SON DAKİKA
İşsizlik maaşı, kıdem tazminatı, staj ücreti, doğum-askerlik borçlanması, 65 yaş aylığı, engelli aylığı, primler, kesintiler... Yeni asgari ücretle her şey değişecek
Asgari ücrette gerçekleşecek yükseliş, A'dan Z'ye tüm kalemleri etkiliyor. 7 milyon kişi asgari ücretlinin maaşına zam düzenlemesi yılbaşında. Tüm çalışanlar ise asgari ücrete gelecek zamla beraber kendi maaşında da yükseliş görürken bir taraftan işsizlik maaşı, staj ücreti, GSS primi, doğum ve askerlik borçlanması, 65 yaş aylığı, kıdem tazminatı, engelli aylıkları da zamlanmış olacak. Peki ne, ne kadar olacak? İşte kalem kalem hesap...
Asgari ücretle birlikte milyonlarca kişinin ödemeleri ve maaşlarında da değişiklikler yaşanacak. 7 milyon çalışanı etkileyecek asgari ücret zammı diğer çalışanların maaşları için de belirleyici olacak. Yeni asgari ücretle, Bağ-Kur priminden, GSS'ye, doğum ve askerlik borçlanmasından 65 yaş aylığına, stajyer ücretlerinden engellik maaşlarına, işsizlik maaşından, isteğe bağlı sigorta primine, geçici iş görmezlik ödeneğinden ev hizmetlerinde çalışanların primlerine, asgari ücretlilerin kıdem tazminatına kadar değişiklikler yaşanacak.
Asgari ücret için yüzde 30 ile 55 arasında zam yapılması öngörülüyor. Yüzde 30 zam yapılması halinde yeni asgari ücretin 14 bin 822 lira, yüzde 55 zam yapılması halinde ise 17 bin 763 liraya çıkması bekleniyor.
İşsizlik maaşı en düşük brüt asgari ücretin yüzde 40’ı en yüksek de brüt asgari ücretin yüzde 80’i kadar olabiliyor. Asgari ücrete yüzde 30 zam yapılması halinde en düşük işsizlik maaşının 6922 liraya, yüzde 55 zam yapılması halinde ise 8253 liraya çıkması bekleniyor. En yüksek işsizlik maaşı ise yüzde 30 zam ile 13 bin 845 liraya, yüzde 55 zam olması durumunda da 16 bin 507 liraya çıkması öngörülüyor.
Geliri asgari ücretin üçte birinin üzerinde olanlar asgari ücretin yüzde 3’ü üzerinden GSS primi ödüyor.Buna göre asgari ücrete yüzde 30 zam yapılırsa GSS primi aylık 402 lira, yüzde 55 zam olursa 623 liraya çıkıyor.
Yıllık olarak ise asgari ücrete yüzde 30 zam yapılırsa GSS primi en düşük 4829 liraya, yüzde 55 zam yapılırsa da en yüksek 7484 liraya çıkıyor.
İsteğe bağlı sigorta primleri, asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse en düşük 5579 liraya, yüzde 55 zam gelirse 6652 liraya çıkıyor.
İsteğe bağlı sigorta priminin en yükseğine yüzde 30 zam gelirse aylık 41 bin 852 liraya, yüzde 55 zam gelirse de aylık prim ödemesi 49 bin 900 liraya çıkıyor.
Bağ-Kur primleri de asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse 6016 liraya, yüzde 55 zam gelirse 7173 liraya çıkıyor.
65 yaş aylıkları da asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse 4139 liraya, yüzde 55 zam gelirse 4935 liraya yükselecek.
Engelli aylıkları da asgari ücret zammıyla yükselecek. Yüzde 40-69 arası engelli olanların maaşlarına yüzde 30 zam gelirse 3411 lira, yüzde 55 zam gelirse 4067 liraya çıkacak.
Yüzde 70 ve üzeri engelliliği bulunanların maaşlarına yüzde 30 zam gelirse 4956 liraya, yüzde 55 zam gelirse 5910 liraya çıkacak.
18 yaş altı engelli aylığına yüzde 30 zam gelirse 3304 liraya, yüzde 55 zam gelirse 3940 liraya çıkacak.
Asgari ücrete yüzde 30 zam gelmesi halinde yatarak tedavide günlük geçici iş görmezlik ödeneği günlük 289 liraya, yüzde 55 zam gelmesi halinde 345 liraya çıkacak. Ayakta tedavide ise yüzde 30 zam olması durumunda günlük 387 liraya, yüzde 55 zam olması durumunda da 461 liraya çıkması bekleniyor.
Doğum, askerlik, avukatlık stajı, doktora gibi zamanlarda geçen sürelerin borçlanma primleri de artıyor. Asgari ücrete yüzde 30 zam gelmesi halinde en düşük borçlanma günlük 185 liraya, yüzde 55 zam gelmesi halinde ise 221 liraya çıkacak.
Asgari ücrete yüzde 30 zam gelmesi halinde en yüksek borçlanma günlük 1394 liraya, yüzde 55 zam olursa da 1663 liraya çıkacak.
Stajyer maaşları da asgari ücretten etkilenecek. Asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse stajyer maaşı 4446 liraya, yüzde 55 zam gelirse 5301 liraya çıkacak.
Asgari ücret alanların kıdem tazminatı hesaplamaları da yeni zamma göre değişecek. 1 yıldır çalışan asgari ücretli biri eğer asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse 17 bin 438 lira, yüzde 55 zam gelirse 20 bin 791 lira kıdem tazminatı alacak. 10 yıl çalışan asgari ücretli yüzde 30 zamla 174 bin 380 lira, yüzde 55 zamla 207 bin 910 lira kıdem tazminatını hak edecek. Örnek hesaplama sadece kıdem tazminatını içeriyor, ihbar tazminatı, izin hakları ve diğer yan hakları kapsamıyor.
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört kez toplanıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde Komisyon başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
Kaynak: Hurriyet.com.tr / Burak Taşçı