2015 zenginlere yaradı

Türkiye İstatistik Kurumu her yıl düzenli olarak gelir ve yaşam koşulları araştırması yapıyor. Bu araştırmayla ailelerin ve onları oluşturan bireylerin gelir ve yaşam koşullarına ilişkin bilgilere sahip oluyoruz. CNN TÜRK Ekonomi Müdürü Emin Çapa, TÜİK'in araştırmasının ayrıntılarını CNNTurk.com için yazdı.

Haberin Devamı

/

2015 yılına ilişkin bilgiler geçtiğimiz yılın zenginlerin yılı olduğunu gösteriyor. Türkiye'nin en zengin yüzde 20'sinin milli gelirden aldığı pay artarken, geri kalan yüzde 80'nin payı azalmış.

/

Yani zaten bozuk olan milli gelir, daha da bozulmuş.

Haberin Devamı

/

Tablodan da göreceğiniz gibi, Türkiye'nin en zenginlerini oluşturan % 20'lik dilim hariç kimsenin geliri yükselmemiş. Bu tabloya bakıp yüzde 0,1'den bir şey olmaz diyebilirsiniz. Ama bu yanlış. Çünkü 2002 ekonomik krizinden bu yana milli gelirden alt gelir gruplarının aldığı pay sürünerek buralara gelmişti. 2002'de en fakirlerin milli gelirden aldığı pay 5,3'tü. Yani aradan geçen 13 yılda bu pay sadece 0,9 puan düzeldi. Dikkat edin bir puan bile değil. O yüzden milli gelirdeki her bozulma önemli, çünkü sonra düzeltmek zaman alıyor. Bu tabloda dikkat etmeniz gereken şey şu, Türkiye'nin nüfusu 10 kişi ve toplam serveti de 100 lira olsa. İki kişi 46,5 lirayı alacak, buna karşın 8 kişi 53,5 TL'yi bölüşecek.Bir diğer önemli nokta da aylık gelir. Aslında TÜİK yıllık geliri açıklıyor. Ancak bu zihnimizde net bir tablo oluşmasını engellediği için ben bunu aylığa indirgedim. TÜİK'in hesabına göre türkiye'de kişi başına ayda 1.376 TL gelir düşüyor. Ancak gelir dağılımı bu kadar bozuk olunca halkın önemli bir kısmı bu gelirin çok altında yaşıyor. En fakir yüzde 20'nin kişi başına aylık geliri 422 liradan ibaretken, en zengin yüzde 20'nin aylık geliri 3.197 liraya ulaşıyor.

/

Türkiye'deki aileler neden çocuklarının iyi bir eğitim alması için bu kadar çalışıyor? Çünkü Türkiye gibi ülkelerde, eğitim gelir üzerindeki en belirleyici unsur. Batı'da işini iyi yapan bir meslek erbabı, bir çok avukat, hakimden daha iyi para kazanabiliyor. Ancak türkiye'de durum böyle değil. Okuma yazma bilmeyenlerin aylık geliri 700 TL seviyesinde kalırken, üniversite mezunlarının ortalama aylık geliri 2.900 lira.

Haberin Devamı

/

İyi de kim yoksul? Yoksulluk göreli olarak hesaplanıyor. Yani, sizin yoksul olup olmadığınızı, Türkiye'deki ortalama gelire göre hesaplıyoruz. Ortalama gelirden ne kadar az kazanıyorsanız o kadar yoksulsunuz. Bu hesaba göre ayda 416 liradan daha az geliri olan 6.6 milyon kişi mutlak yoksulluk sınırının altında bulunuyor. Aylık geliri 520 liradan az olan 11.2 milyon kişi de yoksul sayılıyor. DİKKAT, bu 11.2 milyon kişinin içinde aylık geliri 416 liradan az olan 6.6 milyon kişi de var. Göreli olarak yoksul sayılan aylık geliri kişi başına 624 liradan daha az olan kişi sayısı ise 16.7 milyon. (Yine dikkat, bu hesaba önceki iki yoksulluk grubu da dahil.)

/

Tahmin edeceğiniz gibi, çocuk sayısı arttıkça yoksulluk da artıyor. Çocuksuz ailelerin yüzde 3,3'ü yoksulken, üçten fazla çocuğu olan ailelerin yüzde 34,9'u yoksul. Bir diğer önemli sonuç ise halkın büyük kısmının borçlu laşaması.Nüfusun % 67,9'u borçlu. Üstelik bu borca yatırım sayılan ev borcu dahil değil. Türkiye'de halkın sadece yüzde 32,1'inin borcu bulunmuyor. Araştırmanın maddi yoksunluk verileri ise çok çarpıcı. Değişik yaşam şartlarını içeren bu bölümde halkın ev eşyası sahipliği, harcama imkanları, sağlıklı beslenme durumu vs gibi koşullarına bakılıyor. Bunlardan en az 4 koşulda sorun yaşayanlara maddi yoksun deniyor. Burada da durum kötüleşmiş. 2014 yılında halkın yüzde 29,4'ü maddi yoksunluk içindeyken 2015'te bu oran yüzde 30,3'e çıkmış. Ayrıntılarda ise çarpıcı sonuçlar var. Ailelerin % 39'unun çatısı akıyor, yüzde 43'ünün ısınma sorunu var.

Haberin Devamı

/

Ailelerin yüzde 23,2'si ev masraflarını karşılamakta, yüzde 25,8'i ise borç ödemelerinde zorlanıyor.

/

Ailelerin yüzde 35,8'i sağlıklı olmak için gerekli protein kaynaklarına ulaşamıyor. Yani yeteri kadar et, balık, tavuk yiyemiyor. Bu hesaba vejetaryenlerin eş değer gıdalara ulaşımı da dahil. Yani sağlıklı olmak için gereken protein tüketimi kastediliyor.

Haberin Devamı

/

Yine ailelerin yüzde 68,5'i eskiyen mobilyalarını değiştiremezken, yüzde 71,4'ü evinden uzakta bir haftalık tatil yapacak imkana sahip değil.

Gelir dağılımı neden bozuldu?

/

Peki ne oldu da gelir dağılımı 2015'te bozuldu? Yoksulluk kriterleri neden daha da bozuldu? Çünkü Türkiye yıllardır düşük büyüme oranlarıyla idare etmeye çalışıyor. Bu da Türkiye'nin alt gelir gruplarının dayanma gücünü tüketiyor. Türkiye'nin gelir dağılımını düzeltebilmesi, kalıcı olarak yoksullukla mücadele edebilmesi için uzun yıllar % 5'in üzerinde bir büyümeyi istikrarlı bir şekilde sürdürmesi lazım. Halbuki son 5 yıldır yüzde 4 ve altında büyüme oranlarıyla karşı karşıyayız. Bu nedenle ekonominin yapısal reformlarla desteklenerek, acilen yüksek büyümeye dönmesi şart.