Ruble ikilemi: Enerji piyasaları nasıl etkilenecek?

Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş 30. gününde devam ederken Avrupa Birliği'nin (AB) enerji sektörü alarm veriyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in dost olmayan ülke ilan ettiği ve ödemelerini 4 gün sonra ruble ile yapmasını istediği AB'de doğalgaz fiyatları yükseldi. Peki, Putin'in ruble ile ödeme kararı ne anlama geliyor? Ülkeler, doğalgazı ruble ile ödemeyi kabul etmezlerse neler olacak? ABD, müttefiklerinin Rusya ile ödeme yapmasına nasıl tepki verecek?Almanyada yetkililer, Rusya'nın kontrat ödemelerini rubleye çevirme emri vermesinin ardından arz sıkışıklığı ve daha da yüksek fiyatlar için riskin arttığını belirtti. Ayrıca, Almanyanın doğalgaz kıtlığıyla başa çıkmak için bir erken uyarı sistemine ihtiyaç duyduğu vurgulandı. Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) güvenlik tehdidi olarak nitelendirdiği Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ruble ödeme talebi, piyasa gerginliğini artırdı. Rusya'nın güvenilir bir gaz tedarikçisi olduğu yönündeki tarihi iddiasını sorgulanmasına neden oldu.Putin, dost olmayan ülkelere doğalgazın rubleyle satılması kararını, ABD ve AB ülkelerinin, Rusyaya Ukrayna'ya saldırılarının ardından onlarca yaptırım üzerinde bir araya gelmelerinin ardından geçen ay duyurdu. NTV'deki habere göre, Avrupa'nın enerji sektörü şimdiden arz endişelerine tanık olmaya başladı. Almanya'ya doğalgaz teslimatı için referans fiyat, son 12 ayda dört katına çıktıktan sonra, Putin'in açıklamalarından bu yana yüzde 8 arttı. Bununla birlikte, Rusya Soğuk Savaş esnasında bile 50 yıldan fazla bir süredir, Rus gazının en büyük tüketicisi olan Almanya'ya tedarik sağladı. Rusya'nın ana gaz ihracatçısı Gazprom'un Avrupalı karşı taraflarla 40'tan fazla uzun vadeli anlaşması bulunuyor. Ancak, Gazprom müşterileri arasında yer alan Almanya'nın kamu hizmetleri kuruluşu BDEW, hükümeti Rusya'nın arzı durdurması durumunda bir erken uyarı sistemi tasarlamaya çağırdı. BDEW Başkanı Kerstin Andreae, Rusya'nın, aralarında Almanya'nın da bulunduğu dost olmayan ülkelere doğalgazı ruble olarak ödeme talebine atıfta bulunarak, Gaz arz durumunun bozulmak üzere olduğuna dair somut ve ciddi işaretler var açıklamasını yaptı.BDEW, ulusal enerji düzenleyicisi Bundesnetzagentur'un, mevcut düzenlemeler kapsamında ev müşterileri korunurken, endüstriler ve sektörlerin arzını devam ettirecek kriterler belirlemesi gerektiğini söyledi. Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck ise erken uyarı mekanizmasına gerek olmadığını ve arzın garanti edildiğini söyledi ancak durumun yakından izlenmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.Diğer taraftan, Rusya'nın talebi, Avrupalı müşterileri bir ikilemle karşı karşıya bıraktı. Çünkü ruble ile ödemeyi reddetmek, doğalgaz alamama riski ya da sözleşmeler yeniden müzakere edildiğinde daha yüksek fiyatlarla doğalgaz satın alma anlamına gelebilir. Konuya ilişkin Commerzbank analistleri, Rusya henüz gaz musluğunu kapatmıyor. Ancak bunun için ödediğimiz bedeli önemli ölçüde artırabilir değerlendirmesinde bulundu.Bir Beyaz Saray yetkilisi, ABD'nin Rus gazı olmadan idare edemeyen Avrupa ülkelerinin, kendilerini yaptırımları ihlal etmeden ruble cinsinden ödeme yapmalarına izin verip vermeyeceği sorulduğunda, Washington'un müttefiklerine danışacağını açıkladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rus doğalgazını ruble ile satın almanın Rusya'nın batı yaptırımlarını aşmak için kullanıdığı bir yöntem olarak nitelendirdi.Von der Leyen, Yaptırımlarımızın atlatılmasına izin vermeyeceğiz. Rusyanın enerji kaynaklarını bize şantaj yapmak için kullanılabileceği devir geride kaldı dedi. Diğer taraftan, Rusyanın Asyadaki en büyük sıvılaştırılmış doğalgaz ithalatçısı (LNG) olan Japonya, ruble değişiminin nasıl çalışacağının belirsiz olduğunu söyledi. Ülkenin en büyük iki doğalgaz tedarikçisi olan Tokyo Gas ve Osaka Gas, Almanya'nın VNG'si ve diğer Avrupalı Rus boru hattı gazı alıcılarının açıklamalarını yineleyerek, ruble gereksinimiyle ilgili ayrıntıları incelediklerini aktardı.Asya'nın üçüncü en büyük Rus LNG ithalatçısı olan Güney Kore ise ülkenin Finansal Hizmetler Komisyonu'nun ticareti kolaylaştırmak için ne gerekiyorsa yapacağını söylemesiyle ithalatı sürdürmeyi umduğunu açıkladı. Öte yandan Polonya'da, PGNiG'nin CEO'su Pawel Majewski, Gazprom ile bu yılın sonuna kadar sözleşmesi olan şirketin ruble ile ödemeye geçmeyeceğini belirterek, Sözleşme ortağımız, sözleşmede belirtilen ödeme yöntemini serbestçe değiştiremez açıklamasını yaptı.Bunun yanı sıra Gazprom ile uzun vadeli bir al ya da öde sözleşmesi bulunan Danimarkalı enerji devi Orsted hareketin olası etkisinin belirsiz olduğunu bildirdi. Almanya'nın en büyük Gazprom müşterisi olan RWE ve Uniper hemen bir yorumda bulunmazken, Yamal LNG ile sözleşmesi olan İspanyol Naturgy de yorum yapmaktan kaçındı.Üst düzey bir İtalyan ekonomi danışmanı da ülkeni Rusyaya euro ödemeye devam edeceğini söyledi.