SON DAKİKA
Prim borcu olanlar emekli olabilir mi?
Hürriyet yazarı Noyan Doğan, okurlarından gelen emeklilik sorularına dair tüm merak edilenleri bugünkü köşe yazısında cevaplandırdı. İşte Doğan'a gelen sorular ve cevapları;
Soru: 4/A prim günlerim ve yılım doldu. Fakat 2016’da dükkân açtım iki defa Bağ-Kur primlerini sildirdim. Şu an 23 aylık Bağ-Kur borcum görünüyor. Emekliliğe engel olur mu? Bu borcu yapılandırmam mı gerekiyor? Recai Y.
Cevap: SSK’dan prim gün sayısını ve hizmet yılını doldursanız bile Bağ-Kur prim borcu olduğu için emekli olamazsınız. Yeni yasadan yararlanıp Bağ-Kur prim borçlarınızı yapılandırırsanız, emekli olabilirsiniz. Eğitim süresini borçlanamazsınız.
Soru: 4.2.1982 doğumluyum. 1.7.1998-11.9.1998 tarihleri arasında 68 gün SSK sigorta primim var. 2002 yılında üniversite eğitimi için Avusturya’ya gittim sekiz ay eğitim gördüm. 2010 yılından beri de devlet memuru olarak çalışmaktayım. EYT kapsamında devlet memuru olarak 7200 prim gün sayısını tamamladığımda emekli olabilir miyim? Viyana’da geçen öğrencilik sürelerimi borçlanarak ödeyebilir miyim? Servet A.
Cevap: Sigortalı olduğunuz tarihte 16 yaşındasınız. Dolayısıyla staj sigortası olduğunu tahmin ediyorum. Bu durumda staj süreleri emeklilikte sayılmıyor. Ayrıca yurtdışında geçirdiğiniz eğitim süresi için de borçlanma yapamazsınız. Bu durumda EYT kapsamına girmiyorsunuz.
Soru: 2000 yılında yedek subay olarak görev yaptım ancak bu döneme ait hizmet sürem ve primler e-Devlet’te görünmüyor. Bu döneme ait primleri nasıl ekletebilirim? EYT’ye hak kazandım, bu primleri birleştirmek emekli maaşımda fark yaratır mı? Bu birleştirmeyi emekli olduktan sonra mı yoksa emekli olmadan önce mi yapmalıyım? Cem A.
Cevap: Hizmet süresi ve primler e-Devlet’te görünmüyor olabilir ama SGK sisteminde vardır. Önce SGK’ya başvurarak, o döneme ait kayıtlarınızı tespit ettirmeniz gerekiyor. Yedek subaylık döneminde Emekli Sandığı’na bağlı geçen süreleri diğer sosyal güvenlik statüsündeki süreleriniz ve primleriniz ile birleştirmeniz gerekiyor. Bu birleştirmeyi yaparsanız yedek subaylıkta geçen süreniz aylık bağlama oranınızı artırır, bu da emekli maaşınıza yansır.
Soru: 1975 doğumluyum. 1993’te SSK girişim var, toplam SSK pirimim 140 gün. Mart 2002’de şirket kurdum ve halen Bağ-Kur primi ödüyorum. Toplam 7600 prim günüm var. EYT yasası çıkınca askerlik borçlanması için başvurdum. Borçlanmanın son ödemesi 5.5.2223’te. Bağ-Kurluların 7200 prim günle emekli olacağı söyleniyor. Doğru mu? Askerlik borçlanması yapmadan pirimim yetiyor. Askerlik borçlanmasını ödemeli miyim? Zafer A.
Cevap: İlk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesinde olan Bağ-Kur’lulardan erkek sigortalılar 25 tam yılı (9.000 prim gün) doldurmaları halinde yaş şartı aranmadan EYT’den emekli olabilecekler. Buna göre 1.400 prim gün eksiğiniz var. Bu durumda askerlik borçlanmasını ödemeniz gerekiyor. Askerlik borçlanması yapsanız da yine EYT için prim gününüz eksik.
Soru: EYT’ye bağlı olmaksızın emeklilik (4/A) hakkı elde etmiş bulunmaktayım. Emekli olduktan sonra aynı şirkette çalışmaya devam edeceğim. Tazminatımı almadan emekliye ayrılıp sonra aynı işyerine tekrar giriş yaparak bir kaç yıl daha çalıştıktan sonra kıdem tazminatımı alarak ayrılabilir miyim? Bülent D.
Cevap: Emekli olup da kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edene; ister kendi isteğiyle işten ayrılsın, ister işveren işten çıkarsın, emeklilik öncesi ve sonrasındaki toplam çalışma süresi birleştirilerek, son alınan brüt ücret üzerinden kıdem tazminatının ödenmesi gerekir. Ancak kimi işverenler farklı yollara başvurabiliyor. Bilinmesi gereken kıdem tazminatı hakkının yanmaması. Eğer işveren ödemezse hukuk yoluna başvuracaksınız. Bu konuda da emeklilik öncesi dönem ile sonrası dönemin birleştirilerek tazminatın son ücret üzerinden ödenmesi ya da ilk çalışma dönemi üzerinden ve emekli olunan tarihteki brüt ücret üzerinden ödenmesi hususlarında mahkemelerin verdiği farklı kararlar var.