Her yıl güncelleniyor: Hangi tutar, kimleri kapsıyor?

Her yıl konut kira geliri için yararlanılabilecek istisna tutarı güncelleniyor. İş yeri kira geliri için de beyanname verme sınırı yine her yıl için güncelleniyor. Ve bu tutarlar beyanname veren yaklaşık iki milyon kişiyi ilgilendiriyor.Ayrıca yasa değişiklikleri de vergi hesaplamalarını değiştirebiliyor. Nitekim 7194 sayılı yasa geçtiğimiz yılın son ayında (9 Aralıkta) Resmi Gazetede yayımlanmasına rağmen, 2019 kira gelirlerinin beyanı için de geçerli hale geldi. Gerek güncellenen tutarlardan, gerek yasa değişikliklerinden ve gerekse de kişiye, gayrimenkule özel durumlardan kaynaklanan tereddütleri, ayrıntılı olarak açıklıyoruz bugünden itibaren Beş gün boyunca konut ve işyeri kira geliri elde eden mülk sahipleri için merak edilen kritik noktaları örneklerle ele alıyoruz. Bugün; beyanname verme zorunluluğu için belirlenen en az konut kira tutarını, konut kira gelirindeki istisna tutarını, gerçek gider ve götürü gider ayırımını açıklayarak başlıyoruz. Ayrıca; farklı kira bedellerine göre değişen örnek vergi hesaplamalarını, tablo üzerinden gösteriyoruz. 2019da; yıl içinde toplam 5 bin 400 liraya kadar konut kirası elde edenler beyanname vermeyecek. Dolayısıyla vergi de ödemeyecekler. İstisna tutarının (5 bin 400 lira) üstünde konut kira geliri olanlar mart ayı içinde beyanname verecek. Hissedarlar da; kişi başı kira gelirleri 5 bin 400 lirayı geçmezse beyanname vermeyecek. Hissedarların eş olması da durumu değiştirmiyor, yine hissedar başına 5 bin 400 lirayı geçmeyen konut kira gelirleri beyan edilmeyecek. Kira geliri; hissedar başına 5 bin 400 lirayı geçtiği andan itibaren, her bir hissedar ayrı ayrı 5 bin 400 liralık istisnayı vergi hesabında gelirinden düşebilecek. Yıllık kira gelirinden, önce istisna (5 bin 400 lira) ve yüzde 15 götürü gider düşülüyor, sonra gelirin büyüklüğüne göre vergi hesaplanıyor. Götürü giderde; 5 bin 400 liralık istisna düşülmüş kira gelirinin yüzde 15i direkt (belgeye ihtiyaç duymadan) kira gelirinden düşülüp kalan tutarın üzerinden vergi hesaplanıyor. Örneğin aylık 1.500 lira, yıllık 18.000 lira kira geliri elde eden mülk sahibinin, 1.607 liralık gelir vergisi ödemesi gerekecek. Önce istisnayı (5.400 lira) sonra yüzde 15 götürü gideri (1.890 lira) düşüp, 10.710 lira matrah üzerinden, yüzde 15 oranında vergi hesaplanıyor. Gerçek gideri tercih edip 1.890 lira götürü giderden daha fazla indirilebilir gerçek gideri olan ve aynı kira gelirine sahip olan mülk sahipleri için tabiatıyla daha düşük vergi hesaplanabilecektir. Götürü gider yöntemini seçenler; aşağıdaki tablodan, elde edilen aylık-yıllık kira tutarına göre, ne kadar vergi ödeyeceğini görebilirler. Beyanname verecek mükellefler iki farklı gider yönteminden birisini tercih edebiliyor; götürü gider veya gerçek gider Yüzde 15 götürü gidere göre, daha fazla indirilebilir gerçek gideri olan ev sahipleri gerçek gider yöntemini seçip daha az vergi ödeyebilirler. Gerçek giderler belgeli olarak vergi hesabında dikkate alınabildiğinden bu belgelerin beş yıl saklanarak olası denetimde ibraz edilmesi gerekiyor. (2019 kira gelirleri için 2024ün sonuna kadar saklanmalı) Götürü gider usulünü kabul edenler normalde iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemiyorlar. Elde edilen kira gelirine ilişkin gelir vergisi beyannamelerinde, yanlışlıkla götürü gider usulünü seçenlerse beyannamenin verildiği takvim yılı içerisinde olmak kaydıyla, düzeltme beyannamesi verdiklerinde gerçek gider usulünden yararlanabiliyorlar. 9 Aralık 2019da Resmi Gazetede yayımlanan 7194 sayılı yasa öncesi kira geliri elde edenlerin en fazla (98 bin lirayı aşan kira geliri matrahları için) yüzde 35 oranında vergi ödemeleri gerekiyordu. Yasa değişikliği sonrası en yüksek vergi oranı 40a çıkarıldı. Ve bu oran 2019 kira gelirleri için de uygulanacak. Değişiklikten etkileneceklerin yani yüzde 40a varan oranında vergi ödeyeceklerin en az kira geliri matrahının 500 bin lirayı aşması gerekiyor. 500 bin liralık matrah için (götürü gider yönteminde) aylık 49 bin 20 lira ve üstünde konut kira geliri elde edilmesi gerekiyor. 2019 kiralarının; her ay değişmeden aynı bedel üzerinden yıl boyunca tahsil edildiği varsayılmıştır. Ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, MSİ, GMSİ ile diğer kazanç ve iratlarının tutarı yıllık 148 bin lirayı aşanlar 5.400 liralık istisnadan yararlanamıyor. Kira gelirinden dolayı beyanname verecek olan mükellefler, GV Yasasının 89. maddesinde yazılı olan ve ödenecek vergiyi azaltabilecek olan indirimleri de (özel sigorta prim ve katkı payları, bağış ve yardımlar, eğitim ve sağlık harcamaları..) gösterilen sınırlar çerçevesinde vergi hesabına dâhil edebilir.