ÖZEL HABER: Fed hamleleri, banka iflasları, borç krizi… ABD ekonomisinin havuz problemi

CNNTURK.COM/Hasan Selçuk TURAN-Fed, Mayıs ayı toplantısında faiz oranını 25 baz puan artırarak yüzde 5- yüzde 5,25 aralığına yükseltti. 10'uncu artışın ardından ABD’de borçlanma maliyetleri Eylül 2007'den bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Karar iki yakıcı gündemin tam ortasında geldi; banka iflasları ve borçlanma krizi… Gigant Swiss Avrupa Direktörü Aysun Karaytuğ, ABD ekonomisinin içinde bulunduğu durumu CNN Türk Finans’a anlattı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Fed, piyasa beklentileri ile uyumlu şekilde faiz hamlesini yaptı. Merkez bankası, açıklamasında ek politika sıkılaştırması gerektiğine işaret eden cümleyi çıkarırken politika yapıcılar, ilave politika sıkılaştırmasının ne ölçüde uygun olabileceğini belirlerken para politikasındaki kümülatif sıkılaştırmayı, para politikasının ekonomik aktiviteyi ve enflasyonu etkilemesindeki gecikmeleri, ekonomik ve finansal gelişmeleri dikkate alacaklarını da sözlerine ekledi. Yetkililer ayrıca, ABD bankacılık sisteminin sağlam ve esnek olduğunu belirtti.

BANKACILIK KRİZİ DERİNLEŞİYOR

Fakat ABD hafta başında First Republic Bank’ın JPMorgan’a zorunlu satışı şeklinde kamuoyuna yansıyan tarihindeki en büyük ikinci banka iflasıyla sarsıldı. Fed kararının ardından da yine önemli bankaların hisseleri büyük düşüşler yaşadı. Çarşamba günü Wall Street’te S&P 500 sektörlerinin tümü, en çok enerji ve finans olmak üzere düşüşle kapandı. KBW bölgesel bankacılık endeksi yüzde 0,9 düşerek bu haftaki keskin kayıplarını genişletti.

TEMERRÜT KAPIDA

Yine hafta başında ülkede bir diğer kritik gündem ABD’nin temerrüde düşmesi riski oldu. Hazine Bakanı Yellen, borç tavanı krizinde Haziran ayını işaret etti. Eğer hükümetin borçlanabilirliği genişletilmezse ABD ekonomisi tarihinde borçlarını ödeyemez hale gelecek ve finansal piyasaların küresel ölçekte altüst olma ihtimali masada. Nitekim Fed Başkanı Jerome Powell da basın toplantısında bu konuyu “hükümetin sorunu” diyerek hiç üstlenmedi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"ABD bankacılığı güçlüdür" ve "ABD ekonomisi güçlü rezervlere sahiptir" gibi ezberler şimdi yeniden sorgulanıyor. Peki şimdi ne olacak? Fed planını gerçekleştirebilecek mi? Günün sonunda ABD ekonomisi bazı enstrümanlarını kayıp mı edecek? Detayları finansal danışmanlık şirketi Gigant Swiss Avrupa Direktörü Aysun Karaytuğ, CNN Türk Finans’a açıkladı.

Fed'in faiz artırım döngüsü sona eriyor. Yüksek faiz dönemi ne kadar sürecek, tahmininiz nedir? Bu süreçte neler olacak?

“Federal Açık Piyasalar Komitesi’nin (FOMC) fon oranı hedef aralığını yılın geri kalanında yüzde 5.00-5.25'te tutmasını bekliyoruz.

İLK FAİZ İNDİRİMİNE KADAR 10 AYLIK SÜREÇ

Bu projeksiyon, ekonomik aktivitenin kademeli olarak yavaşlayacağını ve yılın ikinci yarısında hafif bir durgunluğa dönüşeceğini, işgücü piyasasının gevşemesiyle, işsizlik oranının arttığını ve çekirdek PCE enflasyonunun (Kişisel Tüketim Harcamaları) 4. çeyrekte kademeli olarak yüzde 3,5'e doğru gerilediğini varsayıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Özellikle bankacılık sektöründeki çalkantının ciddi bir finansal krize dönüşmediğini düşünüyoruz.

Fed’in Mart 2024'te ilk 25 baz puanlık kesintiyi yapmadan önce beklemede kalmasını bekliyoruz. Belirsiz gelen veriler geliştikçe ekonomi ve para politikasına ilişkin beklentilerimizi bileyecek.

FED’DEN BELİRSİZLİKLERİ KALDIRMA GİRİŞİMİ

Powell, ayrıca şimdiye kadarki en net açıklamasını yaptı ve yumuşak bir inişin mümkün olduğunu düşünüyor. İşgücü piyasasının bugüne kadarki yeniden dengelenmesini cesaret verici bulduğunu, yumuşak iniş sorununa ilişkin görüşünün güvercin imaları olduğunu görüyoruz. Çünkü enflasyon sorununu çözmek için bir resesyonun gerekli olmadığını düşünüyor. Yine de ekonomiyi resesyona sokma riski var.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

HAZİRAN’DA YENİ BİR ARTIŞ OLASI

Özetle; Fed'in bu sıkılaştırma döngüsünde nihai faiz oranına ulaştığını düşünüyoruz, ancak Haziran FOMC toplantısından önce iki istihdam raporu ve TÜFE enflasyon raporu olduğunu not ediyoruz.

