FLAŞ GELİŞME | Milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiriyor! Yeni çalışma düzeninde maaş kesintisi yaşanacak mı?

Pandemiyle birlikte hayatımıza giren uzaktan çalışma sistemiyle ilgili yeni adımlar atılmaya hazırlanıyor. Milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiren düzenlemeyle ilgili birçok soru gündeme geldi. Yeni çalışma düzeni şartları emekliliğe nasıl yansıyacak, maaşta kesinti yaşanacak mı sorularının yanıtı haberimizde...Kamu personel rejiminde yapılan yeniden düzenlemeler kapsamında, esnek çalışma sisteminin de getirilmesi öngörülüyor. Bu sayede memurlar, farklı zaman dilimlerinde daha esnek çalışma saatlerine sahip olabilecekler. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın yürüttüğü yeni nesil çalışma modelleriyle ilgili uygulamalar, kamu sektörü için de planlanıyor. Bu durumda, yalnızca özel sektörde değil, kamu personeli de esnek çalışma modelinden faydalanabilecek. Bu esnek çalışma sisteminin uygulanmasına yönelik yönetmelik taslağı da hazırlanmış durumda. Yatırım Ortamını İyileştirme Kurulu (YOİKK) tarafından ele alınan esnek çalışma düzenlemesi netleşmeye başlıyor. Gelen bilgilere göre, esnek çalışma sistemiyle çalışma saatlerinin azaltılması ve belirli süreli iş sözleşmelerinin daha kolay hale getirilmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmazın başkanlık ettiği 13 Ağustosta özel sektör ve kamu temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen YOİKK toplantısı sonrasında yapılan açıklamada, Uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil esnek çalışma modellerine yönelik mevzuat değişikliği gereksinimlerinin, iş dünyasının ihtiyaçları ve iş-özel yaşam dengesi gözetilerek belirlendiği ifade edilmiştir denildi. Uzmanlar, esnek çalışma sisteminde dikkat edilmesi gereken önemli noktaları vurguluyor: Hak kayıpları yaşanabilir mi? İşte detaylar: Konuya ilişkin Posta.com.trye açıklama yapan İş ve Güvenlik Uzmanı Musa Çakmakçı, esnek çalışma modelini şu şekilde açıkladı:Esnek çalışma modeli, işverenin tek taraflı olarak belirlediği sabit bir zaman dilimi yerine, haftalık çalışma süresinin işçi tarafından daha verimli saatlerde veya iş-özel yaşam dengesini düzenleyecek şekilde belirlenmesine olanak tanır. Örneğin, haftalık çalışma gün sayısının 5 gün, toplam sürenin 40 saat olduğu bir iş yerinde, işçi bu süreyi işin gerekliliklerine uygun olduğu takdirde 4 günde tamamlayabilir. Uygulamada iki tür esnek çalışma modeliyle karşılaşıyoruz: İlki, en yaygın olanı, işverenin haftanın belirli günlerinde veya her iş gününde sabit çalışma saatleri ve zaman dilimi belirlemesi, geriye kalan süreyi işçinin istediği zaman haftalık çalışma süresini tamamlamasıdır. İkincisi ise işçinin haftalık çalışma süresini istediği zaman tamamlayabileceği daha özgürlükçü bir modeldir. Çakmakçı, esnek çalışma modelinin mevcut İş Kanunu'nda yer aldığını ve özellikle pandemi döneminden sonra ülkemizde daha fazla tercih edilmeye başlandığını belirtti. Ayrıca Çakmakçı, esnek çalışma modelinin her sektör ve iş yerine uygun olmadığını vurgulayarak, şunları ekledi:Üretimin ağırlıklı olduğu, mavi yaka iş gücünün yoğun olduğu işyerlerinde esnek çalışma modelinin her bölümde uygulanamayacağı açıktır. İş Kanunumuzda, bağımlı çalışan herkes işçi olarak kabul edildiğinden, esnek çalışma modeli sektörel ve hatta departman bazında değerlendirilmesi gereken bir model olacaktır. Çakmakçı, kamuda esnek çalışma modeli yönetmeliği için hazırlıkların başladığını belirterek, Bakanlık tarafından hazırlanan taslağa göre, memurlar esnek çalışma saatlerinden faydalanabilecek. Bu düzenleme, sadece özel sektörde değil, kamuda da esnek çalışma saat uygulamalarının devreye girmesini sağlayacak dedi. Taslak ile esnek çalışma modelinin birçok açıdan faydalı olacağı öngörülüyor:Özel sektör ve Devlet Memurlarının iş-yaşam dengesini iyileştirmek.İşe bağlılık, sorumluluk bilinci ve verimliliği artırmak.