Son Dakika! Suriye'de 13 Yıldır Süren İç Savaş Sonunda Baas Rejimi Devrildi: Beşar Esad Rusya'ya Kaçtı!

Suriye’de Beşar Esad rejiminin çökmesinin ardından muhaliflerin Şam’da ilk uğrak noktası Emevi Camii oldu. Camide şükür namazları kılındı, ziyaret ve ibadetler yerine getirildi. Detayları, CNN TÜRK ekibinden Serdar Er ve Halil Kahraman da o tarihi camiden aktardı.

Suriye’de Esad’ın devrilmesinin ardından muhalif güçlerin ilk ziyaret ettikleri yer Şam Emevi Camii oldu. Yaklaşık 13 asırlık bir tarihe sahip olan, kilise geçmişi olan ve Şam Ulu Cami olarak da bilinen camiye yıllardır milyonlarca insan hasret kaldı. CNN TÜRK Muhabiri Serdar Er ve kameraman Halil Kahraman da cami ile ilgili detayları Tarafsız Bölge programında aktardı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Suriye'de Baas rejiminin devrilmesinin ardından kara işgalini genişletmeye çalıştığı Golan Tepeleri'nin "sonsuza kadar İsrail'in ayrılmaz parçası" olacağını iddia etti.

Netanyahu, düzenlediği basın toplantısında, İsrail’in kara işgalini genişletmeye çalıştığı, uluslararası hukuka göre Suriye toprağı sayılan Golan Tepeleri ve Suriye'de Esad rejiminin devrilmesine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Netanyahu, 1967’den bu yana İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri'nin "sonsuza dek İsrail'in ayrılmaz bir parçası olacağını" öne sürdü.

Suriye'de Esad rejimi Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, iktidarı İdlib merkezli Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne devretmeyi kabul etti.

Belçika Mülteciler ve Vatansız Kişiler Genel Komiserliği (CGVS) Basın Sözcüsü Olivier Brasseur, AA muhabirine, ülkede hakim olan belirsizlik ortamında başvuru yapan kişilerle ilgili bilgilere ulaşmakta yaşanacak muhtemel sıkıntılar nedeniyle Suriye'den sığınma başvurusu kabul etmeyeceklerini söyledi.

Brasseur, herhangi bir AB üyesi ülkede halihazırda bu statüyü elde etmiş kişilerin uygulamadan muaf olacağını bildirdi.

Sözcü, tedbirin ne kadar süreceğinin henüz belli olmadığını kaydetti.

Suriyeliler, Belçika'ya sığınma başvurusu yapanlar arasında ilk sırada geliyor.

İç savaşın çıktığı 2011'den bu yana 35 bin civarında Suriyeli, Belçika'ya sığınma hakkı elde etti.

Suriyeli muhalifler, Esad rejiminde görevli tüm askerler için genel af çıkardı.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Sözcüsü Anouar El Anouni, AB'nin henüz Heyet Tahrir Şam'la iletişime geçmediğini, bunun için sözlerini ve eylemlerini değerlendireceğini söyledi.

AB Komisyonunun Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Sözcüsü El Anouni, günlük basın toplantısında "Heyet Tahrir Şam'la iletişime geçme konusunda pozisyonunuz nedir?" sorusunu yanıtladı.

El Anouni, Heyet Tahrir Şam'ın ve bağlantılı kişilerin AB'nin terör listesinde olduğunu anımsatarak, "Daha büyük sorumluluklar üstlendikçe sadece sözlerini değil, eylemlerini de değerlendirmemiz gerekecek." ifadesini kullandı.

Sözcü, bu aşamada terör listesinde herhangi bir değişiklik planlanmadığını kaydetti.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Suriye'nin toprak bütünlüğünün kritik önemde olduğunu, bu amaçla Ürdün Kralı 2. Abdullah ile bir telefon görüşmesi yaptığını ve diğer bölgesel liderlerle de konuşacağını duyurdu.

Von der Leyen, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Kral 2. Abdullah ile telefonda görüştüğünü, Baas rejiminin çöküşünü değerlendirerek bölge için sonuçları ele aldıklarını belirtti.

Kendileri için Suriye'nin toprak bütünlüğü ve azınlıkların korunmasının kritik öneme sahip olduğunu vurgulayan von der Leyen, "Değişken durum göz önüne alındığında yakın temas halinde kalacağız. Bugün ve önümüzdeki günlerde diğer bölge liderleriyle görüşeceğim." ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği, Esad rejiminin yıkılmasının ardından yaptığı ilk açıklamada durumdan memnuniyet duyduğunu, ülkenin toprak bütünlüğünü koruyarak yeniden inşası için rol oynamaya istekli olduğunu bildirmişti.

