Hukuk, devlet, iktidar ve haklar...
Hukukun çeşitli kavramlarla ilişkisi ve farklı disiplinler ve düşünürlerin yaklaşımlarıyla ele alındığı analize tutulduğu kitaplar İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları ile NotaBene Yayınları'ndan okurla buluştu.
Felsefe, siyaset, özne, hakikat, hak ve özgürlükler, liberal haklar, insan hakları... Bütün bu kavramların hukukla ilişkisinin çeşitli yaklaşımlarla ele alındığı kitaplar peşpeşe okurla buluştu. Umut Koloş'un "Foucault, İktidar ve Hukuk: Modern Hukukun Soybilimi" Bilgi Üniversitesi Yayınları'ndan, eleştirel hukuk çalışmalarının önde gelen ismi Costas Douzinas'ın "Hukuk, Adalet ve İnsan Hakları / Eleştirel Bir Yaklaşım" ile Bora Erdağı'nın editörlüğünde hazırlanan "Liberal Hakların, Hukukun ve Devletin Sınırları" kitapları da Nota Bene Yayınları'ndan çıktı.
Foucault, İktidar ve Hukuk: Modern Hukukun Soybilimi
Bilgi Üniversitesi Yayınları'ndan çıkan Umut Koloş'un, "Foucault, İktidar ve Hukuk: Modern Hukukun Soybilimi" kitabında ise, 20. yüzyılın önemli düşünürlerinden Michel Foucault'nun eserlerinin hukuk alanına izdüşümleri kapsamlı bir şekilde ele alınıyor.
Foucault, İktidar ve Hukuk: Modern Hukukun Soybilimi adlı bu kitapta Foucault’nun genel felsefi duruşu, iktidar analizi ve bunlara paralel olarak şekillenen “modern hukukun soybilimi” her türlü tartışmayı içerir biçimde ele alınıyor.
Kitap, hem Foucault düşüncesinin temel kavram ve kategorilerini ayrıntılı biçimde açıklayarak okur için Foucault’ya bir giriş sağlıyor, hem de bu “Foucault’ya Giriş”ten sonra genel olarak felsefenin ve özelde hukuk felsefesinin, özne ve hukuksal özne, hakikat ve hukuksal hakikat, hak ve özgürlük gibi başta gelen konularını Foucault perspektifinden sunuyor. Bunların yanı sıra, tahakküm ve direniş gibi politika alanının kategorilerine ilişkin Foucaultcu argümanlara yer veriliyor ve hukuk alanına yönelik politik edimin yeni bir hukuk arayışı olması gerektiğine dair Foucault düşüncesini detaylı bir şekilde okuyucuya aktarıyor.
Liberal Hakların, Hukukun ve Devletin Sınırları
Bora Erdağı'nın editörlüğünde NotaBene Yayınları'ndan çıkan "Liberal Hakların, Hukukun ve Devletin Sınırları" kitabı, Taner Yelkenci anısına başlatılan Uluslararası Hukuk ve Devlet Teorisi Sempozyum'un ilk belgelerinden biri olarak yayınlandı.
Son otuz beş yılın iki neoliberal dalgasına vurgu yaparak, liberalizmi ve onun haklar, hukuk ve devlet paradigmalarının asli sınırlarını görünür kılmak, eleştirmek niyetinde olan kitabın tanıtım metninde yer alan ifadeler şöyle:
"Her düşünce çağının ve onun muhataplarının dilini konuşur. Hukuk ve devlet teorisi üzerine çalışanların da bunu yapması gereği vardır. Belki tam da bu yüzden şunu vurgulamakta yarar vardır: İster 'demir lady' Thatcher'in kudretinde olun; yani kömür ve demir işletmelerinde çalışan 500.000 civarında işçiyi 1 yıl gibi kısa sürede kapı dışarı edecek cürrete sahip olup 3 dönem ülkenizi yönetin, ister 'birinci' Bush olup Körfez'e özgürlük getireceğiz diyerek 'çöl aslanı' operasyonu yapıp Ortadoğu'yu petrol uğruna istikrarsızlaştırın ve kan baronlarının yuvasına dönüştürün, ister 'ikinci' Bush olup 'ya bizdensiniz ya da onlardansınız' tehdidini savurup Yakındoğu'yu ateş altına alın ve Guantanamo'da hukukun gölgesine bile izin vermeyin, ister 'netekim' Kenan Paşa olup 'asmasaydık da beslese miydik' deyin ve 'aynı koşullar yine olsa, yine aynısı yapardım' demeyi ölüme yatmışken bile ikrar edin ya da başka türden zafer alaylarına katılın netice de her zafer alayı hikâyesinin halklar tarafından yazılan bir sonu da vardır ve olacaktır da. Bu kitap egemenlerin zafer alaylarına karşı halkların başlattığı yürüyüşün küçük bir parçasıdır."
Hukuk, Adalet ve İnsan Hakları / Eleştirel Bir Yaklaşım
NotaBene Yayınları'nın okurla buluşturduğu "Hukuk, Adalet ve İnsan Hakları: Eleştirel Bir Yaklaşım" kitabı, Costas Douzinas'ın farklı yerlerde yayımlanmış makalelerinin bir araya getirilmesinden oluşuyor. Kitaptaki makaleler iki ana tema etrafında toplanıyor: İnsan hakları ve adalet. Çağımızın hukuk kuramı tartışmalarında esaslı bir yer işgal eden bu iki kavram aynı zamanda Douzinas'ın çalışmalarındaki temel izlekleri oluşturuyor.
Hukuk fakültesi kuruculuğu da yaptığı Birkbeck Üniversitesi'nde öğretim üyeliğini sürdürmekle birlikte, çok sayıda ülke ve üniversitede konuk öğretim elemanı olarak bulunan Douzinas, İngiltere'deki eleştirel hukuk çalışmalarına sunduğu katkı ile de tanınıyor. "İnsan Haklarının Sonu" başlığını taşıyan bir başka kitabın yazarı olan Douzinas'ın yapmaya çalıştığı, insan hakları fikrini, liberal içeriğinden kurtarmak. Bu derlemede yer alan makalelerinde de bu çabasının adım adım nasıl oluştuğu görülüyor.
Douzinas bu çaba içerisinde çok sayıda disiplinden ve kuramcıdan yararlıyor. Douzinas, analizini hukuk çerçevesinde değil, siyaset, siyasal iktisat, psikanaliz ve etik çerçevesinde de gerçekleştiriyor ve Marx'ı, Derrida'yı da dahil ederek bütünlüklü bir insan algısına ulaşıyor.
Neoliberal insan haklarından kurtulan insanlığın elbette haklarından vazgeçmeyeceğini işaret eden Douzinas, fakat bu kez yepyeni bir insanlık ütopyasının söz konusu olacağını belirtiyor: Farklılıkların bilincinde olarak, insanı liberalizmin yaptığı gibi soyut, tarih dışı bir kategori şeklinde düşünmeyerek, birey adı altında bencilliği, kişisel çıkarları kutsamayarak gerçekleştirilecek bir inşa.
Douzinas'ın derlemede yer alan makaleleri hukuka, adalete ve insan haklarına çarpıcı, bir o kadar kışkırtıcı bir üslupla yaklaşıyor; konuya ilişkin yerleşik yargıları, güçlü teorik referanslar ve güncel olaylar eşliğinde geçersiz kılıyor.