İşe gidip gelirken zaman kaybını önlemek.Trafik sıkışıklığını azaltmak.Hasta, çocuk, engelli ve yaşlı bakım sorumluluklarını kolaylaştırmak.İdari hizmet masraflarını azaltmak ve kamu kaynaklarının israfını önlemek. Çakmakçı, planlanan uygulamanın ardından iş sözleşmelerinde değişiklik yapılıp yapılmayacağı konusunda şunları söyledi:Esnek çalışma modelinin tercih edilmesi durumunda, mevcut iş sözleşmesine ek olarak bu çalışma modelinin işçi ve işverene yüklediği görev ve sorumlulukların detaylandırıldığı bir ek protokol düzenlenmesi yeterli olacaktır. İş sözleşmesi, iş akdinin başladığı gün yapılır ve sonraki değişiklikler iş sözleşmesi hükümlerini geriye dönük olarak değiştirmez. Bu değişiklikler, ek protokol ve muvafakatnameler ile yürürlük tarihi itibariyle dikkate alınır. Burada önemli olan, mevcut çalışma düzeninden esnek çalışma modeline geçişte çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik yapıldığından işçinin yazılı onayının alınmasıdır. Esnek çalışma modelinde çalışanların iş görme yükümlülüğünün, haftalık çalışma sürelerini tamamladıkları sürece devam edeceğini belirten Çakmakçı, bu durumun emeklilik, kıdem ve ihbar tazminatı gibi çalışma süresine bağlı işçilik alacaklarını etkilemeyeceğini ifade etti. Ancak, kısmi süreli çalışma durumunda, yani haftalık çalışma süresinin üçte ikisi oranında çalışılması halinde, emeklilik için gerekli prim gün sayısının daha uzun yıllar boyunca tamamlanacağı ve kıdem tazminatının da buna bağlı olarak daha az hesaplanacağı uyarısında bulundu. Çakmakçı, dünyada yapılan araştırmalara göre esnek çalışma modelinin işçilerin kendilerini daha rahat hissetmelerine, verimli olduklarına inanmalarına, aile ve toplum içindeki rollerine dair yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine olanak tanıdığı ve bu sayede verimliliklerinin arttığını gözlemlediklerini belirtti. Toplum içindeki rollerini rahatça yerine getiren çalışanın mutluluğunun artması, işyerine aidiyet duygusunu da artıracaktır. Bu durum, zamanla üretkenliği ve yaratıcılığı olumlu yönde tetikleyebilir dedi. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında, Türkiye'deki çalışma saatlerinin oldukça yüksek olduğunu belirten Çakmakçı, Hollanda'da haftalık ortalama çalışma süresi 32,2 saat, Almanya'da 34 saat, Fransa'da 36 saat, İspanya'da 36,4 saat, İtalya'da 36,1 saat, Yunanistan'da 39,8 saat, Bulgaristan'da 39 saat. AB ortalaması ise 36.1 saat. Türkiye'de ise bu süre ortalama 44,2 saat. Ancak bu ortalamanın üzerinde çalışanlar da mevcut dedi. Çakmakçı, Esnek çalışma modeli, yeni İş Kanununda yer alması beklenen bir düzenleme olup, ayrıca gündemde olan çalışma sürelerinin 40 saate düşürülmesi de önemli değişikliklerden biri olacaktır diyerek haftalık mesai saatlerinin 45'ten 40'a düşürülmesi için yasal düzenleme hazırlıklarının yapıldığını belirtti. Esnek çalışma modelinin olumlu yönlerinin yanı sıra, olası sorunlara da dikkat çeken Çakmakçı, bunları şu şekilde sıraladı:Çalışanın iş saatlerini kendisinin ayarlaması durumunda, günlük azami çalışma sürelerinin aşılması halinde işverenin bu süreyi takip etme sorumluluğu,Teknolojik altyapı eksiklikleri, İşçinin sürekli olarak azami çalışma süresini aşma olasılığının artması nedeniyle psikolojik ve fiziksel yorgunluk sonucunda iş kazalarının artışı,İş ve özel hayatın sınırlarının çizilememesi durumunda, işçilerin sürekli olarak işle meşgul olması ve bu durumun iş stresini artırması,Yemek yardımı gibi fiili çalışma gün sayısına bağlı olarak sağlanan sosyal hakların hangi gün dikkate alınarak ödeneceği konusu,İşverenin işçiye hangi saat ve günlerde ulaşabileceğinin belirsizliği nedeniyle iletişim sorunları,İşveren tarafından sabit çalışma süresi belirlenmesi halinde haftalık çalışma süresinin ne kadarının sabit, ne kadarının esnek olacağı konusunda belirsizlik ve bunun esnek çalışma modelinin amacına ulaşıp ulaşmayacağına etkisi,İşçinin haftalık çalışması