Gelen son dakika bilgilerine göre; Suriye Milli Ordusu yeni hedeflerini açıkladı. Buna göre SMO, Rakka ve Deyrizor bölgelerine operasyon başlatacaklarını duyurdu. SMO, "geliyoruz" açıklaması yaparak terör örgütü PKK/YPG kontrolündeki Rakka ve Deyrizor'a operasyon sinyali verdi.

Arap basınında yer alan iddialara göre; Suriye’de geçiş sürecini yönetmek üzere başbakanlık görevine Muhammed el-Beşir'in gelmesi bekleniyor.

Eğer bu iddialar doğrulanırsa, Muhammed el-Beşir, geçiş hükümetinden sorumlu olacak.

Almanya'da Federal Göçmen ve Mülteci Dairesi (BAMF) bir sonraki duyuruya kadar Suriyelilerin iltica başvurularını işleme koymayacağını duyurdu.

Alman basınında yer alan haberlere göre, Suriye'deki belirsiz durum nedeniyle BAMF'ın şu anda işlemde olan Suriyelilerin iltica başvurularının tamamını dondurduğu ve bir sonraki duyuruya kadar başvuru almayacağı belirtildi.

Alınan bu karardan 46 bini ilk başvuru olmak üzere, karar bekleyen 47 bin 270 iltica başvurusunun etkilendiği ifade edildi.

Siyasi tartışmalar sürüyor

Almanya'daki Suriyelilerin ülkede kalıp kalmamasına ilişkin siyasi tartışmalar devam ediyor.

Almanya Hristiyan Demokrat Birliğinden (CDU) bazı politikacılar Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri gönderilmesinden yana görüş belirtiyor.

Yeşiller ve Almanya Sosyal Demokrat Partili (SPD) politikacılar ise Suriye'deki belirsiz durum karşısında temkinli olunması çağrısında bulunuyor.

Muhaliflerin Şam'ı ele geçirmesiyle birlikte, Beşar Esad ve ailesi Rusya'ya sığındı. Ardından, Telegram kanalları ve sosyal medya platformlarında, Esad'ın eşi Esma Esad ile birlikte Moskova'da görüntülendiği iddia edilen fotoğraflar paylaşılmaya başlandı. Ancak, bu fotoğrafların aslında 2023 yılına ait olup, Şubat ayında yaşanan depremlerin ardından Halep'te çekilen bir videodan alındığı ortaya çıktı.
 
 
 
 
 

İsrail ordusu, Baas rejiminin ve Esad ailesinin devrilmesinin ardından Suriye'ye yönelik hava saldırılarını artırdı.

Ülke basınında çıkan haberlere göre İsrail ordusu, dün ve bu sabah Suriye'ye onlarca hava saldırısı düzenledi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, başta Suriye'deki gelişmeler olmak üzere gündeme ilişkin basın mensuplarına değerlendirmelerde bulundu.

İsrail ordusunun Suriye'ye düzenlediği saldırıları meşrulaştırmaya çalışan Saar, şu ifadeleri kullandı:

"Bizim tek ilgi alanımız İsrail ve vatandaşlarının güvenliğidir. Bu yüzden, örneğin 'aşırılık yanlılarının eline geçmesin diye' kalan kimyasal silahlar veya uzun menzilli füzeler ve roketler gibi stratejik silah sistemlerine saldırdık."

Saar, "Suriye'deki gelişmeleri bahane ederek" İsrail ordusunun işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeyi ele geçirmesinin "sınırlı ve geçici bir adım" olduğunu iddia etti.

İsrail Dışişleri Bakanı, Tel Aviv ile Hamas arasında esir takası müzakerelerinin de dolaylı devam ettiğini kaydederek daha fazla ayrıntı vermedi.

Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Abdurrahman Mustafa, X sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, Suriye'nin egemenliğinin yeniden tesisi yolunda yeni bir adım olarak Münbiç kenti ve kırsalını terör örgütü PKK/YPG'den kurtaran halkı ve Suriye Milli Ordusu'nu tebrik etti.

Mustafa, Suriye topraklarının özgürleştirilmesini tamamlama ve halkın özgürlük ve onur özlemini gerçekleştirme çağrısında bulundu.

