Paris zirvesinde 2 derecelik uzlaşı

KAYNAKArzu Çakır Morin / CNN TÜRK / Fransa

İki hafta boyunca Paris'te müzakereler sürdü. Zengin ülkeler tavize ikna edilmeye çalışıldı. Ve sonunda o pazarlıklardan uzlaşı çıktı. Küresel ısınma artışını 2 derece ile sınırlı tutma konusunda ülkeler mutabık kaldı; anlaşma metni konferansa katılan ülkelerin delegeleri tarafından onaylandı.

Haberin Devamı

Fransa'nın başkenti Paris'te iki haftadır yürütülen 21. BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı'nda (COP21), üzerinde anlaşma sağlanan anlaşma metni konferansa katılan ülkelerin delegeleri tarafından onaylandı.

İncir çekirdeğindeki ibrik

Fransa'nın başkenti Paris'te iki haftadır çetin pazarlıklara sahne olan Birleşmiş Milletler 21. Dünya İklim Zirvesi (COP 21) "iddialı bir uzlaşma" ile sonuçlandı. Konferansa katılan 195 ülke temsilcilerinin tümü, ilk kez, yeryüzündeki 7 milyar kişinin hayatını ilgilendiren bir iklim anlaşmasına imza attılar. Anlaşmayla küresel ısınma hızının 2100 yılına kadar 2 derecenin altına çekilmesi, "olanaklı ise 1.5 dereceye indirgenmesi" kararlaştırıldı. Anlaşmanın detaylarını açıklayan COP 21 Başkanı, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, "İklim konusunda insanlık tarihinin ilk evrensel anlaşmasına ulaştık. Adil, sürdürülebilir, dinamik, dengeli ve yasal olarak bağlayıcı bir anlaşmaya vardık" dedi.

Haberin Devamı

Amazon'un derinliklerinde Awa'lar

Paris'te Bourget Havaalanı'nda 30 Kasım'da başlayan ve geceli gündüzlü müzakerelerle, bir gün de uzatılarak, 13 gün süren zirve sonunda İklim Anlaşması üzerinde uzlaşıldı. COP 21 Başkanı Fabius anlaşmyı 195 ülkenin imzaladığını duyurunca salonda herkes birbirine sarıldı ve kararı ayakta alkışladı. Anlaşma'nın, Konferans'a katılan 195 ülkenin imzasına sunulmasından hemen önce, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon ve Dışişleri Bakanı Fabius ortak basın toplantısı düzenleyerek tüm ülkelerden metni imzalamalarını istediler. Uzun mesainin ardından varılan Anlaşma'nın detaylarını açıklayan Laurent Fabius'un, "Bu noktaya geleceğimizi bilmeden çalışmaya başladık" sözlerini yutkunarak söylediği duygulu giriş cümlesi salon tarafından uzun süre alkışlandı.

"Adil bir anlaşma oldu"

Fabius, "Dengli ve iddialı bir anlaşmaya vardık. Anlaşma metninde bizim bile ulaşacağımızdan şüphe duyduğumuz hedeflere ulaşmayı başardık. İklim adaletini, ülkeler arasındaki kapasite farkını gözeten bir metin oldu. Küresel ısınmanın 2 dereceye çekilmesi hedefi vardı.Bunu koruduk, yanısıra 1.5'a çekilmesi konusunda uzun vadeli hedef de koyduk. Bu anlaşma evren için tarihi bir dönüm noktasıdır. Olabilecek en iyi dengeyi gözettik. Bunu imzalayan her ülke heyeti ülkesine başı dik ve önemli kazanımlarla dönecektir" dedi. Fabius, alınan kararların uygulanabilmesi için yoksul ve gelişmekte olan ülkelere yapılacak yardım miktarı olan 2020'den itibaren 100 milyar dolarlık finansmanın da anlaşmada yer aldığını kaydetti.

Haberin Devamı

"Evren için ilk evrensel anlaşma"

Anlaşma metninin katılımcı heyetlere dağıltılması öncesi heyetlere son kez çağrı yapan Cumhurbaşkanı Hollande ise, "Anlaşma iddialı ve gerçekçi oldu. Tarih artık bugündür, gecikme ya da erteleme söz konusu olamaz. Gezegenimiz için şimdi karar verilmeli. Bütün dünya ulusları bu anlaşmayı imzalarsa, 12 Aralık 2015, sadece tarihi bir gün değil, insanlık için de büyük bir gün olur. Bu tarih, hayat mesajı veriyor. Bu anlaşma tüm katılımcılar tarafından imzalanırsa, iklim için, evrenimiz için, bütün dünyanın imza attığı ilk anlaşma olacak. Hepinizi bu büyük adıma davet ediyorum. Yaşasın gezegen, yaşasın insanlık, yaşasın hayat" diye konuştu. Ban Ki Moon da ülkeleri anlaşmayı imzalayarak tarihi bir karara imza atmaları çağrısında bulundu.

