Maymun çiçeği salgınına karantina önlemi… Avrupa’dan peş peşe flaş açıklamalar!

Dünyayı kasıp kavuran ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olan Covid-19 pandemisinin ardından yeni bir endişe durağı daha oluştu. Maymun çiçeği virüsü (monkeypox) vakalarının artış göstermesiyle birlikte gözler yetkili kurumlara çevrildi. Dün 3 ülkede daha virüse bağlı yeni vakalar tespit edilmesinin ardından Avrupada uzmanlardan peş peşe tedirgin eden yeni açıklamalar geldi. Hastalığın ilk ortaya çıktığı İngiltere'de sağlık yetkilileri vaka sayısında artış beklendiğini duyurarak, ülkede yakın temaslı kişilere 21 gün boyunca kendilerini tecrit etmelerini önerdi. Belçika ise maymun çiçeği tespit edilenlerin 21 gün zorunlu karantinada tutulacağını açıkladı.Dünya genelinde 15 ülkede görülen maymun çiçeği hastalığı yayılırken uzmanlardan peş peşe endişe uyandırıcı açıklamalar geldi. Avrupa'da ilk vakanın 7 Mayıs'ta İngiltere'de görülmesinin ardından Dünya genelinde şu ana kadar yaklaşık 80 vaka bildirildi. İsrail, İsviçre ve Avusturya maymun çiçeği virüsüne bağlı yeni vakalar tespit edildiğini açıkladı. Hastalığın ilk patladığı İngiltere'deki sağlık yetkilileri ise vaka sayısında artış beklendiğini duyurdu.Britanya Cinsel Sağlık ve HIV Derneği başkanı Claire Dewsnap, önümüzdeki haftalarda 'gerçekten önemli rakamlar' görmeyi beklediğini söyledi. Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) baş tıbbi danışmanı Susan Hopkins ise hafta sonu tespit edilen vakaların bugün açıklanacağını belirterek sayının artmasından duyduğu endişeyi dile getirdi. Nadir hastalığın olağandışı yayılışı İngiltere'de temaslı izleme ve test dalgasını ateşledi. Şimdiye kadar 20 vaka doğrulandı. Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) yakın temaslıların 21 gün boyunca kendilerini tecrit etmelerini, işten uzak durmalarını ve bağışıklığı baskılanmış kişiler, hamile kadınlar ve 12 yaşın altındaki çocuklarla temastan kaçınmalarını tavsiye etti.Belçika hastalığın yayılmasını engellemek için üç haftalık karantina uygulayan ilk ülke oldu. Kararla birlikte, maymun çiçeği virüsüne yakalananlar 21 gün zorunlu izolasyona tabi tutulacak. Maymun çiçeği virüsü kolayca yayılmaz ve enfekte olan kişilerde ateş, ciltte kızarıklık ve su toplaması gibi tedavi gerektirmeyen hafif semptomlara neden olur. Ancak virüs, bağışıklık sistemi zayıf olan insanlarda, hamile kadınlarda ve küçük çocuklarda daha ciddi hastalıklara neden olabilir. İngiltere tespit edilen vakalardan birinin yoğun bakımda tedavi gördüğü iddia ediliyor. Maymun çiçeği hastalığı Orta ve Batı Afrika'da yaygın olarak görülüyor. İngiltere'de 2018'den 2021'e kadar 7 maymun çiçeği vakası görülmesine rağmen vakaların tümü Nijerya ile bağlantılıydı. Son açıklanan hastaların batı veya orta Afrika bölgeleriyle bilinen hiçbir bağlantısı yok. Bu detay salgını daha da olağandışı hale getirirken 'süper yayıcı'ların salgını hızlandırmış olabileceği düşünülüyor. Belçika'da görülen vakaların 'Darklands' adlı fetiş festivali ile bağlantılı olması ve dünya genelindeki vakaların büyük çoğunluğunun eşcinsel genç erkekler olması sonrası uzmanlar hastalığın cinsel ağlar yoluyla yayılmış olabileceğini belirtti. Virüsün vücut sıvıları, yakın tensel temas ve damlacık yoluyla bulaştığı tahmin edilirken UKHSA başdanışmanı Dr Hopkins vakaların çoğunlukla gay veya biseksüel erkekler arasında olduğunu, genel nüfusa yönelik riskin ise 'son derece düşük' olduğunu ifade etti. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İlyas Dökmetaş, küresel ısınmanın arttığı, virüslerin pek çabuk mutasyona uğrayabildiği, turizm sezonunun 2 yıl aradan sonra yeniden canlandığı, ülkeler arası seyahatlerin bir hayli arttığı, toplu etkinlik, festival ve şölenlerin yapıldığı böylesi bir dönemde ortaya çıkabilecek yeni ya da eski virüslerin varlığına şaşırmamak gerektiğini söylüyor. Ve diyor ki: Dolayısıyla Türkiyeye gelmemesi için bir neden yok! İstanbulun ülkeler arası yolculuk için transfer noktası olması riski artırmakta. Takip edilmesi gereken bir hastalık. Virüs ilk kez 1958de laboratuvardaki maymunlarda görüldü. Bu nedenle maymun çiçeği deniliyor ama sadece maymundan değil zoonos kemirgenlerden (sıçan, fare, sincap vb.) geçiyor. Hayvandan insana ilk bulaş 1970te Kongoda, sonrasında da orta ve batı Afrikada görüldü. Afrika dışında ise seyahatlere ve hayvan ihracatına bağlı olarak vakalar bildirilmiş. Nadir de olsa insandan insana geçiyor. Ne oldu da ABD ve Avrupada bir anda 100ün üzerinde vaka görüldü? Bunu bilmiyoruz. Virüs mutasyona mı uğradı? Araştırılıyor. Dökmetaş, Paniğe gerek var mı? sorusuna ise Hayır, yok. COVID-19, verem ya da tüberküloz gibi değil. Yüksek öldürücülüğü yok. İnsandan insana geçişi az olan bu hastalık yakın tensel temas ya da cinsel ilişki yolu ile bulaşabiliyor. İnsandan insana bulaş için yüz yüze, uzun süreli ve yakın temas gerekli. Bu da COVID-19a benzer bir pandemi yapmasını engelleyebilecek bir özellik yanıtını verdi. Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyesi ve Hacettepe Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Uzmanı Prof. Dr. Ateş Kara da virüsün ABD dahil 13 ülkede nasıl yayıldığına dair çalışmaların halen devam ettiğini ve ortada bir netlik olmadığını belirterek, Ancak ilk bulgular gösteriyor ki kapalı bir grup ile ilişkili bir durum, o nedenle Türkiyeye yayılması çok olası değil. Tek tük vakalar gelebilir mi? Evet, gelebilir. Özellikle İngiltere ve Avrupanın diğer şehirlerinden turist olarak gelenler ile gelme ihtimali teorik olarak var. Ama bugünkü bilgilerle durumun bir tehdit oluşturacağını düşünmüyor, hızlı bir yayılma gözlemlemeyi beklemiyoruz diyor.