Vicdani retçiler ne diyor?

Vicdani retçi Mehmet Tarhan, herkes için uygulanabilir olması halinde, geniş kesimlerin bu haktan faydalanabileceğini söyledi. Anayasanın 72. maddesinin, askerliği zorunlu hizmet olarak tanımlamadığını belirten Tarhan, yapılacak düzenleme için konunun taraflarının görüşlerinin alınması gerektiğini vurguladı.

Haberin Devamı

Politik ya da ahlaki değerler doğrultusunda zorunlu askerliği reddetmek anlamına gelen vicdani ret için Milli Savunma Bakanlığı'nca çalışma yapılması bu kavramı yeniden gündeme getirdi. Vicdani retçi Mehmet Tarhan, Şirin Payzın'ın vicdani ret hakkındaki sorularını CNN TÜRK'te yanıtladı.

Vicdani ret hakkının temel demokratik haklar kapsamında olduğunu belirten Tarhan,anayasanın 72. maddesinin herkesi askerlikle yükümlü kılmadığını ifade etti. Tarhan, yeni yapılacak düzenlemenin herkes için uygulanabilir, eşitlikçi olmasının altını çizerek, hükümetin, konunun taraflarının da görüşlerine başvurması gerektiğini vurguladı.

"Onca asker ölmeyebilirdi"

Tarhan'ın değerlendirmesinde öne çıkanlar şöyle:

- Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye'ye Aralık'a kadar süre vermişti. Kaygım daha çok içeriğin ortada olmaması ve birdenbire karşımıza bir çalışma çıkacak olması.

- Vicdani ret bir insan hakkı. Savaşları durdurmanın en önemli yolu "insan kaynağını kurutmak." Düşünün ki cepheye gidecek kimse yok, ama her yerde böyle olduğunu düşünün, o zaman savaşacak kimse kalmaz.

- Profesyonel askerlik ve sivil hizmet üzerinde duruluyor. Profesyonel askerliğe bakarsanız Irak işgalindeki Amerikan ordusuna bakın. Sivil hizmet derseniz de sosyal haklardaki gerilemelerle karşılaşıyoruz. Bu hakkın herkes için kullanılabilir, tüm diğer haklar gibi dokunulmaz olduğu anlaşılmalı. Vatandaşın devlete borçlu olduğu fikrinden çıkmak gerekiyor.

- Bu hak tanınmış olsaydı onca asker ölmemiş olabilirdi. Demokrasinin temellerinden biri, temel haklar arasında sayılan hiç bir hakkı askıya alamamanızdır. Anayasa'nın 13. maddesi de bunu söylüyor.

"Her türk asker doğar mı?"

- Bu hak, herkesin kullanacağı gibi düzenlenirse, "Her türk asker doğar mı" onu öğreneceğiz.

- AKP demokratik bir düzenleme yapacaksa ciddi bir mücedele verecek anlamına geliyor. Ama sadece yatıştırıcı bir yol seçerse çok zor bir şey yapıyor olmayacak.

- Şu risklere dikkat çekmek gerekiyor: Herkes öğretmenlik doktorluk gibi mesleklerde değil. Sadece onlara bu hak tanınırsa sınıfsal bir sorun doğar burada. Hem atanmayı bekleyen yüzbinlerce öğretmeni düşünün. Onlar dururken vicdani retçilere askerlik yerine öğretmenlik yaptırıldığını düşünün. ivil hizmet herkes için ulaşılabilir kılınmalı. Yerine getirilen alternatif hzmet cezalandırıcı olmamalı. Türkiye'de sosyal hizmetler, yaşlı bakımevleri seçeneklerinden bahsediliyor. Peki ya o insan işini iyi yapamazsa ne olacak?

500 bin asker kaçağı...

- Sınıfsal olarak, üst gruplar bedelli peşindeler çünkü parayı ödeyebilecek durumdalar. 500 bin civarında asker kaçağı var ama devlet sırrı kapsamına alındığı için gerçek rakamı öğrenemiyoruz. Yine sınıfsal br durum var. Belki bu kadar insan sadece kavramı bilmiyor, böyle bir hak herkes için ulaşılabilir şekilde düzenlenirse geniş kesimlerin bundan faydalanabileceğini düşünüyorum.

- Vicdani reddin doğrudan anayasada düzenlenmesi çok iyi olur. 72. madde zaten herkesi askerlikle yükümlü kılmıyor. Asıl önemli olan "herkesin kullanabileceği" bir düzenleme yapmak.

- Hükümet kimseyle görüşmeden bir hafta içinde karar aşamasına gelecek. Devrim niteliğinde bir değişiklik yaparken kimseye sorulmaması beni düşündürüyor. Konuyu kamuoyuna biraz açsalar ve biraz tartışılabilir olsa, bizim de görüşlerimizi alsalar belki de çok daha iyi bir yasa için katkı sunabileceğiz.