Haberin Devamı

Tıkanıklıklar uzlaşma noktasına taşındı

İklim Konferansı'nın son 3 gününde müzakerler geceli gündüzlü ve hayli sert geçti. Suudi Arabistan, küresel ısınmanın azaltılması için fosil yakıtlara getirilmek istenen sınırlara karşı çıktı. Hindistan ise ısınma ve sanayisinin büyük bölümünü karşıladığı karbon yakıtı bırakması durumunda finanasal destek konusunda inatçı bir tutum sergiledi. İklim değişikliğinden en büyük zararı gören ve her yıl sular altına kalan Pasifik ülkeleri de kendilerine koruma önlemleri alınması için finansal destek konusunda ısrar ettiler. Brezilya temiz enerjiye geçiş için finansal destek konusunda ısrar eden ülkeler arasında yer aldı. Güney ülkeleri, Amerika ve Çin gibi dünyayı en çok kirleten ülkelerin "ellerini ceplerine atmasını" istediler. Paris'et 3 gün ve gece boyunca süren müzakerelerde Cumartesi sabahına gelindiğinde hala uzlaşma sağlanamadı. Bunu gören Fransa Dışişleri Bakanı Fabius ve BM temsilcileri Cumartesi sabahı, tarafların hassasiyetlerini gözeten bir uzlaşma metniyle geldiler. Ufak değişikliklerle anlaşma sağlandı ve Cumartesi akşamı Laurent Fabius, 195 ülkenin tümünün anlaşmaya imza attığını duyurdu.

Haberin Devamı

Paris zirvesinde 2 derecelik uzlaşı

Anlaşma ne getiriyor?

Anlaşmayla küresel ısınma hızının 2100 yılına kadar 2 derecenin altına çekilmesi, "olanaklı ise 1.5 dereceye indirgenmesi" kararı metne yazıldı. Ayrıca iklim adaletinin sağlanması için zengin kuzey ülkelerinin yoksul yada gelişmekte olan güney ülkelerine destek sağlaması için, 2020 yılından itibaren her yıl 100 milyar dolarlık finansman sağlanması da imza altına alındı. Bu miktar 2025 yılından sonra yenidne gözden geçirilecek, gerekirse artırılacak. Anlaşmayla ilk kez, uymayan ülkelere yasal yaptırım ve ceza da öngörüldü. Her ülke, 2023 yılında yapılacak ilk değerlendirmelerin ardından, 5'er senelik dönemler sonunda taahhütlerini yeniden gözden geçirebilecek. Ancak çevre örgütlerinin ısrarla istediği, "İklimsel değişikliklerden zarar gören yoksul ülkelerin dünyayı en çok kirleten zengin ülkelerden tazminat talep edebilmesi" ilkesi anlaşmada yer almadı. Çevre örgütleri şimdiden bu maddenin önümüzdeki konferansta kabul edilmesi için mücadele edeceklerini duyurdu.

"İnsanlık için dönüm noktası"

Anlaşma'nın kabul edildiğinin duyurulmasının ardından söz alan ülkeler Fransa'yı ve katılımcı heyetleri "bu başarıdan" ötürü kutladılar. Sonuçta İklim anlaşması sorunları derhal çözme yoluna koymayacak. Ancak bütün dünyayı "yüzde yüz temiz enerjiğye geçme iddiası" etrafında toplamayı başarıdğı için tarihi önem taşıyor. Üstelik çözüm için gerçek bir yol haritası ve iddialı taahhütler öngörüyor. Çevre örgütü Avaaz da metnin her ne kadar eksikleri olsa da "insanlık için dönüm noktası olduğunu ve yüzde yüz temiz enerjiye geçişin yolunu açtığını" dile getirdi.

Anlaşma metni önce BM organlarından ardından da ülkelerin yasalarına göre ülke parlamentolarından geçtikten sonra yürürlüğe girecek.

Çevre örgütleri memnun değil

BM ve konferansa ev sahipliği yapan Fransa, Paris'te bir anlaşmaya varılmasını "tarihi adım" olarak görürken çevre örgütleri ise uzlaşı metniyle ilgili önemli çekincelerini dile getiriyor. Greenpeace, COP21'de mutabakat sağlanan sera gaz emisyonunun düşürülmesiyle ilgili hedeflerin yeterli olmadığını savunuyor. Greenpeace Uluslararası İcra Direktörü Kumi Naidoo, bugün yaptığı yazılı açıklamada, konferansta üzerinde anlaşma sağlanan metnin, fazla olumlu bir gelişmeye neden olmayacağını öne sürdü.