Tunceli'de unutulmaya yüz tutmuş masallar gün ışığına çıktı: Dersim Masalları

KAYNAKMurat Aydın / Cnnturk.com

Tunceli'de unutulmaya yüz tutmuş masallar, Caner Canerik tarafından kitap haline getirildi.

Haberin Devamı

İstanbul’daki aktif gazetecilik yaşamını sona erdirerek memleketi Tunceli’ye yerleşen Caner Canerik, Gülazere (Bitmeyen Yolculuk) kitabından sonra yeni bir eseri okuyucularıyla buluşturdu.

Aynı zamanda belgesel film yönetmenliği de yapan Canerik, Tunceli üzerine yaptığı belgesel çalışmalarıyla tanınıyor.

Caner Canerik, son eseri olan Dersim Masalları adlı kitabında Tunceli bölgesinde dilden dile anlatılan ve unutulmaya yüz tutmuş 46 özgün masalı yaşlı insanlardan dinleyerek eserleştirdi.

Selma Taşbaşı da özgün çizimleriyle kitaba katkı verdi.

İlk masalını 2011 yılında kayıt altına alan Canerik, kitabı 2 yıllık bir çalışma sonucunda bitirebildi. Bu dönem içinde Tunceli’nin bütün ilçelerini, köy köy gezen yazar, masal anlatan yaşlı ve bilge insanları araştırıp buldu.

2 yıllık bir çalışma sonucunda ortaya Dersim Masalları adlı kitabını çıkaran Canerik, yayınevi sürecinde de birçok zorluk yaşayınca, çözümü kitabını kendisi bastırmakla buldu.

Haberin Devamı

Masallarda kadınlar

Dersim Masalları kitabında özellikle kadın figürü fazlasıyla ön plana çıkıyor.

Dünya'daki bir çok masalda olduğu gibi Tunceli'deki masallarında da; kötüyü temsil eden, aşıkların kavuşmasını engelleyen çok yaşlı kadın karakteri oldukça yaygın görülüyor.

Yaşlı erkek genellikle iyiliksever kamil bir insan, “Hızır” formunda görünen/yetişen bir karakter olurken, yaşlı kadın, aşıkların kavuşmasını engelleyen, Paşa'nın aklını çelen, ortalığı karıştıran bir karakter olarak karşımıza çıkıyor.

Dersim masallarında aşık olunan kadınların büyük bir çoğunluğu "çok güzel" olarak tanımlanıyor.

"Güneş gibi parıldayan" ya da "Ay gibi ışıldayan" kadınlar, bazen Paşa oğullarının, bazen paşaların, bazen fakir çocuklarının, ejderha ya da devlerin hedefi oluyor.

Tuncelide unutulmaya yüz tutmuş masallar gün ışığına çıktı: Dersim Masalları

Dersim Masallları'nda güzel kadınların tanımlanmasında fizyolojik özelliklerine neredeyse hiç rastlamıyoruz. Onları tanımlamak için "Işıltı, parıltı" gibi kavramlar Güneş ve Ay ile birlikte kullanılıyor.

Haberin Devamı

"En güzel kız" olarak tüm masallarda olduğu gibi Dersim Masalları'nda da Peri Kızı, Peri Paşasının Kızı yer alıyor. Resimli masallarda gördüğümüz kanatlı olanların aksine, genellikle güvercin olarak uçup dolaşıyorlar.

Hayvansal imgelerde kadın

Masalları cinsiyet temelli olarak incelediğimizde ise, hayvan masallarındaki kurtarıcı, iyilik sever, fedakar karakterlerin cinsiyet olarak kadın olduğunu görüyoruz. Erkek hayvan ise; kaba, korkulan, öldüren,yıkıp yok eden olarak karakterize ediliyor.

Dersim Masalları'nda erkekler, çoğunlukla ayı formunda karşımıza çıkarken, dişi olarak da genellikle tilki olarak rastlıyoruz.

Cinsiyetçi küfürler

Tunceli kültüründe küfür, Türkçe'deki gibi ağır bir tepkiye sebep olmazsa da, masallarda kadına yönelik cinsel şiddet içeren cümlelere çok az rastlanıyor.