Sudan’da iç savaş riski büyüyor: Generallerin güç savaşı

Afrikanın yüzölçümü bakımından üçüncü büyük ülkesi Sudan iki komutanın savaş alanına dönüştü. Ülke Sudan ordusunun komutanı General el Burhan ile ordu çatısı altına girmek istemeyen Hızlı Destek Kuvvetlerinin komutanı Dagalu arasında kaldı. Çatışmalarda can kaybı 200e dayandı, başkentte hayat durdu. Öte yandan darbe girişimiyle suçlanan paramiliter grubun lideri, Ordu bize saldırdı, yalnızca kendimizi koruyoruz dedi.Cunta rejiminden demokrasiye geçmek için gün sayan Sudanda darbeci generaller arasında çıkan anlaşmazlık ülkeyi iç savaş endişelerini yükseltiyor. Yönetimi sivillere bırakmak için aylardır süren müzakerelerde son aşamaya gelinmişken anlaşmazlığa düşen komutanlar Abdulfettah el Burhan (63) ve Muhammed Hamdan Dagalu (50) cumartesiden beri başkent dahil şehir sokaklarında tüm güçleriyle birbirlerine saldırıyor. İki isim, Batı destekli sivil yönetime Ekim 2021de birlikte darbe yaparak yönetimi ele geçirmişti. Orgeneral Burhan, Sudan ordusunun komutanı. Halihazırda ülkedeki en güçlü isim. İkinci adam ise Hımidti diye bilinen Dagalu; on binlerce üyesi olduğu sanılan paramiliter güç Hızlı Destek Kuvvetlerini (HDK) komuta ediyor. Darfurda Arap bir aşirete mensup olan, ilkokul üçüncü sınıftan terk Dagaluyu zirveye taşıyan yol eski Devlet Başkanı Ömer el Beşir ile tanışmasıyla açılmış. Deve tüccarlığı yapan Dagalu, el-Beşir tarafından isyanı bastırmak için kullanılan Atlı Cinler (Janjaweed) adlı milis gücünde askeri tecrübesi olmaması rağmen hızla yükseldi. 2013 yılında adı HDK diye değiştirilen milis gücünün başına getirildi. Tümgeneral rütbesine yükseltilen Hımidti, Darfur bölgesinde bulunan altın madenleri sayesinde zenginliğini katladı. Bu arada HDK giderek bir paralel orduya dönüşürken Dagalunun da nüfuzu arttı. Hatta 30 yıl iktidarın ardından Ömer el-Beşire karşı 2019da düzenlenen darbede de yer aldı. Son tartışma noktası ise sivil yönetime geçmeden önce HDKnin Sudan ordusu çatısı altına girmesiydi. Şartlarda anlaşamayan iki komutanın masadan kalktığı ve birbirlerini ilk ateş eden olmakla suçladığı cumartesiden beri Sudanda silah sesleri kesilmedi. Dünya kamuoyundan gelen ateşkes çağrılarına kulak asmayan taraflar, dün de Hartum sokaklarında ağır makinelilerle çatışmayı sürdürdü. Dagalu, teslim olmazsa Burhanın bir köpek gibi öleceği tehdidinde bulundu. Dagalu ise rakibi için sivilleri bombalayan radikal İslamcı dedi ve uluslararası toplumu HDK güçlerine müdahale etmeye çağırdı. Birleşmiş Milletler, cumartesiden beri süren çatışmalarda en az 180 kişinin öldüğünü, 1800 kişinin de yaralandığı açıkladı. Savaş uçaklarının da katıldığı çatışmalardan Hartum havalimanı ağır hasar aldı. Çatışmalar başkent dışında, Darfurdan Mısır ve Etiyopya sınırına kadar geniş bir bölgeye yayıldı. Öte yandan çatışmalara Mısırın da çekileceği endişesi hâkim. Dagalunun güçleri Hartumun 230 km kuzeyindeki Meroede 7 savaş uçağıyla beraber 30 Mısırlı askeri rehin aldı. Kahire, askerlerin önceden planlanmış eğitim için bölgede olduğunu savunurken Dagalu, Mısırın HDK hedeflerini bombalamaya katıldığını iddia etti. Ülkedeki Türklerin durumuna dair Hürriyete bilgi veren Hartum Büyükelçiliğinde ateşe yardımcısı Ali Kökser, Türk personelin çatışmalar yüzünden büyükelçilik binasına gidemediğini, herkesin evlerinde mahsur kaldığını söyledi. Tahliye için cumartesiden beri 100 kadar kişinin aradığını, aileleriyle birlikte düşünüldüğünde 500e yakın kişinin ülkeden çıkmaya uğraştığını aktaran Kökser, havalimanı etrafında yoğun çatışmalar sürdükçe bunun mümkün olmadığını kaydetti.Kentte elektrik ve suyun kesildiğini belirten büyükelçilik personeli, Yakıt biter korkusuyla jeneratörü sadece telefonlarımızı şarj etmek için idareli kullanıyoruz dedi ve ekledi: İnternet kontörle satılıyor. Dört gün sonra paketim bitince internete erişimimi kaybedeceğim. İletişim dışında gıda tedarikinin aksadığı başkentte günler içinde kıtlık yaşanmasından endişe ediliyor. (Muhammed KAFADAR-Hürriyet) Sudanda orduyla çatışan Hızlı Destek Kuvvetleri adlı paramiliter grubun lideri General Muhammed Hamdan Dagalo, Sudan halkından bu sözlerle özür diledi.CNN International muhabiri Larry Madowo'ya telefondan röportaj veren Dagalo, iddiaların aksine 100 bin askerlik paramiliter grubun darbe girişiminde bulunmadığını, yalnızca kendini savunduğunu öne sürdü.Ordu lideri olmak istemiyorum. Tüm Sudanlı paydaşların dahil olduğu bir çerçeve mevcut. Buna sadık kalınmalı. Amacım liderlik değil. Propaganda yapıyorlar.