Marx'a estetik açıdan bakmak

Margaret A. Rose'un Ayrıntı Yayınları'ndan çıkan "Marx'ın Kayıp Estetiği" kitabında Almanya, Rusya ve diğer Avrupa ülkeleri bağlamında 1820'lerden 1900'lerdeki siyasî-sosyal gelişmelere, bu gelişmelerin sanattaki yansımalarına Marx ve çevresi özelinden bir bakış geliştiriyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Barış Özdemir'in tanıtım yazısı şöyle:

"Marx'ın Kayıp Estetiği", Marx'ın gençlik yıllarında var olan görsel sanat anlayışları ve estetik teorisine, "Nazaren" kavramı ve Nazarenlere, Marx'ın ekonomik ve felsefî el yazmalarına ve bu bağlamdaki görüş farklılıklarına, Konstrüktivistlere, Avangart'ın algı biçimlerine ("Lenin'den Stalin'e ve Sonrasında Avangardın Problemleri") uzanan, yaslandığı temellerin zorluğu ve karmaşıklığı içerisinde yolunu tutarlı bir şekilde bulabilmiş, okura yeni bilgi kapıları aralayabilen önemli bir eser! Kitabın "Teşekkür" bölümünde yazarın hangi kişi, kurum adları verdiğini okuduğunuzda kitabın yapay bilgilerden ibaret olmayıp âdeta organik bir bağdan gücünü aldığını görüyorsunuz. Sayfalar arasında gezinirken de yazar âdeta bir rehber gibi kısık sesle, isteyenin kendini verip anlayabileceği bir ses tonuyla kısa, derin, ama etkili bilgiler veriyor. Bu bilgilere sık sık alıntılarla resim-görsellerin eşlik etmesi ise yazarın dayanakları olurken sizin için de bunlar bir pekiştireç, güven temelli estetik parçalar oluyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Yazar Margaret A. Rose, "Giriş" bölümünde kitabın içeriği ve yazılma gerekçesine dair çok önemli açıklamalarda bulunuyor: "(…) Marx'ın görsel sanatlarla ilgili gerçekten ne düşündüğü konusu üzerinde pek fazla durulmadı. Diğer çalışmaların aksine bu kitap, hem 19. yüzyıl Almanya'sında, Fransa'sında ve İngiltere'sinde görsel sanatlar adına Marx'ın bizzat nelere tanık olduğunu sorgulayan yeni bir alan yaratmak hem de böylesi bir araştırmadan elde edilecek bilgilerin, Marx'ın estetik teorisinin ne olabileceği hakkındaki güncel ve 20. yüzyıldaki daha eski görüşleri nasıl etkileyebileceğini irdeleme amacını taşımaktadır." (s. 11, 12)

Sosyalist Realizm, Sosyalist Realizm ile modernizm arasındaki tartışma, avangart, prodüktivist, konstrüktivist sanat teorileri, Nazarenler ("nazaren" anlayışı ve çalışmaları), ortaçağ ve sonrasında sanat çalışmaları ve gelişim şekli kitapta ele alınan kavram ve öğeler olarak karşımıza çıkarken, asıl ve ısrarla Marx, Marx öncesi ve sonrası sanat-siyaset gelişmeleriyle ve önemli isimler'den bahsediliyor: Hegel, E. H. Carr, Heinrich Heine, Saint Simon,Feuerbach, Hegel…

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Sosyalist Realizm kendi tarihini mi yaratmıştır yoksa tarih tarafından mı yaratılmıştır?

Kitap, Marx'tan ve çalışmaları-görüşlerinden hareketle o dönemin görsel sanat türüne ışık tutarak şu soruya yanıt arama amacındadır: Sosyalist Realizm kendi tarihini mi yaratmıştır yoksa tarih tarafından mı yaratılmıştır? Bu soruya olduğu kadar Avrupa ve Rusya yakın tarihine de dönüşler yapan eser, 15.-16. yüzyıl ressamlarından, bu ressamların 19. yüzyıla etkisinden ve bu etkilenmeyle ilişkili tartışmalardan da bahsediyor. Bu değinilere resimlerin eşlik etmesi, resimlerin altındaki açıklayıcı bilgiler, kitaba önemli bir katkı sunuyor. Rafael'den "Atina Okulu", Annibal Carraci'den "Pieta Azizlerle", Albrescht Dürer'den "Otoportre" bunlardan sadece birkaçı. Özellikle de 1800'lü yılların çalışmaları daha ön planda. Fotomontajlı resimlerden Rafael-Dürer etkisinde kalmış sanatçıların çalışmalarına, tasvirlere kadar önemli paylaşımlarda bulunulmuş. Daha da önemlisi, kitapta -normalde bu tür bilgilerle karşılaşabilmeniz çok güçtür- bazı önemli ayrıntıların özenle derlenip tam da yerinde okurla paylaşılmasıdır. 198. sayfada bir fotoğraf, fotoğrafta Stalin ve Voroshilov Kremlin'de resmedilmiştir. Devamı şöyle: "Burada şu nokta ilginçtir ki; Sosyal Realizmin diğer savunucularıyla birlikte sanatın "gerçekliğin gerçekçi şekilde tasviri"ni içermesi gerektiğine inanan Alexander Gerasimov, Stalin'i Voroshilov'dan daha uzun boylu görünecek şekilde resmetmiştir. (Gerçekte Stalin de Voroshilov da uzun boylu değillerdi ancak ikisi arasında daha kısa boylu olan aslında Stalin'di.)" (s.198)

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"Marx'ın Kayıp Estetiği" Almanya, Rusya ve diğer Avrupa ülkeleri bağlamında 1820'lerden 1900'lere siyasî-sosyal gelişmelere, bu gelişmelerin sanattaki yansımalarına Marx ve çevresi özelinden bir bakış geliştiriyor. O dönemin sanat akımlarıyla sönmeye yüz tutmuş akımların göstergeleri yine mektuplar, makaleler ya da diğer çalışmalar eşliğinde veriliyor. Marx'ın Almanya'daki öğrencilik dönemleri, üzerinde etkisi olan öğretmenleri, ilişkiye geçtiği kişi-görüş-akımlar kısa, açıklayıcı bir yöntemle okura aktarılıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bu eser, bir yandan resim sanatının 19. asrına (15.-16. asırlara kısa dönüşlerle) mercek tutar ve Marx'ın sanat çalışmalarını irdelerken, bir yandan da Marx özelinde Stalin ve Lenin'e, Rus Devrimine yönelmesi bağlamında önemlidir. Asıl büyük önemi ise tüm bu sanat kuramları arasında Marx'ın yazı-görüşleri ve özellikle Rus devriminden sonra bu konudaki görüş ayrılıkları…