Büyük Ünlü Uyumu Nedir, Kuralları Nelerdir? Büyük Ünlü Uyumu Örnekleri…

Türkçede sesli harfler, kalın ve ince olarak ikiye ayrılır. Kalın sesli harfler, a, ı, o ve u, ince sesli harfler ise e, i, ö ve ü'dür. Tüm sesli harfleri ince ya da kalın olan kelimeler büyük ünlü uyumu kuralına uyar. Örnekler: ''Salıncak'', ''Yastık'' ''Defne'' ''Çekirdek''.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

  Büyük Ünlü Uyumu Nedir? 

 İsim ya da fiil soylu sözcüklerde yer alan sesli harflerinin tamamının ince ya da kalın olmasına büyük ünlü uyumu denir. Öz Türkçe olan kelimelerin büyük çoğunluğu büyük ünlü kuralına uyar. Dilimize Arapça, İngilizce, Farsça ve Fransızcadan kelimelerin büyük bir kısmı ise bu kurala uymaz.

 Örneğin Fransızca kökenli bir sözcük ''orijinal'' kelimesinde hem ''o'' ve ''a'' (kalın ünlü) hem de ''i'' (ince ünlü) harf kullanılmıştır. Dolayısıyla orijinal kelimesi büyük ünlü uyumu kuralına uymayan kelimeler arasında yer alır.

 Büyük Ünlü Uyumu Kuralları Nelerdir?

 1- Büyük ünlü uyumuna uyan kelimelerde sadece ince ünlü harfler (e, i, ö, ü) yer alabilir.

 2- Sadece kalın ünlü harflerden (a, ı, o, u) oluşan sözcükle de büyük ünlü uyumu kuralına uyar.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

 3- Küçük ünlü uyumu kuralında kelimenin bir sonraki hecesine bakılırken, büyük ünlü uyumu kuralında sözcüğün tamamına bakılır. Örneğin ''mandalina'' kelimesinde birinci, ikinci ve son hecede ''a'' harfi vardır. Ancak kelimenin üçüncü harfi ''i'' olduğu için mandalina sözcüğü büyük ünlü uyumu kuralına uymaz.

 Büyük Ünlü Uyumu Örnekleri

 A) İnce Ünlü Harflerden Oluşan Kelimeler

 1- Pekmez

 2- Yetenek

 3- Hemşire

 4- Enerji

 5- Bilye

 6- Misket

 7- Sedef

 8- Üzüm

 9- Ütü

 10- Keten

 11- Pense

 12- Üzüntü

 B- Kalın Ünlü Harflerden Oluşan Kelimeler

 1- Doktor

 2- Umut

 3- Acı

 4- Kahır

 5- Yoğurt

 6- Bayır

 7- Yokluk

 8- Satış

 9- Alışmak

 10- Sayıştay

 11- Tarak

 12- Yatak

 13- Tasa

 14- Ayakkabı

 15- Yırtık

 16- Yaprak

 17- Atkı

 18- Eldiven

 19- Kazak

 20- Çanak

 C) Büyük Ünlü Uyumu Kuralına Uyan Özel İsimler

 1- Ankara

 2- Yalova

 3- Ukrayna

 4- Türkiye

 5- Mehmet

 6- Hasan

 7- Duygu

 8- Eskişehir

 9- Bursa

 10- Marmara

 D) Büyük Ünlü Uyumu Kuralına Uymayan Kelimeler

 1- Sincap

 2- Rafine

 3- Kalem

 4- Daktilo

 5- Halüsinasyon

 6- Şelale

 7- Mandolin

 8- Kabiliyet

 9- Sera

 10- Mazeret

 11- Basiret

 12- Kalibre

 13- Fotosentez

 14- Sinema

 15- Kamera

 16- Kahve

 17- Tekrar

 18- Animasyon