ABD ve Rusya'nın sözlerine rağmen ilçe örgütün işgalinde. PKK/YPG, Münbiç ilçesini Mayıs-Ağustos 2016 döneminde ABD'nin desteğiyle başlattığı saldırı sonucu ele geçirmişti.

ABD, Türkiye'ye, terör örgütü DEAŞ'tan temizlenmesinin ardından PKK/YPG'lilerin ilçeyi terk edeceğinin sözünü vermiş ancak bunu yerine getirmemişti.

Rusya da Ekim 2019'da Türkiye ile Barış Pınarı Harekatı sırasında vardığı mutabakatla terör örgütünü Münbiç'ten çıkarmayı taahhüt edip teröristlerin ayrıldığını bildirmiş, öte yandan örgüt buradan çıkmamıştı.

PKK/YPG'nin Suriye-Irak sınırından başlayarak Suriye'nin batısında ucu Akdeniz'e ulaşacak terör koridoru açma planında Münbiç bölgesi merkezi öneme sahipti.

Türkiye, Ağustos 2016'daki Fırat Kalkanı Harekatı'yla Afrin-Tel Rıfat ile Münbiç arasında doğrudan bağlantı kurulması hazırlıklarına darbe indirmişti.

Suriye Milli Ordusu (SMO), ABD destekli terör örgütü PKK/YPG'nin işgali altındaki Münbiç ilçesini kurtararak, Fırat Nehri'nin batısındaki en büyük terör yuvasını temizledi.

Operasyon kapsamında Münbiç'in batısındaki Ureyme beldesi ile kuzeydeki Um Dadat köyünü terörden arındıran ve ilçenin kuzey ve batı hattından giren SMO, ilçenin kontrolünü ele geçirdi.

Böylece askeri muhalifler, Fırat Nehri'nin batısındaki en büyük terör yuvasını kurtardı.

Münbiç, ABD destekli terör örgütünün yıldır işgalinde tuttuğu ve Fırat Nehri'nin batısındaki en büyük terör yuvalanması idi. İlçede mayın ve tuzaklara karşı arama tarama faaliyetleri yapılıyor.

Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünün lideri Ebu Muhammed Colani, dün akşam saatlerinde Emevi Camii'nde ortaya çıktı ve bir konuşma yaparak şunları söyledi:

"Bugün, bu zaferle ödüllendirildik. Bu zafer tüm Suriyeliler için"

Colani, Esad rejiminin "suç işlememiş binlerce vatandaşını haksız yere hapsettiğini" söyledi.
 

Amerikan basın kuruluşu Axios'un ismi açıklanmayan ABD'li yetkiliye dayandırdığı habere göre, 61 yıllık Baas rejiminin çökmesinin ardından ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin, Esed rejimine ait kimyasal silahların geleceğine odaklandığı belirtildi.

Klor gazı gibi kimyasal silahların "yok edilmesi veya güvence altına alınması" konusunda bölgedeki ABD ortaklarıyla çaba gösterdiklerini kaydeden yetkili, "Bu konuda ihtiyatlı tedbirler alıyoruz. Malzemelerin kimsenin eline geçmemesini ve bakımlarının yapılmasını sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz." ifadesini kullandı.

Yetkili ayrıca, Biden yönetiminin, son günlerde Suriye'deki tüm muhalif gruplarla iletişim halinde olduğunu aktardı.

Uluslararası camianın gündemine oturan 21 Ağustos 2013'te Doğu Guta bölgesindeki kimyasal silahlı katliamda 1400'ün üzerinde sivil hayatını kaybetmişti.

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (KSYÖ) tarafından 27 Ocak 2023'te yayımlanan raporda, Suriye'de Nisan 2018'de Doğu Guta'nın Duma ilçesinde klor gazıyla onlarca kişinin öldüğü saldırıdan Esed rejiminin sorumlu olduğu belirtilmişti.

21 Nisan 2021'de KSYÖ Taraf Devletler Toplantısında alınan kararla, Suriye'de Esed rejim güçlerinin Mart 2017'de Latamne'de ve Şubat 2018'de Serakib'de kimyasal silah kullandığının tespit edilmesinin ardından, bu ülkenin bazı üyelik hakları askıya alınmıştı.

Suriye İnsan Hakları Ağının raporuna göre de Esed rejimi, Suriye'de iç savaşın başlamasının ardından muhaliflerin kontrolündeki yerleşimlere 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenlemişti.

