Çalışanların dikkatine! Maaşınız habersiz düşerse uyarı mesajı gelecek...

2023 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında sosyal güvenlikte gelecek yıl alınacak önlemler ve yapılacaklar detaylı şekilde yer aldı. Bunlardan en önemli olanlarından biri de işverenin, çalışanın haberi olmadan yapacağı uygulamalardan bile çalışanlar anında haberdar edilecek. Hürriyet yazarı Noyan Doğan konunun detaylarını köşesinde kaleme aldı. İşte o yazı;Detaya geçmeden önce sosyal güvenlikteki mevcut durumu, yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programından özetle paylaşayım. Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK), 2021 yılında prim tahsilatlarından elde ettiği gelir 443.8 milyar TL iken, 2022 yılında bu rakamın 685.7 milyar TLye çıkması bekleniyor. 2023 yılında ise SGKnın 1.1 trilyon TL prim toplaması hedefleniyor ki, şunu belirtmekte fayda var; SGKnın, toplam gelirlerinin yüzde 75ini prim tahsilatları oluşturuyor. Yine Programa göre, 2023 yılında SGKnın toplam gelirlerinin 1.4 milyar TL, toplam giderlerinin ise 1.5 milyar TL olması ve Kurumun gelir-gider açığının 59.2 milyar TL olması öngörülüyor. Bu kapsamda da 2023 yılında, SGKya; faturalı ödemeler, ek karşılıklar, emeklilere yapılan ek ödeme, devlet katkısı, prim teşviklerinden kaynaklanan transferler ile prim ödeme gücü olmayanların genel sağlık sigortası primi de dahil olmak üzere toplam 582.9 milyar TL tutarında bütçeden transfer yapılması planlanıyor. Kayıt dışı istihdama bakıldığında ise 2000li yılların başında kayıt dışı istihdam oranı yüzde 40lar, tarım dışında ise yüzde 23lerdeyken; 2015lerde toplam kayıt dışı istihdam oranı yüzde 30lara, tarım dışı kesimde ise yüzde 20lere geriledi. 2021 yılının sonunda da sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, toplamda yüzde 28lere, tarım dışı sektörlerde ise yüzde 18lere geriledi. Prim gelirlerinin sosyal güvenlik sisteminin ana gelir kaynağını oluşturması, sosyal güvenlik sisteminin uzun dönemli mali sürdürülebilirliğinin sağlanması için kayıtlı istihdamın artırılması, bir başka ifadeyle de kayıt dışılıkla mücadele edilmesi gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında da sosyal güvenlik alanında 2023de atılacak adımların başında kayıt dışı istihdamla mücadele geliyor. Sadece kayıt dışı istihdamla değil, 2023te kayıt dışı ücretle de mücadele edilecek. Hatta 2023 yılı hedeflerinin neredeyse tamamının kayıt dışı istihdamla mücadeleye ayrıldığını söylersek yanılmış olmayız. Peki, neler yapılacak? Madde madde anlatayım. En dikkat çekici olanı, özel sektörde çalışan sigortalıların prime esas kazancının bir önceki aya göre yüzde 20 ve üzerinde azalması durumunda; SGK tarafından çalışana kısa mesaj gönderilecek olması. Daha açık bir anlatımla işveren, düşük prim ödemek için çalışanın ücretini eksik gösterir ya da çalışanın maaşının bir kısmını elden bir kısmını bankaya yatırarak gerçek tutarı bordroda göstermezse; SGK, bu durum tespit edip, çalışanı kısa mesajla primin eksik yatırıldı diyerek uyaracak. Uyarılar sadece çalışana yapılmayacak. Kalifiye meslek mensuplarını istihdam eden ve kayıt dışı istihdam ile eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu tahmin edilen işverenler de, SGK tarafından gönderilecek mektuplarla uyarılacak. Bunun dışında, 2023 yılında, esnek istihdam imkanlarının artırılması amacıyla çalışanların kayıt altına alınmasında kolay işverenlik uygulamaları yaygınlaştırılacak ki, bugün kolay işverenlik uygulaması konut kapıcılığında ve ev hizmetlerinde uygulanıyor. İlk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılması nedeniyle işyeri tescili yapması gereken ve kolay işverenlik kapsamına dahil olmak isteyen apartman yönetimleri, e-devlet üzerinden işyeri tescil başvurularını yaparak otomatik kolay işverenliğe geçebiliyor. Aynı şekilde ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla sigortalı çalıştıranlarda kolay işverenlik uygulamasından yararlanıyor. İşte, 2023 yılında kolay işverenlik uygulaması başka alanlarda da uygulanacak. 2023de kayıt dışılık ile mücadelede yapılacaklardan biri de kayıt dışılığın yoğun olduğu sektörler ile küçük ölçekli işletmelere yönelik 2023 yılında denetimlerin artırılacak olması. Buradan da anlaşılacağı üzere gelecek yıl işverenleri sıkı denetimler bekliyor; özellikle de kayıt dışı işçi çalıştıran işverenleri.