Bitcoin daha önce de 5 kez çakılmıştı! İşte nedenleri

Son dönemde ekonomi dünyası gözünü kripto paralara çevirdi. Bunların en büyüğü Bitcoin ise geçen hafta 20 bin dolar bandına dayanırken, bu hafta sert düşüş yaşayarak 12 bin dolar seviyesine geriledi. Haftasonu itibarıyla da 13 bin dolar seviyesine yükseldi. Aslında bu ani hareketlenme Bitcoin için bir ilk değil. ABD'nin prestijli ekonomi dergilerinden Fortune'nun grafikleriyle Bitcoin'deki dalgalanmaları ve nedenlerini araştırdık. İşte son 5 senelik dönemde Bitcoin'in yaşadığı sert iniş-çıkışlar ve nedenleri2017'nin son günlerini, Bitcoin sahipleri için 'vahşi bir yolculuk' olarak tasvir etsek sanırım yanlış olmaz. Geçtiğimiz hafta rekor kırarak 20 bin dolar seviyesine yükselen Bitcoin, kısa bir süre içerisinde 12 bin seviyesine kadar geriledi. Bugün ise Bitcoin 13 bin dolar seviyesinden işlem görüyor. Bitcoin uzmanları, kripto para biriminin 2018 yılında 300 bin dolar seviyesine yükselmesini ön görürken yaşanan bu ani düşüş, yatırımcılar arasında paniğe de yol açtı. Ancak aslında kripto para piyasası için bu hareketlilik bir ilk değil. ABD merkezli Fortune dergisi verilerinden yola çıkarak, son 5 yılda 13 dolar seviyesine kadar gerileyen Bitcoin'in ani düşüşlerini ve nedenlerini derledik. Tarihler 2013'ün bahar aylarını gösterdiğinde, bir Bitcoin 233 dolardan işlem görüyordu. Nisan ayında ise yüzde 71'lik bir düşüşle 67 dolar seviyesine geriledi. Henüz işin piyasasına hakim olmayan yatırımcılar bu noktada büyük panik yaşıyordu. Aslında haksız da değillerdi. Düşüş tam 7 ay sürdü ve Bitcoin 13.40 seviyesine kadar geriledi. Nisan 2013 yılında meydana gelen bu büyük erime, aslında Bitcoin'in popüleritesiyle tamamen bağlantılı bir şekilde gelişti. 2013 öncesine kadar 30 doları geçmeyen Bitcoin, medyanın ve büyük yatırımcıların da ilgisiyle 200 doları aştı. Spekülasyonlarla birlikte de bu ani yükseliş ciddi bir çöküşle tamamlandı. Bazıları, o dönemde Bitcoin alım-satım işlemlerini yürüten tek şirket olan Mt. Gox'taki kesintilerin de kripto paranın düşüşünü hızlandırdığını savunuyordu. 2013 yılının geri kalan dönemlerini 120 dolar seviyesinde geçiren Bitcoin, sonbahar döneminde en büyük çıkışlarından birini yaptı ve değerini tam 10 kat artırdı. 2013 Kasım ayında ilk kez bin doların üzerine çıktı ve 1,150 dolardan işlem görmeye başladı. Ama bu süper hızlı çıkış, yine süper hızlı bir şekilde yön değiştirdi ve Aralık ayında Bitcoin 500 dolar seviyesine geriledi. Yatırımcılar o dönem yeni alışmaya başladıkları kripto para piyasasındaki değişimleri de aynı şekilde yorumlamaya çalışıyordu. Bu ani artışın en büyük nedeni kuşkusuz ana akım medya, sosyal medya gibi mecralarda yükselen Bitcoin çılgınlığıydı. Bu yeni nesil heyecana dahil olmak isteyenler Bitcoin piyasasına hücum ederken, bu da önlenemez artışı beraberinde getirdi. Yasadışı faaliyetlerin finanse edilmesinde Bitcoin kullanılmaya başlanması, uyuşturucu ve vergi kaçırma gibi illegal durumlarda Bitcoin'in devreye sokulması ile de ibre tam tersine dönecekti. Bitcoin, 2013'de kırılma noktalarından birini yaşarken, yasadışı faaliyetlerde kullanılmaya başlamasıyla aldığı darbeyi 1 sene toparlayamadı. Büyük şirketler devreye girdi, Bitcoin almak daha kolay hale getirildi ve kripto para altın çağına bir adım daha yaklaştı. Japonya üzerinden hizmet veren ilk ve en büyük bitcoin exchange sitesi Mt. Gox'dan daha önce de söz etmiştik. Tarihler 2014 Şubat'ı gösterdiğinde 867 dolardan işlem gören Bitcoin yüzde 49'luk bir düşüşle 439 dolar seviyesine geriledi. Ancak Mt Gox şirketinin etkisiyle başlayan bu düşüş, 2016 yılına kadar sürecek durgunluk periyodunun da en büyük tetikçisiydi. Şubat'taki büyük düşüş, 2014 yılında