Altına ‘ayar’ verecek sistem geliyor

Hürriyet yazarı Sefer Levent, altında yaşanan sahtekarlık ve gramaj oyunlarına dur diyecek yeni bir sistemin yolda olduğunu duyurdu. İşte Levent'in bugünkü köşe yazısı;ALTINDA sahte ve sahtekârlık haberlerinin ardı arkası kesilmezken bir de son yıllarda kabus haline gelen ayar ve gramaj problemi yaşanıyor. Kuyumcudan aldığınız gram 24 ayar altın gerçekten 24 ayar mı, yoksa 23.8 ayar mı... Bilme şansınız var mı... Ya daha eksikse... Kuyumcu tanıdıktı... ile başlayan o kadar çok hikâye dinledik ki... Anlamayanlar için altının ayarını, kalitesini kontrol etmek çok zor. Ama yakın gelecekte tüm bu şüpheleri giderecek bir uygulama devreye alınacak. Böylece altında ayardan, gramajdan çalmak da, merdiven altında üretmek de neredeyse imkansız hale gelecek. Gelin ayrıntılara dalalım... Şubattan bu yana başta altın olmak üzere kıymetli madenlerle ilgili kapsamlı düzenlemeler yapan hükümet, piyasayı baştan aşağıya yeniden dizayn ediyor. Kişilerin satın aldıkları standart işlenmemiş kıymetli madenler ile basılı kıymetli madenlerin standartlarından emin olmasını sağlayacak ve tüketiciyi koruyacak sistem, yakında devreye girecek. Sistemin adı Kıymetli Maden Takip Sistemi (KMTS). İlgili tebliğde KMTSnin tanımı Rafineriler tarafından standart işlenmemiş kıymetli madenler ve basılı kıymetli madenlerin üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri numarası ve benzeri özelliklerinin Darphane tarafından sağlanan benzersiz kodla her bir ürünün üzerine işlendiği ve aynı kodla Darphane tarafından kayıt altına alınan ve izlenen sistem diye yapılıyor. KMTS, tüm basılı kıymetli madenler ve standart işlenmemiş kıymetli madenler kapsamındaki altın, gümüş, platin, paladyum ve Darphane tarafından belirlenecek diğer ürünleri kapsıyor. Bu düzenlemelerde konu olan altın ise sadece yatırım amaçlı kullanılan 24 ayar külçe altın. Bu kapsama gram altınlar da giriyor. Ancak bilezik, yüzük gibi işlenmiş takı için kullanılan 22 ayar 18 ayar altınlar düzenleme dışında. Usul ve esaslarla ilgili taslak tebliğ hazırlandı, Darphanenin internet sitesinde yayınlandı. Piyasada 2024 yılı başında devreye alınması bekleniyor. Kıymetli madenlerle ilgili yapılan düzenlemeler oldukça kapsamlı. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ile piyasada gram altın, reşat altını, hamit altın olarak tabir edilen ürünler için basılı kıymetli maden tanımı yapıldı. Kıymetli madenlerle ilgili yayınlanan tebliğ ile de başta Türkiyede alım satıma konu olabilecek işlenmemiş kıymetli madenlerin ve basılı kıymetli madenlerin standartları, kimlerin piyasaya sürebileceği belirlendi. Tebliğe göre söz konusu kıymetli madenleri sadece Türkiyedeki onay süreçlerini tamamlamış rafineriler ve Darphane üretebilecek. Eskiden kendi imalathanesinde imal edip satanlar vardı. Artık merdiven altı üretim yapılamayacak. KMTSnin en önemli bileşenlerinin başında güvenlikli etiket geliyor. İki farklı ambalajda güvenlikli etiket uygulanacak. Buna göre 0.5-100 gram ürünler, kart ambalaj içine konacak. Güvenlikli etiket kart ara katmanına yerleştirilecek. 100 gram üzeri ağırlıktaki ürünler ise, dayanıklı şeffaf malzemeli bir ambalaj içine ürün sertifikası ile konacak. Ürün sertifikası üzerinde güvenlikli etiket ve kod bulunacak. Rafinerilerce üretilecek standart işlenmemiş kıymetli madenlerin saflık ayarının altın için en az binde 995 (995/1000) olması zorunluluğu getirildi. Eskiden ne yapılıyordu? Binde 995 saflık ayarı yerine binde 994 veya daha düşük yapabiliyordu. Sadece ayarla oynanmıyor, gramajla oynanıyordu. Örneğin 100 gram altın diyor ama aslında 99.8 gram yani 0.2 gram eksik satıyorlardı.