Putin'in 'kısmi seferberlik ilanı' ne anlama geliyor? Bundan sonra ne olacak?

Cuma günü Donbas bölgesinde başlayacak olan referandum önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin kritik bir karara imza attı. Putin, daha önce orduda görev almış olan 300 bin rezerv askeri silah altına alan 'kısmi seferberlik' ilanında bulundu. Peki bu karar ne anlama geliyor? Dünya'nın ve Türkiye'nin bu karar sonrası izleyeceği yol haritası nasıl olacak? Hürriyet yazarı Fulya Soybaş, uzman isimlerle bu kritik kararın ne anlama geldiğini görüştü...Marmara Üniversitesi İngilizce Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Emre Erşen, seferberlik kararının şaşırtıcı olmadığını, zaten beklendiğini söylüyor ve diyor ki: Rusya geçtiğimiz şubatta Ukraynayı işgal ederken hızlı bir zafer alacağını düşünüyordu. İşlerin bu noktaya geleceğini hiç tahmin etmiyordu. Ama öngörülen hedefler ele geçirilemedi, bazı bölgelerde geri çekilmek zorunda kalındı. 80 yıl sonra kısmi de olsa seferberlik ilan edilmesi, Rusyanın bunun bir özel operasyon olmadığı ve savaş olduğunu kabul ettiği anlamına gelir. Kısmi seferberlik genel bir seferberliğe döner mi? Şöyle yanıtlıyor, Prof. Dr. Erşen: Rus ordusunun gücü düşünülürse çağırılan 300 bin asker gayet minimal ancak kısmi seferberlik ilanı sembolik açıdan önemli. Ukrayna planı istediği şekilde gitmeyen Rusya bir noktada bunu durdurmak için asker ve silah takviyesi yapmak zorundaydı. Putin yenilgiyi kabul edecek noktadan çok uzakta artık. Rus yönetimi bugüne kadar yoğun bir propaganda ile halkını Ukrayna işgali konusunda ikna etti ama bundan sonra ne olur? O tartışmalı. Rusların bizzat savaşması söz konusu bu sefer. Dolayısı ile Rusya şimdilik kademeli olarak ilerlemek ve halkının da tepkisini ölçmek istiyor. Ukraynanın işgal altındaki bölgeleri- Donetsk ve Luhansk (Donbas), Herson ve Zaporijyada halk 23-27 Eylül tarihleri arasında Rusyaya katılmak için referanduma gidiyor. Ancak bölgedeki Rus yanlısı ayrılıkçıların Rusyaya katılmak istedikleri zaten biliniyor. Referandumdan bağımsızlık kararı çıkarsa bu bölgelere yapılacak olası bir saldırı Rusyaya yapılmış sayılacak. Bu noktada Putinin Ülkemizin toprak bütünlüğü tehdit edilirse şüphesiz Rusya ve halkımızı korumak için mevcut tüm araçları kullanacağız açıklamasını hatırlatan Prof. Dr. Erşen, Bu da Rusya-Batı çatışmasına kapı aralar. Böyle bir durumda nükleer silah kullanılması ne kadar gerçekçi? Bence değil. Rusyanın Ukrayna üzerinden Batı ile savaşmak istediğini sanmıyorum ancak bunun telaffuz edilmiş olması bile Rusyanın sıkıştığının bir göstergesi. Öte yandan Batı şu an beklemede. Onların da nükleer bir çatışma riskini göze alabileceğini sanmıyorum. Şu an için elden geldiğince konvansiyonel silahlar anlamında, Ukraynaya destek devam edecektir diyor. GELELİM Türkiyenin takınacağı tavra. Nasıl olmalı? Prof. Dr. Emre Erşen, Türkiye savaşın başından beri dikkatli bir strateji izlemeye çalışıyor. Zaman zaman Rusya ile yakınlaştığı konusunda eleştiriliyor ama bu süreçte Ukraynaya verdiği destek de çok önemli, göz ardı edilmemeli. Ki Rusyaya katılması olası toprakların tanınması konusunda Türkiyenin tavrı da açık, kabul edilmeyecektir. Burada Türkiyenin Rusya-Ukraynadan ise Rusya-Batılı devletler arasında kalma ihtimali daha sıkıntılı. Eğer işler o noktaya varırsa hatırlanması gereken Türkiyenin NATO üyesi bir ülke olduğudur. Çünkü NATO özellikle de nükleer tehdit meselesinde Türkiyeyi de bağlayan kararlar alabilir. Bu gerginlik Türkiyenin dengeyi korumasını zorlaştırabilir. Türkiyenin manevra alanının genişliği ya da darlığı Rusya-Batılı devletler ilişkilerine göre şekillenecektir yorumunda bulunuyor. ODTÜ Dış Politika Enstitüsü Başkanı ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, Türkiyenin şu an için Rusya-Ukrayna konusunda dış politikasında bir değişiklik yapmasını olası bulmuyor ve diyor ki: Rusyanın kısmı seferberlik ilanı bir ön savaş ilanı, hazırlığıdır. Artık her şeyi göze aldıklarının bir göstergesi ve blöf yaptıklarını da sanmıyorum. Putinin açıklamalarından Batı destekli Ukraynanın barıştan yana olmadığı ve Rusyanın bu önlemleri almak zorunda kaldığı gibi bir anlam çıkıyor. Rusyanın tavrını Zelenski ve dolayısı ile Batıyı barış masasına itebilecek bir hareket olarak yorumlamak mümkün. Barışsa bir şarta bağlı; Ukraynanın görüşme masasına oturmasına. Ancak Ukrayna şu an barış istemiyor gibi. E, Rusyanın da bu bölgeden çekilmesi söz konusu değil. Bekleyip göreceğiz ne olacak. Çünkü Avrupa da ne yapacağını henüz bilmiyor bence. Şunu söylemek mümkün: Soğuk ve kara bir kış kapıda. Savaş beklenenden daha uzun sürecek gibi. Her iki tarafın da uzlaşmasının mümkün olmadığı durumlarda güç kullanmanın kaçınılmaz olduğu ve böyle bir hamleyi beklediklerini belirten, İstanbul Aydın Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi, Dr. Filiz Katman, Rusyanın bu açıklaması ile nükleer silah kartını çok erken masaya koyduğuna dikkat çekerek, şöyle devam ediyor: Bu da aslında temel mücadelenin Ukrayna ile değil Batı ile olduğunu gösteriyor. Türkiye bugüne kadar kendi ulusal çıkarları ne gerektirdiyse onu yaptı. Tepkisini ortaya koymaktan çekinmedi. Bu şekilde de devam etmeli. Tabii BM toplantısı ve ŞİÖ Zirvesinde neler konuşuldu? Bunlara tam olarak hâkim değiliz. Ancak biliyoruz ki Türkiye bölgesinde barış istiyor bunun için hamle yapmaktan da çekinmedi. İlla bunun devamı beklenecektir. Ancak ben Türkiyenin en azından bir süre, Bekle, gör politikası izlemesi gerektiğine inanıyorum. Peki, ABD dünyanın genel bir savaşa sürüklenmesini ister mi? Rusya-Batı mücadelesinin ABDyi güçlendirme, Avrupayı güçsüzleştirme yönünde bir hamle olduğuna dair iddialar olduğunu hatırlatan Dr. Katman, Bu iddialar yalanlandı ancak Rusyanın ABye enerji üzerinden oynadığı rolü ABDnin üstlenmek istediği de bir gerçek. Bu noktada olası bir Rusya-Batı mücadelesi ABDnin önünü açabilir diyor.