Edebiyatta Koşma Nedir? Koşma Özellikleri Ve En Bilinen Örnekleri Nelerdir?

Edebiyat alanında yer alan konuların birçok farklı özellikleri bulunmaktadır. Bunlardan biriside koşma konusu olarak bilinir. Aşık Tarzı Halk Edebiyatında bir nazım biçimi olan koşmanın farklı örneklerine rastlamakta mümkündür. Özellikle Karacaoğlan'ın bu türden çok iyi örnekler ortaya koyduğu dikkat çekmektedir.

Haberin Devamı

Edebiyatta Koşma Nedir?

Koşma; aşk, ölüm, ayrılık ve bunlara benzer konuların yer aldığı halk şiiri nazım türüne verilen addır. İslamiyet öncesi Türk Edebiyatında yer alan koşuk türünün bir benzeri olarak karşımıza çıkar. Oldukça yaygın bir şekilde kullanıldığı ise dikkat çekicidir.

Koşma Özellikleri ve En Bilinen Örnekleri Nelerdir?

Halk Edebiyatı içerisinde koşma türü son derece sık kullanılmakta beraber çokta sevilmektedir. İslamiyet'ten önce koşuk olarak bilinen bu nazım türü İslamiyet sonrasında ise aşıklar tarafından saz eşliğinde söylenmeye başlanmıştır. Halk Edebiyatı denilince akla ilk olarak koşma türünün geldiğini söylemek mümkündür.

Koşma türünün özellikleri ise şöyledir;

- Nazım birimi olarak dörtlük kullanılır,
- Dörtlüklerin sayısı genelde 3 veya 5 arasında değişir,
- Dili oldukça sadedir ve halkın anlayacağı şekildedir,
- Genellikle yarım uyak tercih edilir,
- Benzetme sanatından çok sık yararlanılır,
- Saz eşliğinde söylenen sözlü bir türdür.

Koşma Örnekleri

Örnek 1.

- Kömür gözlüm ne salının karşımda,

- Gündüz hayalimde, gece ise düşümde.

- Bir güzelin sevdası vardır başımda,

- Yar sevdası çetin olur yaradan.

( Karacaoğlan )

Örnek 2.

- Belimizde kılıcımız kirmani

- Taşı deler, mızrağımın temreni

- Hakkımızda devlet etmiş fermanı

- Ferman padişahın dağlar da bizimdir.

( Dadaloğlu )

Konularına Göre Koşma Türleri

Koşma, konularına göre dörde ayrılır. Bu türler koçaklama, güzelleme, ağıt ve taşlama olarak bilinir. Her türün kendine özel bir konusu vardır ve buna göre isimlendirme yapılmıştır.

Koçaklama: Kahramanlık, savaş ve yiğitlik gibi konular işlenir. Coşkulu bir anlatım vardır.

Taşlama: Eleştiriye dayanan bir koşma türüdür.

Güzelleme: Aşk, ayrılık, doğa ve buna benzer konular yer alır. Lirik bir özelliğe sahiptir.

Ağıt: Genellikle birisinin ölümünün ardından duygusal nitelikte yazılan bir türdür. Divan Edebiyatında ise bu türün karşılığı mersiye olarak bilinir.