Bölgesel banka stresi dengelenirse, işgücü piyasaları sıkı kalırsa ve enflasyon yine yüksek kalırsa, Haziran ayında bir faiz artışı daha hâlâ olası.”

BANKACILIK KRİZİNDE NELER YAPILIYOR?

Bankacılık krizi bitirilmeye çalışılırken neden yeniden başlıyor? Bankacılık sektöründe altta yatan sorunlar görüyor musunuz?

“ABD bankacılık sistemi güçlü ve dirençli olmaya devam ediyor. Ancak son banka iflaslarının ardından finansal dayanıklılığı desteklemek için regüle edilmiş politikaları ve gerçekleşebilecek herhangi bir yayılma, gelişmekte olan pazarlar ile düşük gelirli ülkeler üzerindeki etkisi hakkında iletişim kurmak için diğer ülkelerle yakın çalışmaya başladılar.

Mali dayanıklılığı artırmak için IMF ve Dunya Bankası gibi uluslararası ortaklarla çalışmaların devam etmeleri, tamamlanmamış herhangi bir düzenleme işini tamamlamayı ve "düzenleme çerçevesindeki tüm çatlakları onarmayı ve düzeltmeyi, yayılma etkisini azaltmayı içeren regülasyonları yerine getirmeleri, sisteme yeniden güven konusunda önemli adımlardır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

2008 KRİZİNDEN FARKLI

Bu yaşanan likidite krizi, kredi riskine odaklanan 2008 küresel mali krizinden çok farklı. Ancak düzenleyicilerin hem yurt içinde hem de yurt dışında likiditeye olan güveni artırmak için çok çalışmaları gerekiyor. Genel mali sistemin önceki krizden çok daha iyi düzenlendiği, daha iyi kapitalize edildiği ve daha likit olduğu gerçeğini unutmamak lazım.

Son olaylar bir anlamda var olan bazı aşağı yönlü risklerin altını çizdi, ancak genel resmi gerçekten temelden değiştirmediler.”

ZAMAN DARALIYOR

ABD'nin temerrüde düşmesi gibi bir gündem var, Yellen'ın bu konudaki mektubu oldukça açık. ABD bu işin içinden nasıl çıkacak?

“Hazine Bakanı Janet Yellen'ın, hükümetin mevcut 31,4 trilyon dolarlık borç limitinin altındaki faturalarını ödemek için fon sıkıntısı çekebileceğini söylemesinin ardından temerrüt riski her zamankinden daha büyük görünüyor. Zaman daralıyor ve Başkan Joe Biden ve kongredeki Cumhuriyetçilerin bir haftada ilk kez bir araya gelmesi pek olası değil.

Powell'ın itirazlarına rağmen, Fed'in finansal istikrara verilen zararı sınırlandırmada bir rolü olacaktır. Geçmiş borç tavanı açmazlarında -2011 ve 2013'te- Fed personeli ve politika yapıcılar, muhtemelen bir başlangıç ​​noktası sağlayacak bir oyun kitabı geliştirdiler.

O dönemde geliştirilen kilit fikirlerden ikisi, yani en önemli finansal piyasalar için likidite sağlamak üzere geri alım ve ters geri alım anlaşmalarının kullanılması, artık faiz oranlarını günlük bazda nasıl yönettiğinin ayrılmaz bir parçası olan kalıcı Fed programları haline geldi.

FED YENİDEN PARASAL GENİŞLEMEYE GEÇER Mİ?

Piyasa stresi kısa vadeli faiz oranlarında belirginleşirse, ‘repo’ -her gün trilyonlarca dolara ulaşabilen kısa vadeli menkul kıymet satışları veya alımları- için mevcut miktarları geçici olarak artırabilir. Gerçekten de piyasa stresi gösterge hedef oranını politika yapıcılar tarafından belirlenen aralığın dışına iterse, Fed'in para politikasını yürütmesi için bunu yapması gerekli olabilir.

OLASI SENARYOLAR

Eldeki bir diğer hızlı araç, Fed tarafından her ay bilançosunu küçültmek için kullanılan ve QT olarak da bilinen mevcut "niceliksel sıkılaştırmayı" askıya almak olacaktır.

QT, Fed'in enflasyonu kontrol etmek için para politikasını sıkılaştırma hamlesinin bir parçası olsa da, finansal piyasalardan ayda yaklaşık 95 milyar dolar çekme net etkisine sahip -merkez bankasının bilançosunu sabit tutarak fiilen geri ekleyebileceği para borç tavanı açmazını sona erdirebilir.

Bir temerrüt, Hazine menkul kıymetlerinin yaklaşık 24 trilyon dolarlık stokunu bir kerede kapsamaz -faiz ve anapara ödemeleri vadesi geldikçe her seferinde bir bono, bir senet, bir bono yayılır.

Bu, temerrüt, siyasi bir çıkmazı yansıttığı ve ABD'nin yükümlülüklerini yerine getirme konusundaki herhangi bir temel yetersizliğini yansıtmadığı sürece uygun görünmektedir. Böylece temerrüde düşen menkul kıymetler üzerindeki tüm ödemeler muhtemelen kısa bir gecikmeden sonra yapılacaktır.

Fed için son ve en hassas adım, temerrüde düşen menkul kıymetleri piyasadan tamamen kaldırmak olacaktır. Ya bilançosunu büyütmeyi içerecek doğrudan satın almalar yoluyla ya da faiz veya anapara ile ilgili Hazine tahvillerinin ticaretini yapacağı ‘takaslar’ yoluyla.”