Tazminatta ince hesap! İstifa halinde de var...

Milyonlarca çalışanı ilgilendiren tazminat hesabı... Çalışanların sigortası niteliğindeki kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. 1 Ocak itibarıyla kıdem tavanı da 10 bin 848 liraya yükseldi. Kıdem için 1 yılın dolması gerekirken, ihbar tazminatı ise 1 gün sigortalı çalışmayla elde edilebiliyor.Asgari ücretlinin yani en düşük maaşlı işçinin kıdemi, ocaktan itibaren 5004 liralık brüte göre hesaplanıyor. Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Diğer bir deyişle memur maaşındaki artışa endeksli bir kıdem tavanı var ve ocak-temmuz olmak üzere 6 ayda bir güncelleniyor. 1 Ocak itibarıyla kıdem tavanı da 10 bin 848 liraya yükseldi. Kıdem tazminatı işverenin sözleşmeyi feshettiği durumlarda ödeniyor. Çalışanlar tarafından durum genelde böyle bilinse de bazı istifa hallerinde de yasal olarak tazminatın ödenmesi gerekiyor. Örneğin, kadın işçilerin evlilik nedeniyle 1 yıl içinde işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı ödeniyor. Yine yaş dışında emeklilik süresini ve primini dolduranlar da SGK'dan yazı aldıktan sonra istifa etmeleri halinde kıdem alır. Askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçi de, kıdem tazminatına hak kazanıyor. Askerlik görevi sebebiyle işçiye sağlanan haklar, bedelli askerlik için de geçerli. Ancak askere gidecek kişiye ihbar tazminatı ödenmez. İşçisine kötü muamelede bulunan işveren, işçisi işi bıraktığında kıdem tazminatı ödemek zorunda kalır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24'üncü maddesi, işçinin hangi hallerde iş akdini haklı nedenle feshedebileceğini düzenliyor. Kıdem için 1 yılın dolması gerekirken, ihbar tazminatı ise 1 gün sigortalı çalışmayla elde edilebiliyor. İş akdinin feshedileceği konusunda, karşı tarafı kanunda öngörülen süreler içinde bilgilendirmeyen, bildirim süresi kadar ücret tutarında tazminat ödemek zorunda. Bu tazminat, iş hayatında ihbar tazminatı olarak biliniyor. Bildirimden hem işveren hem de işçi sorumlu. En başta işveren işten çıkarmadan önce bunu işçisine zamanında söylemek zorunda. Bildirim, işçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa (1 gün dahi olsa) 2 hafta, 6 ay ile 1.5 yıl arasındaysa 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, 3 yıldan fazla olursa 8 hafta önce yapılmalı. Belirtilen bu sürelere de 'ihbar süresi' deniliyor. İşveren ihbar süresi boyunca da işçiyi çalıştırmak zorunda. İhbar tazminatının hesabında brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda 'tavan sınırı' yok.