SON DAKİKA
EYT’liler BES’ten de emekli olacak mı?
EYT konusunda sona gelindi. Düzenleme aralık ortasında Meclis’e gelecek ve 2023’ün Ocak ayından itibaren EYT’liler emekli olmaya başlayacak. İlk etapta 2 milyon kişinin düzenlemeden yararlanıp, emekli olması bekleniyor. Hürriyet yazarı Noyan Doğan, okurların ‘EYT’den emekli olan BES’ten de emekli olabilecek mi?’ sorusunu yanıtladı.
2017 yılında, tüm çalışanların, işverenleri tarafından bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesine imkân tanıyan otomatik katılım sistemi, bir başka adıyla otomatik BES uygulaması başladı. Bu kapsamda çalışanların maaşlarından yüzde 3 kesilerek BES’e aktarılıyor, devlet de çalışanlara yüzde 30 katkı yapıyor. Aylık yüzde 30 katkının dışında ayrıca sisteme ilk girenlere devlet bir kereye mahsus olmak üzere bin TL ilave katkı yapıyor.
Bugün 6.7 milyona yakın çalışan BES’te. EYT’den emekli olacak 2 milyonun bir kısmı bireysel emeklilik sisteminde olanlar. 2024’ün eylül ayına kadar da EYT’li olanların tamamı düzenlemeden yararlanıp, emekli olacak ki, bu sayı da yaklaşık 5 milyonun üzerinde. Bunların bir kısmı otomatik BES’te olanlar. Hal böyle olunca da, bu kişiler, ‘EYT’den emekli olacağım, BES’ten de emekli olacak mıyım?’ diye merak ediyor. Öyle ki, kimi okuyucular, EYT’den emekli olup da işyerleri ile ilişkileri kesileceği için BES’ten de emekli olacakları konusunda çok eminler.
Maalesef öyle değil. Sosyal güvenlik sisteminden emekli olunca BES’ten de emekli olunmuyor. Otomatik katılım sisteminden emekli olmanın şartı belli; sisteme ilk giriş tarihinizden itibaren en az 10 yıl sistemde kalmanız ve 56 yaşını doldurmanız gerekiyor. Çalışan, istediği zaman kendi birikimlerini alıp sistemden çıkabilir, ancak otomatik BES’te devletin yatırdığı katkıları alabilmenin sınırları var. Sistemde en az 3 yıl kalanlar devlet katkısının yüzde 15’ini, 6 yıl kalanlar yüzde 35’ini alabiliyor. Sistemde en az 10 yıl kalanlar ise devlet katkısının yüzde 60’ını hakkediyor. 56 yaşını dolduranlar devlet katkısının tamamını alıp otomatik BES’ten emekli olabiliyor.
Sistem 2017 yılında başladığı ve 6. yılını henüz dolduracağı için; bırakın 56 yaşında emekliliği, hiçbir çalışan otomatik BES’teki 10. yılını bile daha doldurmadı. Peki, bu şartlarda, EYT’den emekli olacakların, BES’teki durumu ne olacak? Seçenekleri madde madde sıralayayım.
EYT’den emekli olup, çalışmaya devam etmeyeceklerin önünde iki seçenek var. Birincisi, emekli olacağınız tarihe kadarki birikimlerinizi ve birikimlerinize sağlanan getirilerin tamamını alıp, BES’ten ayrılabilirsiniz. Ancak devletin sizin adınıza yatırdığı katkının tamamını alamazsınız, sistemdeki yılınıza göre hakkettiğiniz katkıyı alabilirsiniz. Örneğin, 2017’den beri sistemdeyseniz, 2023’ün Ocak ayında EYT’den emekli olduğunuzda ve BES’ten de ayrılmak istediğinizde devlet katkısının yüzde 35’ini alabilirsiniz.
İkinci seçenek ise BES’e devam etmek. BES sözleşmesi kişinin kendi adına olduğu için katkı payı ödeyerek, 56 yaşına kadar sözleşmeye devam edilebilirsiniz. Bu sayede devlet katkısının tamamından yararlanabilirsiniz. Bu durumda kişinin, en düşük asgari ücretin yüzde 3’ü oranında katkı payı ödemesi yeterli.
EYT’den emekli olup da çalışmaya devam edecek kişiler içinse sorun yok. Çalışmaya devam edeceği aynı şirkette otomatik BES’ine devam edebileceği gibi işyeri değiştirmesi durumunda yeni işyerindeki BES hesabına hakları ile katılabilir.
Kimi okuyucular, EYT’den emekli olacakların BES’ten de emekli olabilmesi için bir düzenleme yapılıp yapılmayacağını soruyor. Gündemde böyle bir düzenleme yok, ama yarın ne olur onu şimdiden bilemem.