Yunanistan seçimleri: Sandığa geri sayım... Anketler ne diyor? I İlkler neler?

Sandığa 11 gün kala Yunanistan’da bütün dikkatler, bu akşam canlı yayında siyasi parti liderlerinin katılımıyla gerçekleşecek olan münazarada olacak. Ülke basınında olası koalisyon senaryoları masaya yatırılırken, seçimlerin ikinci tura kalma ihtimali sıklıkla dile getiriliyor. Yunan gazeteci Maria Zaharaki, seçim öncesi medya ve siyaset gündeminde yer alan başlıkları anlattı. Komşuda ilklere sahne olacak 21 Mayıs seçimlerinin detayları… (Haber: Şeyda Aydın - cnnturk.com)

Haberin Devamı

İki komşu ülke, 1 hafta arayla sandık başına gidecek.

Türkiye için 14 Mayıs’a doğru geri sayım sürüyor. Yunanistan’da ise seçim tarihi 21 Mayıs olarak belirlendi.

Komşuda genel seçimlere 11 gün kalmışken, bütün gözler bu akşam canlı yayınlanacak televizyon münazarasına çevrildi. Siyasi partiler saat 21.00’da ülkenin kamu yayın kuruluşu ERT’de karşı karşıya gelecek.

Yunanistan’ın gelecek 4 yılına yön verecek olan seçimlerde 27 siyasi parti, 8 ittifak ve 1 bağımsız aday yarışacak.

Yunanistan seçimleri: Sandığa geri sayım... Anketler ne diyor I İlkler neler

Haberin Devamı

ANKETLER NE DİYOR?

Kamuoyu yoklamaları, tek başına iktidar hedefinin oldukça zor olduğunu gösteriyor. Koalisyon hesapları karışık ve ilk tur için olasılıklar düşük.

28 Şubat’ta 57 kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan tren kazasının ardından yapılan kimi anketlerde, Başbakan Kiriakos Miçotakis liderliğindeki muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi (ND) ve ana muhalefetteki Sol Radikal Koalisyon (SYRİZA) arasındaki farkın yüzde 4’e kadar azaldığı görülmüştü. Güncel birçok kamuoyu araştırmalarına göre de Yeni Demokrasi liderliği elinde tutmayı başarıyor ancak yeterli çoğunluğa ulaşamıyor.

Yunanistan seçimleri: Sandığa geri sayım... Anketler ne diyor I İlkler neler

Metron Analysis tarafından Nisan ayı sonlarında paylaşılan bir kamuoyu anketinin sonuçlarına göre, Yeni Demokrasi yüzde %33,8, SYRIZA ise %26,9 oy alıyor. Üçüncü sırayı ise yüzde 10,3 ile Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) takip ediyor. Yapılan son anketlerde SYRIZA-Yeni Demokrasi arasındaki fark, 6 puan civarında.

Kararsız seçmen oranı ise yaklaşık yüzde 10.

21 Mayıs’ta oy kullanabilecek kayıtlı seçmen sayısı 9,8 milyon, bunun 438 binini ise genç seçmen oluşturuyor. 2016’da Yunanistan’da seçme yaşının 17’ye düşürülmesi kararı alınmıştı.

Haberin Devamı

SEÇİMİN ‘KİLİT PARTİSİ’

Yunanistan’da bir özel kanalın İstanbul muhabirliğini yapan Maria Zaharaki (OPEN TV ve Ethnos.gr), cnnturk.com’a özel 21 Mayıs seçimlerine dair basında ve siyasette konuşulan gelişmeleri anlattı. Anketlerde 3’üncü sırada çıkan PASOK’un seçimlerde kilit rol oynayacağını belirten Zaharaki, PASOK lideri Nikos Androulakis’in hem SYRIZA hem de Yeni Demokrasi ile bir koalisyon kurma fikrine sıcak bakmadığına dair açıklamaları olduğunu vurgulayarak, “Bu normal. Seçimlerden önce seçmenler üzerinde etkisi olabilir. Seçimlerden sonra ise baskılara ve oy oranına göre belki ikinci partiyle yapabilir. Çünkü ideolojik olarak daha yakınlar. Ancak kesin değil. İlk turda koalisyon olmayacağı konuşuluyor, şu anda öyle görünüyor.” dedi. Seçim tarihi netleşmeden önce de Başbakan Miçotakis, ikinci tur seçimin gerekebileceğini söylemişti.

Haberin Devamı

Yunanistan seçimleri: Sandığa geri sayım... Anketler ne diyor I İlkler neler

Anketlerde Yeni Demokrasi’nin yüzde 30-35 arası, SYRIZA’nın yüzde 28-32 arası, PASOK’un ise yüzde 6-10 arasında olduğunu söyleyen Yunan gazeteci, “Eğer PASOK koalisyon ortağı olmazsa, ikinci turda oy oranının düşebileceği konuşuluyor. Bu yüzden PASOK’un bir koalisyona girmesi lazım” diyerek temmuz ayındaki 2’nci turda yönelimin ilk iki partiye olabileceğinin dile getirildiğini söyledi.

