Dünyanın bilinen ilk tapınağı Göbeklitepe'yle ilgili bilmeniz gerekenler

Göbeklitepe'nin keşfiyle insanlık tarihi, dinler tarihi ve insanların ne şekilde yerleşik hayata geçtiğiyle ilgili bilinen ya da tahmin edilen tüm tarih anlayışı sorgulanmaya başlamıştı. Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, 2011'de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi. Türkiye'de bulunan bu ören yeri hakkında bilmeniz gereken en temel bilgileri bu galeride bulabilirsiniz.

Haberin Devamı

Dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğu

/

Yapıların ortak özelliği, T biçimindeki 10 - 12 dikilitaş yuvarlak planda dizilmiş, araları taş duvarla örülmüş. Bu yapının merkezinde daha yüksek boyda iki dikilitaş karşılıklı olarak yerleştirilmiş.

Dikilitaşlardaki hayvan kabartmaları

/

Bu dikilitaşların çoğu üzerinde insan, el ve kol, çeşitli hayvan ve soyut semboller, kabartma ya da oyularak betimlenmiştir. Söz konusu motifler yer yer bir süsleme olamayacak kadar yoğun olarak kullanılmıştır. Bu kompozisyonun, bir öykü, bir anlatım ya da bir mesaj ifade ettiği düşünülüyor.

Haberin Devamı

Şanlıurfa sınırları içinde yer alıyor

/

Göbeklitepe, Şanlıurfa'nın Haliliye ilçesinin Örencik Köyü yakınlarında bulunuyor. İl merkezine 22 kilometre mesafede.

11 bin yıldan eski

/

Buradaki kült yapılarının üretime geçiş aşamasına – tarım ve hayvancılığa- yakın olan son avcı grupları tarafından inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Diğer anlatımla Göbekli Tepe, çevredeki oldukça gelişmiş ve derinlik kazanmış bir inanç sistemine sahip olan avcı – toplayıcı gruplar açısından önemli bir kült merkezidir. Bu durumda bölgenin en erken kullanımının Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ’ın A evresine (MÖ. 9.600 – 7.300), yani günümüzden en azından 11.600 yıl öncesine dayandığı ileri sürülmektedir.

Haberin Devamı

Tarihin bilinen ilk tapınakları

/

Neolitik döneme ait Göbeklitepe, ilk tapınağın dolayısıyla yeryüzündeki ilk inancın merkezi olabilmesi açısından önemli. Bu bölgede yaklaşık 20 tapınak tespit edilmiş ve şu ana kadar yalnızca 6 tapınak gün ışığına çıkartılmış.

Kazı çalışmaları 1995'te başladı

/

Göbeklitepe, 1963 yılında İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi'nce yürütülen “Güneydoğu Anadolu Tarih Öhcesi Araştırmaları Projesi” kapsamında tespit edilmiş olsa da asıl çalışmalar 1994'te Heidelberg Üniversitesi’nden Klaus Schmidt'in araştırmalarıyla anıtsal karakteri anlaşılmış ve kazı çalışmalarına sonraki yıl başlanmış.

Haberin Devamı

Birçok kabartma hayvan figürü mevcut

/

En çok görülen motifler insan değil yabanıl hayvan motifleridir. Motiflerde kullanılan yabanıl hayvanlar çok geniş bir çeşitlilik göstermekte ve dönemim, bölgenin faunasıyla örtüşüyor.

Bulunan kalıntılar ev olmadığını gösteriyor

/

Sitede şimdiye kadar ortaya çıkarılan alan gösteriyor ki yapılardan hiçbiri ev değil, daha çok anıtsal amaçlarla kurulmuş bir bölge.

Haberin Devamı

Yabani buğday buluntuları

/

Çıkarılan toprağın incelenmesinde yabani buğday türü Einkorn taneleri bulunmuştur. Tahılın evcilleştirilmiş türlerine ilişkin bir bulguya henüz rastlanmamış. Tespit edilen diğer bitki kalıntıları ise sadece badem ve yer fıstığının yabani türleri.

Birçok hayvana ait kemik buluntuları

/

İçlerinde en çok rastlananlar ceylan, yabanıl sığır, toy kuşu gibi Dicle havzası faunasıdır. Bu çeşitliliğe karşın evcil türlere ilişkin bir bulguya henüz rastlanmadı.

Haberin Devamı

Bulunan aletlerin çoğu çakmaktaşından

/

Mimari buluntular dışında en çok görülebilen buluntuyu taş aletler oluşturuyor. Bunların hemen hemen tümü çakmaktaşından yapılma aletler.