Bitcoin piyasasının neredeyse tamamını elinde tutan Mt. Gox şirketinin hack'lenme haberlerinin ardından başladı. Şirket, 7 Şubat'ta para çekme işlemlerini durdurduğunu açıklarken, 850 binden fazla Bitcoin'in (günümüzde değeri 3.5 milyar dolar) çalındığı ortaya çıktı. Bu olay kripto paraya olan güvenin sorgulanmasına neden olan ilk olaydı ve ortaya çıkan şüpheler, para birimindeki likiditeyi azaltırken değerinin de yıllarca zedelenmesine yol açtı. Bazı uzmanlar, kripto paraların artık düzelmeyeceğini ön görüyordu. Spekülasyonlar yayıldıkça kripto para düşüş seyrini sürdürüyordu. Hack'lenme, illegal alış satış, spekülasyonlar ve kripto para borsasından elini eteğini çeken yatırımcılar derken bu prematüre piyasa 2017 yılına yatırımlarını artırarak girdi. Yıllar içinde bin dolardan fazla değer kazanan Bitcoin, deli gibi bir tırmanış sergiliyordu. Ancak 2017'nin Haziran ayına gelindiğinde para birimi 3 bin dolara kadar düştü. Bu düşüş Temmuz ayında da devam etti. Temmuz ayında yüzde 36'lık bir düşüş yaşayan Bitcoin 1869 dolara kadar geriledi. Bitcoin patlama yaşadığında; masanın altında kalan ve yatırımcıların asla bilmediği 'kod'larda endişe verici bir yanlışlık söz konusuydu. Bitcoin, Litecoin ve Ethereum gibi türevlerinin yanında oldukça yavaştı ve çekirdek geliştiricileri, yazılımın nasıl güncelleştirileceği konusunda bir türlü anlaşamıyordu. Bu 'çatal'lanma aslında şizofreni ihtimalini yükseltti ve bu da piyasadaki volatiliteye ve fiyattaki ani düşüşe neden oldu. Bu durumu düzeltmek için ise Bitcoin Cash devreye sokuldu. Aslında rakip olarak doğan bu yeni oluşum ironik bir şekilde, Bitcoin'e uzun vadede zarar veremedi Tüm bu endişeler kaybolmaya başladığında sular duruldu sananlar aslında bir kez daha yanılıyordu. Bitcoin, çılgın bir gözyaşı döktürmek üzere hareketlenmiş gibiydi. 2017 Eylül ayında 5 bin dolar seviyesine yaklaşan kripto para, 15 Eylül'de yüzde 37'lik bir düşüş sergileyerek toplam piyasa değerinin en az 30 milyar dolarını da beraberinde sildi süpürdü. Bu hareketlilik kötü şeylerin habercisi gibi görünse de bu gergin bekleyiş 3 gün sürdü ve fiyatlar yine 4 bin dolar seviyesine yükseldi. Bitcoin fiyatlarındaki ani artış ve yükselişlerin nedenleri belirsiz olabilirken, meydana gelen son büyük kırılmanın başlıca nedeni tek bir sözcükle özetlenebilir: Çin Çin'de Komunist Parti yönetiminin kripto para birimlerini tamamen yasaklayacağı söylentilerinin çıkmasıyla piyasa bir anda karıştı. En önemli Bitcoin adreslerinden BTCChina, Eylül ayında Bitcoin ticaretini tamamen durduracağını açıkladı. Bitcoin madenciliğinin Çin'in tekelinde döndüğü düşünüldüğünde, bu hareketlenme oldukça 'olağan' kabul edilebilir. Son beş yılda bitrate fiyat dalgalanmalarına baktığımızda, yüzde 40 ve hatta yüzde 50'ye varan fiyat düşüşleri, dünyanın en popüler kripto parasının 'gelgeç' yanını da ortaya koyuyor. 2013 yılından bugüne kadarki sürece bakıldığında Bitcoin çöküşlerinin çoğunun büyük kesintiler, spekülasyonlar ve hükümet darbeleri gibi eksojen şoklarla meydana geldiğini söylemek yanlış olmaz. Ancak kripto para, bir şekilde büyük buhranlardan alnının akıyla çıkmayı başarırken (bu bazen aylar bazen de yıllar almış olsa da...) uzun vadede yatırımcıların yüzünü güldürmeyi başardı. Her ne kadar bu dalgalanma 'sinir bozucu' olarak yorumlansa da elde tutmayı başaranlar için süreç çok daha 'neşeli' geçiyor olabilir. Bir başka teori ise, 2013 yılında ortaya atılmakla birlikte Bitcoin'in çöküşüne dayanıyor. Uzmanlar, kripto paranın 2013 yılında 5 doların altına ineceğini savunmuştu. Ancak bu süreçte kripto para piyasası görünenden daha dayanıklı olduğunu kanıtladı. Yani bu ihtimal en azından yakın gelecek için rafa kalkmış görünüyor.