Ülke basınında yer alan senaryolarda oy oranı daha düşük olan partilerle de iş birliği olasılıkları yer alıyor. Bunlar arasında Yunanistan'ın eski Maliye Bakanı Yanis Varufakis’in lideri olduğu MERA25’in, SYRIZA ve PASOK ile koalisyon hükümeti kurması bulunuyor. Ancak dün yaptığı açıklamada Varufakis, SYRIZA lideri Çipras’ın kendisiyle koalisyon ortaklığına dair talep ettiği üzere seçim sürecinden önce temasa geçmediğinin sinyalini vererek, “Son iki yıldır Aleksis Çipras SYRIZA, PASOK ve MeRA25 arasındaki iş birliğinden bahsediyor. Bizimle çalışmak istiyorlarsa, bizimle konuşmaları gerek” dedi.

Haberin Devamı

Geçtiğimiz yıl Yunanistan’daki telekulak skandalında PASOK lideri Androulakis'in telefonunun casus yazılımla dinlendiği ortaya çıkmıştı.

Yunanistan seçimleri: Sandığa geri sayım... Anketler ne diyor I İlkler neler

(Fotoğraf: Kiriakos Miçotakis - Aleksis Çipras)

SEÇİM SİSTEMİ NASIL İŞLEYECEK?

21 Mayıs seçimlerinde nispi temsil sistemi uygulanacak. Ancak ilk ve ikinci turda birbirinden farklı sistemler görülecek. Seçmen açısından oldukça karmaşık yapıda olan yeni sistem, bir önceki seçimden farklı uygulamalar barındırıyor.

Yunanistan Parlamentosu’nda 300 sandalye var. Daha önceki seçimlerde sandıktan birinci çıkan partiye ilave 50 sandalye veriliyordu. 2016’da SYRIZA hükümeti döneminde yapılan meclis oylamasında, bu uygulamanın kaldırılması lehinde sonuç çıkmıştı. Ancak kararın hızla uygulanabilmesi için gerekli olan 200 milletvekilinin oyu elde edilemedi, bir diğer ifadeyle 3’te 2 oy çoğunluğu sağlanamadı. Bu sebeple de 50 ‘bonus sandalye’ uygulamasının kaldırılması 2019 seçimlerine yetişemedi.

21 Mayıs 2023 seçimlerinde ise bir önceki seçimde olduğu gibi, yüzde 3’lük seçim barajını aşanlar parlamentoya girme hakkı kazanacak. İlk turda sandıktan ‘tek başına iktidar’ sonucu çıkmazsa, Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu kabine kurma görevini oy çoğunluğuna göre sırasıyla ilk 3 partiye verecek. Bu denemeler sonuçsuz kalırsa Cumhurbaşkanı Sakelaropulu son bir kez daha bütün parti liderlerini çağıracak. Ortalama 9-10 gün süreceği tahmin edilen koalisyon hükümeti hamleleri de başarısız olursa, geçici seçim hükümeti kurularak 2 Temmuz’da tekrar sandık başına gidilecek. İşte bu noktada sistem değişiyor.

Yunanistan seçimleri: Sandığa geri sayım... Anketler ne diyor I İlkler neler

Yunanistan basınında yer alan haberlere göre, ikinci turda eğer birinci parti oyların yüzde 25’ini alırsa ilave 20 sandalye, yüzde 40’ını alırsa 50’ye kadar oy oranına göre sandalye alma avantajına sahip oluyor. Sıklıkla ikinci turun dile getirilmesinin sebeplerinden biri de aslında burada ortaya çıkıyor. Güncel anket sonuçlarına göre, birinci turda tek başına iktidar olma seçeneği mümkün görünmüyor, koalisyon hükümeti olasılığı ise oldukça düşük.

YURT DIŞI OYLARINDA İLK

Yurt dışında yaşayan Yunan vatandaşları ilk kez bulundukları ülkede oy kullanabilecek. Belirlenen kriterler arasında ise son 35 yılda en az 2 yıl Yunanistan'da yaşamış olmak ve vergi beyannamesi yer alıyor. Toplamda 25 ülkede Yunanistan’a ait büyükelçilik ve konsolosluklarda kurulacak 99 sandıkta yurt dışı kütüğüne kayıtlı 22 bin 816 seçmen oy kullanabilecek. Yurt dışı oyları mecliste 3 sandalyeyi belirleyecek.

GÜNDEMDEKİ TARTIŞMA BAŞLIKLARI

Yunanistan’da Türkiye seçimleri de yakından takip ediliyor. Gazeteci Zaharaki, seçim sürecinde Türkiye ile diyalog gündeminin de yer aldığını ancak bu süreçte iç meselelerin basında ve siyasette daha çok öne çıktığını vurguladı. Sandığın kaderini belirleyebilecek potansiyelde olan temel tartışma konularının “ekonomi, hayat pahalılığı, enerji ve sağlık” olduğunu söyledi. Hastane ve doktor sayısındaki yetersizlik, artan enerji fiyatları gibi başlıkların gündemdeki yerinin arttığını belirtti.

Kaynaklar: Ekathimerini, Protothema, AFP, Bloomberg, Al Jazeera