SON DAKİKA
Prim eksiği, yıpranma payı... Emeklilikte en çok merak edilen sorular
Emeklilik için en çok merak edilen konuların başında gelen prim eksiği ile emekli olma yöntemi geliyor. Banka kredisi ile eksik kapatılıp emekli olunabilir mi? Emeklilik için yıpranma payı hizmet süresini düşürür mü? Soruları Posta yazarı Ekrem Sarısu yanıtladı
Soru:1 Ocak 1971 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 14 Mayıs 1990 olup 4030 gün prim ödemem var. 5525 gün primden emekli olacağım. Kalan günümü banka kredisi ile kapatma imkânım olur mu? Kredi de emekli maaşımdan kesilse... Bilgi verirseniz sevinirim. MEHMET
Cevap: Prim eksiğini borçlanılarak emekli olma usulü yok. Hangi hallerde borçlanma yapılabileceği, kanunda tek tek sayılmış. Örneğin, askerlik süresi, doğum, yurtdışı çalışma süresi avukatlık stajı gibi bazı staj süreleri gibi. Bu nedenle eksik günlerinizi borçlanarak emekli olamazsınız. Ayrıca borçlanma imkânı olsa bile, bankaların borçlanma için kredi verip, krediyi de emekli maaşından kesinti suretiyle tahsil etme zorunluğunu yok. Geçmişte prim borcunu ödeyerek emekli olacaklara bu imkân sağlanmıştı.
Özellikle Bağkur sigortalılarına. Çünkü, Bağkur sigortalısı prim borcunu ödemedikçe emekli olamıyor. Prim borcunu ödediğinde emekli olabilecek sigortalılara kamu bankaları kredi verdi. Ve kredi geri dönüşü de emekli aylıklarından kesinti yapılması suretiyle sağlanmıştı. Bu tahsilatı hızlandırmak için çıkartılan bir af kanunu kapsamında düzenlenmiş, geçici bir uygulamaydı. Bugün için bu tür bir uygulama bulunmuyor.
Soru: 1 Şubat 1980 doğumluyum. Haziran 1999’daki sigorta girişimle SSK’ya 40 gün prim ödedim. 2007 tarihinde infaz koruma memuru olarak görev başladım. Ben EYT’li miyim? Yıpranma 25 yıl çalışma süremi düşürür mü? Volkan KÖKOĞLU
Cevap: Haziran 1999’daki SSK başlangıcınız EYT kapsamına girmenizi sağlıyor. Emekli olmak için; 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak. Fiili hizmet süresi zammı hizmet sürenize eklenerek hizmet sürenizi artıracaktır (sizin deyiminizle 25 yıl çalışma sürenizi düşürecektir). Sonuçta toplam hizmet sürenizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Soru: 43 yaşındayım. Sigorta giriş tarihim Mayıs 1998 olup 8250 gün prim ödemem var. Ağırlıklı ve düzenli prim ödemesi 2005 sonrasında. Bu durumda EYT kapsamında Mayıs 2024’de emekli olabiliyorum. Fakat o tarihten sonra emekli olmayıp devam etsem, 9000 günü tamamlamamın bana ilave bir faydası olur mu? Bir de potansiyel emekli maaşım için değecek bir artış etkisi gösterir mi? ERKAN
Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak. Süre ve prim şartını da sağladığınızdan istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Emekli olmayıp primi 9000 güne tamamlamanız halinde, emekli aylığınızın artıp artmayacağı tüm çalışma hayatınız boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarınıza göre değişir.
Muhtemelen asgari ücret üstünden prim ödediğinizden primi 9000 güne tamamlamanız emekli aylığını artırmaz. Biran önce emekli olamaya bakın. Ancak, prime esas kazanç tutarının üst sınırından (bugün için 100 bin 608 TL.) veya üst sınıra yakın bir kazanç tutarı üstünden (örneğin 70-80 bin TL vb.) ödüyorsanız, ne kadar fazla prim öderseniz emekli aylığınız o kadar yüksek olur.
