İşte emeklilikle ilgili merak edilen sorunun yanıtı... Bu tarihlere dikkat

Sosyal güvenlik reformu kapsamında yapılan değişikliklerle emeklilik için aranan yaş şartı da belli kurallara bağlandı ve kademeli geçişler öngörüldü. Bu nedenle çoğu kadın ne zaman, hangi şartlarda emekli olacağını tam olarak hesaplayamıyor. Biz de gerekli prim ve şartları anlatmaya çalıştık. Doğum borçlanmasının erken emekliliğe faydasına dikkat çektik. (Posta)Kadınların emekliliği; ilk sigorta başlangıç tarihine göre değişiyor. Burada üç kritik tarih var. Bunlar 8 Eylül 1999 öncesi, 8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 arası ve 30 Nisan 2008 sonrası. İlk defa sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999dan önce başlamış SSKlı (SGKlı) kadınlar, 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim gününü tamamlama koşuluyla 58 yaşında emekli olabiliyor (yaştan emeklilik). Bağkurluda ise prim şartı biraz daha fazla. 8 Eylül 1999dan önce Bağkur kaydı olan kadınlar 5400 prim günüyle 56 yaşında emekli olabiliyor. Çalışmaya 8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başlayanlar için de avantaj var. Bu durumdaki SSKlı kadınlar 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim gününü doldurduklarında 58 yaşında emekli aylığı bağlatabilir. Aynı dönemde çalışmaya başlayan Bağkurlu kadınlar da 5400 prim günüyle 60 yaşında emekliliğe hak kazanıyor. Belli bir süre sigortalı olduktan sonra çalışmayan ve bu yüzden primlerini tamamlamakta zorlanan kadınlara da yasalar kolaylık sağlıyor. Doğumdan önce sigorta girişi olan kadınlar, doğumdan sonra boşta geçen süreleri borçlanabiliyor. Bu süreler çocuk sayısına göre değişiyor. Tek çocuk için 2 yıl (720 gün) olan süre 3 çocukta 6 yıl olarak uygulanıyor. Bir başka deyişle 1 gün sigorta girişi olduktan sonra 3 çocuk yapan kadın 6 yıllık borçlanmayla toplam 2160 gün prim kazanabiliyor. 30 Nisan 2008 tarihinden sonra SSKlı olanlar için tam emeklilikte prim gün sayısı 7200e yani 20 yıla çıkıyor. Bu tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kadınlar, 1 Ocak 2036 tarihine kadar en az 7200 gün prim ödemiş olmak koşuluyla 58 yaşını doldurduğunda emekli olabilecek. Ancak 7200 gün prim ödemesini tamamlayamayanlar için yaş koşulu yükselecek. Primi Ekim 2041de tamamlayan kadın 61 yaşında emekli olabilecek. 2048den sonra yaş şartı 65e çıkacak. İlk defa 1 Mayıs 2008den itibaren sigortalı olandan yaş haddinden emekli olmak için aranan 4500 gün prim sayısı, her yıl 100 gün artarak 1 Ocak 2016dan itibaren 5400 güne çıkıyor ve yaş da 61 oluyor. 5400 gün prim ödemesini 1 Ocak 2036dan 1 Ocak 2042ye kadar tamamlayanların yaşı da kademeli olarak 65e çıkıyor. 1 Ocak 2036-31 Aralık 2037 arası dolduran 62 yaş, 1 Ocak 2038-31 Aralık 2039 arası dolduran 63 yaş, 1 Ocak 2040-31 Aralık 2041 arası dolduran 64 yaş, 1 Ocak 2042 yılından sonra dolduran da yaş şartıyla emeklilikte 65 yaşına tabi olacak. Eğitimin lise, üniversite gibi çeşitli dönemlerinde staj yapmak zorunlu. Staj emeklilik hesabında dikkate alınmasa da doğum borçlanmasında hesaba katılıyor. Yani çok bilinmeyen bu fayda sayesinde kadınlara staj ile sigortalı çalışmaya başladıkları tarihler arasında doğan çocukları için de doğum borçlanması yapabilme imkanı oluşuyor. Bu sayede annelerin emeklilik yaşı borçlanma süresine göre 2-3 yıl öne çekilebiliyor. Yine kadınlar yurtdışında 18 yaşından sonra geçirdikleri süreleri çalışmış olmasalar bile borçlanabiliyor. Kadınlar doğum izninde oldukları 112 günü de borçlanabiliyor. Bu pek bilinmiyor. Eğer doğumdan sonra SGKlı kadın 6 ay ücretsiz izin kullandıysa, bu izin süresini de borçlanarak emekliliğine saydırabiliyor. Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu olan kadınların da erken emeklilik imkanı bulunuyor. Bu durumdaki kadınların 1 Ekim 2008 sonrası çalıştıkları her gün, 1.25 prim günü olarak hesaplanıyor. Çocuğun bakımını üstlenen kadınların primi artarken, emeklilik yaşı da öne çekiliyor. 1 Ekim 2008den itibaren prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş sınırlarından indiriliyor. Evlat edinen anne de çocuğunu evlatlık veren anne de doğum borçlanması yapabiliyor. Kadın sigortalıların 2 yaşını geçmeyen evlat edindikleri çocukları için doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Borçlanma, evlat edinilen tarihten başlıyor. Aynı şekilde doğum yaptıktan sonra çocuğunu evlatlık veren anne de doğum borçlanması yapabiliyor. Doğum borçlanmasından eskiden sadece SSKlılar yararlanırken artık memur ve esnaf annelere de bu hak tanındı. Bu yıl borçlanmanın tutarı aylık 1.145 lira, 2 yıllık yani 1 çocuk için ise 27 bin 475 lira. NOT: İşe giriş tarihine göre yaş, prim ve sigortalı olunan yıl şartını tamamlayan emekli olur. Bu tabloda kafası karışanlar SGKnın uygulamasından sorgulama yapabilir: uyg.sgk.gov.tr/nezaman/