Prof. Dr. Murat Ferman: Kripto para pilavı daha çok su kaldırır

Prof. Dr. Murat Ferman, kripto paralar, düzenlemeler ve son duruma ilişkin her şeyi CNNTURK.com.tr için yazdı. İşte o yazı...PARA nın keşfedilme ve insan hikayesinin bir parçası haline gelme sürecine yabancı değiliz. Mezopotamya dan, Antik Yunana; Çin den, Avrupa kıtasına kadar yaygın coğrafyada, temelde, değiş-tokuş(trampa) yolu ile yaşama tutunmayı , daha ileri ve sofistike formlara taşıyan bir gelişimden bahsediyoruz. Şimdi öne çıkan soru; KRİPTO PARA faktörünün bu hikayeye nasıl eklemleneceği; bundan sonraki gelişmelerde hangi rolü üstleneceği nden ibarettir. 2000 li yılların başında dahi sınırlı ve seküler bir kulvar olarak marjinal mesele klasmanına sıkışmış Kripto Para oluşumunun, kısa zaman diliminde katettiği mesafe ve gerçekleştirdiği dönüşüm, en yalın ifadesiyle bir radikal başarı dır. Başta hükümetler olmak üzere, karar verici aktörlerin birbirini takip eden açıklama ve düzenlemeleri delil alındığında; Kripto Paranın ekonomik dinamiklerin birincil-asli varlıkları arasında şimdiden yerini almış olduğuna şüphe yoktur. Kripto Paranın çevresinde yapılandırıldığı; Teknoloji, Yenilik, Dijital ve benzeri kavramların, ilk bakışta Pozitif Algılama ve Olumlu İmaj çağırıştırdıklarını biliyoruz. Üstelik, ağırlıkla Gençler in ilgi ve alakası temelinde büyüdüğü anlaşılan bu kulvarın; çağın gereklerine uygun bir trend değerlendirmesine yakın duruşunu herhalde yadırgamamak gerekir, kanısındayız. Ancak, henüz ilk safhalarını yaşayan bir yeni oluşum hakkında geçerli olması gereken insaf ile ihtiyatlı iyimserlik temelli yaklaşımlarımız geçerli ve saklı kalmak üzere, bu konuda dikkate alınacak tespitleri de paylaşmalıyız: Kripto Para nın doğuş ve gündeme gelişi; adeta belirsiz ve söylencelerle örgülü bir zemin ve tartışmalı kronolojide gerçekleşmiştir. Günümüzde sayıları onbine ulaşan farklı kripto paralar arasında öncü ve ağırlıklı yere sahip olan Bitcoin in ortaya çıkışı, ilginç bir zamanlama çerçevesinde 2008 Krizi döneminde gerçekleşmiştir. Bu işin manifestosu nu, Bitcoin P2P e-cash başlığı altında aynı yılın Halloween (cadılar bayramı) gecesi dünya ile paylaşan Satoshi Nakamoto isminin de müstear olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim, bu ismi kullandığından şüphelenilenler arasında Perry Metzger, Ted Nelson gibi kişiler bulunduğu gibi, yakın bir zamanda C. Wright isimli bir başka şahıs, başlattığı hukuki süreç çerçevesinde, herşeyi başlatan manifestonun kendisince kaleme alındığı ve bitcoin rezervlerinin ele geçirildiği iddialarını gündeme taşımıştır. İlk dönemlerde, adeta gizemli hikaye büyüsünden güç alan süreç, artık, bu işin başlangıcında/ardında kimler var sorusunun ciddi ağırlığı altındadır. Elon Musk gibi, profil ve amaçları tartışma yaratan piyasa önderlerinin, basit tweet mesajları ile kripto para piyasasında, neredeyse %50 gibi inanılmaz bir oranda ve çok hızlı düşüş ile artışları, kısa bir zaman diliminde tetiklemiş olması, kayda değerdir. VERİ(DATA) yı; PARA(DEĞER)e DÖNÜŞTÜRME başarısına imza atan kripto paralar; paranın en temel vasıflarından olan Değer-Kıymet Temsili ve Korunması bakımından yetkinlik sınavını henüz başarıyla verememiştir. Taklit edilemez ve tek olma özelliği sağlayan(çalınma ve şifre kaybı hariç) Blockchain teknolojisi, bu yönü ile; para enstrümanının en temel vasıflarından NEDRET( AZ-NADİR OLMA) ilkesinin altını doldurmuş, klasik modelin kanseri olan enflasyon konusuna set çekmiştir. Ancak, bu özellik ve niteliğinin üzerindeki TARTIŞMALI / İSTİKRARSIZ DEĞER şaibesinden kurtulduğuna dair delil sunmada yetersiz kalmıştır. Kripto para üretiminin %70inin gerçekleştiği Çinde uygulamaya alınan yeni ve kısıtlayıcı yasaklar, sektörün tüm gelişimini etkileyecek çaptadır. Çevre ve iklim konularının yeniden ön plana çıktığı bir konjonktürde, kripto para üretiminde ihtiyaç duyulan çok yüksek miktardaki elektrik tüketiminin ve tahrip edici etkilerinin hatırlanıverilmesi ni herhalde tesadüf ile açıklayamayız. Sektörün; temiz ve sürdürülebilir çevre-iklim pratiklerine geçiş başta olmak üzere; ilk ortaya çıkış hızı ve meydan okuyucu tavrından uzak, hatta muhafazakar bir duruş sergileyeceği, kısaca, STATÜKO ya yaklaşan bir evrim sürecine uyum sağlayacağını öngörüyoruz. Belki de, mevcud yapıya karşı ve sistem dışı başlayan ilginç öykünün, hakim finans yapısı; STATÜKO ile hemhal olma dönemine çoktan girilmiş durumdadır.