GDO'lu pirinç varmış!
Türkiye'nin tartıştığı GDO'lu pirincin ABD'de yakın zamanda yetiştirildiği ve ihraç edildiği ortaya çıktı. Bu durum, ABD'ye 1.2 milyar dolara mal oldu.
Genetiği Değiştirilmiş pirinç olur mu, olmaz mı? Türkiye, haftaya bu tartışmayla başlamıştı. Henüz Türkiye'nin çeşitli yerlerinde el konulan, laboratuvarlarda incelenen pirinçlerin durumu tam anlamıyla açıklığa kavuşmadı. Resmi açıklamalarda, "Ticari ölçekte üretilen, genetiği değiştirilmiş pirinç yoktur" deniliyor. Ama, araştırmalarımız gösteriyor ki, yakın zamanda, ABD'de, en az bir kez, genetiği değiştirilmiş pirinç yetişti, başka ülkelere ihraç edildi ve bunun ortaya çıkması ABD'ye çok pahalıya patladı.
Pirinçte deneyler 1998'de başladı
ABD'de 1998'de Aventis Corps Science firması, "Genetiği değiştirilmiş, böceklere dirençli ve verimi yüksek pirinç" yetiştirmek üzere deneylere başladı. Üretilen pirinç türününün adı "Liberty Line 601"di. Kısaca "LLRICE601" koduyla biliniyordu. Üç yıl boyunca bu pirinçler tarlalarda test edildi. Aventis, 2001 yılında satıldı.
Deney tarlalarından çevredekilere bulaşma
Yeni sahibi, ilaç ve kimya devi Bayer genetiği değiştirilmiş pirinç deneylerine son verdi. Ancak deneylerin yapıldığı araziler kendi haline bırakıldı ve 2006 yılında, bu pirinç türüne ABD'nin pek çok yerindeki ekim bölgelerinde rastlandı.
Rusya, Japonya ve AB'den ABD pirincine ambargo
Bu pirinç türü, ABD'nin ihraç ettiği pirinç içinde de ortaya çıktı. ABD pirincinin en büyük müşterileri olan Rusya ve Japonya ithalatı durdurdu. Avrupa Birliği çok sıkı denetim getirdi ve ABD pirincinin fiyatı dibe vurdu.
ABD tarım sektörüne maliyeti 1.2 milyar dolar
Konuyu yakından izleyen çevre örgütü Greenpeace, skandalın ABD tarım sektörüne maliyetini 740 ila bir milyar 285 milyon dolar olarak hesaplıyor.
11 bin çiftçiye 750 milyon dolar tazminat
Ve bu dosya hala kapanmadı.... Binlerce pirinç üreticisi dava açtı, 2011'de Bayer 11 bin çiftçiye 750 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum oldu. En önemlisi aradan geçen yıllarda, Almanya'dan Meksika'ya, toplam otuz ülkede, LLRICE601 türü pirince rastlandı.
"Kısır sanılan pirinç 10 yıl sonra nasıl bulaştı"
Burada ilginç olan durum şu: Genel olarak, genetiği değiştirilmiş bitkilerin "kısır" olduğu, yani doğal şekilde üreyemedikleri kabul ediliyor. Dolayısıyla LLRICE601 türü pirincin, deneyler bittikten on yıl sonra hala nasıl ortaya çıktığı ve normal pirince "bulaştığı" açıklanamıyor.
"Kaygı verici durum: Tarlalarda deneme güvenli mi?"
Greenpeace'a göre bu durum, "kaygı verici."
Kaygı verici bir durum da, bugüne kadar, bulaşmanın nasıl gerçekleştiğinin açıklanmamış olmasıdır. Bu da, gündeme iki soru getiriyor: "Genetik mühendisliği ürünlerinin tarlada denenmesi güvenli mi? Genetik mühendisliği ile ürün geliştirenler, ihmalkarlık içinde mi?"