Türkü Nedir, Özellikleri Nelerdir? Türkü Çeşitleri Nelerdir?

Sözlü edebiyat geleneğimizin önemli bir parçası olan türkü, halk edebiyatına ait olan bir nazım şeklidir. Genellikle de dörtlük şeklinde yazılan türkülerin kökeni ise, 9. yüzyıla kadar uzanır. Türkülerin büyük bir kuşum nağme ve güftelerden oluşur. Güftesi olmayan sözsüz türküler ise enstrümantal şeklinde adlandırılır. Türkü ve şarkı birbirine benzer özellikler taşısa bile türkü halk edebiyatına, şarkı ise divan edebiyatına ait olan bir nazım şeklidir.

Haberin Devamı

Türkü Nedir?

Genellikle bağlama ile hece vezniyle söylenen ve yazılan şiirlere türkü adı verilir. Türkülerde özlem, ayrılık, aşk gibi kişisel duyguların yanında yiğitlik, kahramanlık, göç ve ölüm gibi değişik toplumsal konular da işlenir.

Halk şairlerinin yazdığı koşul ve koşmalar, türkü türünün doğmasında etkili oldu. Türkülerde herkesin anlayabileceği yalın ve sade bir dil kullanılırken, şarkı türünde olan eserlerin pek çoğu aruz vezni ile ve ağdalı bir üslupla yazılır.

Türkü Özellikleri Nelerdir?

Türkü, özellikle de 11. ve 12. yüzyılda, halk şairlerinin cönkte topladığı pek çok şiir, türkü türüne örnek olarak da gösterilebilir. Bu nazım şeklinde ise, folklorik ögeler daha ağır basar. Genellikle de kafiyenin ve zengin redifin kullanıldığı türkülerde kullanılan dil oldukça sadedir. Türkülerin sahip olduğu pek çok özellik bulunur. Bu özelikler ise şunlardır;

Türkülerde farklı konular işlenir. Aşk, ayrılık, ölüm, doğa ve kahramanlık gibi pek çok konu türkülerde yer alır.

Hecenin yedili, sekizli ve on birli kalıpları vardır.

Türkülere baktığımızda genel olarak dörder mısralı bentlerden oluştukları görülüyor.

Bazı türkülerde nakarat ismi verilen tekrar bölümleri yer alır.

Bazı türküler ise, koşma şeklinde meydana gelir.

Türkülerin kafiye örgüsü ise; "aaab cccb dddb", "aaabb cccbb dddbb" ya da "aaabcc dddbcc eeebcc" şeklinde olur.

Türkülerin pek çoğu anonim olsa da bazı türkülerin söyleyeni de bellidir.

Türkülerin ismi de genellikle ait oldukları bölgelere göre verilir.

Türkü Çeşitleri Nelerdir?

Türküler; konularına, ezgilerine ve yapılarına göre sınıflandırılır.

Ezgilerine Göre Türküler:

Haberin Devamı

Kırık havalar: Usullü olan ezgilerdir. Alt türleri ise; türkü (genellikle tüm kırık havalar için, özelde diğer türlerin dışında olanlar için kullanılır.), koşma, deyiş, semah, tatyan, zeybek, barana, horon, halay, bar, bengi, sallama, güvende, oyun havası, ağırlama, peşrev, karşılama, teke zortlatması, dımıdan, gakgili havası, zil havası, fingil havasıdır.

Uzun havalar: Usulsüz olan ezgilerdir.

Konularına Göre Türküler: Ninniler ve çocuk türküleri, tabiat üzerine türküler, iş türküleri, aşk türküleri, kahramanlık türküleri, güldürücü türküler, askerlik türküleri, tören türküleri, acıklı olaylarla ilgili türküler, ağıtlar, karşılıklı söylenen türküler, oyun türküleridir.

Yapılarına Göre Türküler: Mani ve dörtlüklerle kurulan türkülerdir.