Cinnet nedir?

Her gün medyaya yansıyan, yansımayan pek çok şiddet olayı yaşanıyor. Özellikle ani gelişen durumlarda ve genellikle de eziyet, işkencenin sözkonusu olduğu durumlarda "cinnet" yaftası yapıştırılıyor. Peki cinnet hali gerçekte nedir ve bu kadar yaygın mıdır? Uzman Psikiyatrist İlker Küçükparlak cinnet ile ilgili merak edilenleri Cnnturk.com için yanıtladı.

Haberin Devamı

Cinnet nedir?
Türk Dil Kurumu cinnet kelimesinin anlamını “delilik”, cinnet geçirmek ya da getirme deyiminin anlamını ise ise “bir an için delilik belirtileri göstermek” olarak tanımlamış. Delilik kavramının daha yaygın kullanımı nispeten uzun ve ilerleyici bir sürece gönderme yaparken cinnet dakikalar içinde dramatik biçimde gelişen bir tablo olarak resmediliyor.

Cinnet psikiyatrik bir durum mudur?
Cinnet kavramının temeli muhtemelen “dissosiasyon” denilen psikiyatrik bir fenomende bulunmakta. Dissosiasyon çözülme ya da ayrışma anlamına gelen bir sözcük. Ruhsal yapının aşırı zorlanmalar karşısında kişiliğinden bir parçasının bölünmesi olarak özetlenebilir. Bu bölünen parça müstakil bir kişilik olarak şekillenirse Çoğul Kişilik Bozukluğu oluşur fakat çoğunlukla bu kadar şekillenmez. Örneğin bir nedenden ötürü çok zorlanınca aniden parmak emerek çocuk gibi konuşmaya başlamak dissosiatif bir fenomen olarak değerlendirilebilir. Bazen bu ani değişim ile çocuksu bir yapı yerine saldırgan bir yapı da gelişebilir. Cinnet hali ile muhtemelen dissosiasyon sonucu ani gelişen saldırganlık halleri tariflenmektedir.

Haberin Devamı

Herhangi biri dışarıdan gözlemleyebilir mi? Psikiyatrist olmayan biri cinnet halini tanıyabilir mi?

Dissosiasyonun şekline göre değişir. Örneğin cinlenme olarak tariflenen durumların hepsi dissosiatiftir. Konuşma, davranış, bakış ya da tutumlarda ani değişikliği gözlemlemek mümkündür. Ayrıca dissosiyatif süreçlerin başlangıcında sıra dışı göz hareketleri olduğu bilinmektedir. Cinnet ile eş anlamlı olarak da kullanılan “gözü dönmek” deyimi ile de muhtemelen bu durum tariflenir. Bütün bunlara karşın bu durumu geçmişe yönelik saptamak psikiyatristler için de oldukça güçtür, uzun gözlem, muayene ve ayrıntılı testleri gerektirebilecek bir süreçtir.

Medyaya yansıdığı kadar yaygın mıdır?
Muhtemelen hayır. Gözlemlediğim kadarıyla hem adli hem de kamu vicdanı boyutlarıyla işlenilen suçun yükünü hafifletletmek amacıyla sıklıkla kötüye kullanılan bir tabir olduğunu düşünmek daha yerinde olacaktır.

Suçu hafifletici bir gerekçe midir?
Türk Ceza Kanunu'nun (eskiden 46 olarak bilinen) 32. Maddesi işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış kişilere ceza verilmeyeceğini ifade eder. Dissosiasyon durumu TCK 32. Madde’de tariflenen iki kriteri birden kapsamaktadır. Buna karşın özellikle neredeyse her zaman cinnet tabirinin kötüye kullanılıyor oluşundan ve dissosiasyonun saptanması ve belgelenmesi halinin çok zor oluşundan dolayı oldukça nadir olarak TCK 32 madde kapsamında ele alınmaktadır.