hiç anlamadıkları işlerde ve hiç çalışmadan görev alan ve aç gözleri hiç doymayan yaşlı kişilerin aydın olduklarını söylemelerinden utanmaları nasıl gerekirse, bu dilekçeyi yazıp imzalamak karşılığında bugünkü yönetimin tutumunu bildiğimizden nimet değil külfet, ödül değil ceza bekleyen bizler de kendimizi aydın sanmaktan onur duymaktayız. Bu dilekçeyi imzalayanlar arasında salt ulusal düzeyde değil uluslararası düzeyde sanatçılar, yazarlar, gazeteciler, bilimciler, hukukçular, eski bakanlar vardır. Bunlar aydın değillerse, Türkiye’de Aydın ilinden başka aydın kalmaz.”
1985
/

İngiltere’de PEN Kulüp onur üyeliğine seçildi.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
1993
/

Sivas’ta 2 Temmuz 1993 tarihinde Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli’nin yakılması sırasında ölüm tehlikesi geçirdi.
/

Haberin Devamı
Haberin Devamı
1993
/

Çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür olmak üzere 37 kişinin yaşamını yitirdiği bu katliamdan sağ kurtuldu.
1995
/

İmza günü için gittiği Çeşme Alaçatı’da, (Sivas Katliamı’nın 2. yıldönümünden 3 gün sonra) 5 Temmuz’u 6 Temmuz’a bağlayan gece, arkasında yüzü aşkın kitap bırakarak sabaha karşı geçirdiği kalp kriziyle hayatını kaybetti.
Haberin Devamı
Haberin Devamı
/

/

Haberin Devamı
Haberin Devamı
/

/

Haberin Devamı
Haberin Devamı
/

/

Haberin Devamı
Haberin Devamı