Kanada Dışişleri Bakanı Melania Joly, Suriye'de yaşanan gelişmelerle ilgili yazılı bir açıklama yayınladı. Kanada’nın “kendi halkına onlarca yıl acı çektiren Esad rejiminin sona ermesini memnuniyetle karşıladığını” ifade eden Joly, “Bu olay, Beşar Esad ve babası Hafız Esad'ın yönetimi altında akıl almaz zorluklara katlanan Suriye halkı için önemli bir dönüm noktasıdır” ifadelerini kullandı. Esad ailesinin 50 yılı aşkın süren iktidarında birçok katliam ve insan hakkı ihlali yaşandığını hatırlatan Joly, “Kalplerimiz, Kanada'yı yeni yuvaları olarak benimseyen, dayanıklılıkları, cesaretleri ve katkılarıyla ulusumuzu zenginleştirenler de dahil olmak üzere tüm Suriye halkıyla birliktedir” dedi.

İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973'ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

New York Times, İsrail yetkililerine dayandırdığı haberinde, İsrail güçlerinin Suriye topraklarına ilerlediğini duyurdu.

Yetkililer, İsrail'in hava güçlerinin aynı zamanda hafta sonunda Suriye devletinin askeri varlıklarını da vurduğunu teyit etti.

Söz konusu askeri varlıkların "muhaliflerin" eline geçmesinin İsrail için tehdit teşkil ettiğini belirten yetkililer, vurulan hedefler arasında küçük kimyasal silah depoları, radar donanımlı bataryalar, Rus yapımı hava savunma sistemleri ve Scud füzelerinin bulunduğunu ifade etti.

İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973'ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, orduya dün işgal altında tuttukları Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeyi "ele geçirmeleri" talimatı verdiğini söylemişti.

Ayrıca İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberinde, İsrail ordusunun işgal altındaki Golan Tepeleri'nin Suriye tarafındaki Şeyh Dağı'nı işgal ettiğini doğruladığı belirtilmişti.

İsrail, Suriye'ye ait Golan Tepeleri'ni 1967'den bu yana işgal altında tutuyor. 1974'te İsrail ile Suriye arasında imzalanan Kuvvetlerin Çekilmesi Anlaşması ile tampon bölge ve silahtan arındırılmış bölgenin sınırları belirlenmişti.

Suriye'deki iç savaşın son bulmasıyla birlikte, ülkenin geleceği hakkında tartışmalar hız kazandı. Esad rejiminin yıkılmasının ardından, Suriyeli muhalifler, barış, demokrasi ve insan hakları temelli bir sistemin kurulmasını talep ediyorlar. Bunun yanı sıra, yıkılmış altyapının yeniden inşa edilmesi ve ülkede sürdürülebilir bir kalkınma için adımlar atılması gerektiği ifade ediliyor. Suriye'nin geleceği, aynı zamanda uluslararası toplumun desteğine de bağlı olacak.

Suriye'deki muhaliflerin zaferi, sadece ülkedeki halk için değil, aynı zamanda dünya genelindeki Suriyeli mülteciler için de önemli bir gelişme olarak görülüyor. Türkiye, Ürdün ve Lübnan başta olmak üzere, milyonlarca Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapan ülkelerde de büyük kutlamalar yapıldı. Suriye'deki rejim değişikliği, mülteci krizinin sona ermesi ve ülkede barışın yeniden tesis edilmesi umutlarını yeşertti.

Esad rejiminin devrilmesinin ardından, başkentte on binlerce kişi sokaklara dökülerek büyük kutlamalar yaptı. Zaferin ardında, Suriye'nin dört bir yanından gelen muhalif grupların desteği yer alıyordu. Rejimin yıkılmasının ardından, Suriye'deki devrimci hareketlerin yeni bir başlangıç yaptığı ve halkın özgürlük mücadelesinin zaferle taçlandığı vurgulandı.

Muhalifler başkent Şam’da kontrolü ele geçirdikten sonra, rejimin en çok tartışılan ve zulümle anılan hapishanelerinden biri olan Sednaya’daki siyasi tutukluları da serbest bırakmaya başladı. Sednaya hapishanesi, Esad rejimi tarafından uzun yıllardır işkence ve zorla itiraflar almak amacıyla kullanılan bir mekân olarak biliniyordu. Bu gelişme, Suriye halkı ve dünya genelindeki muhalifler için büyük bir moral kaynağı oldu.

Muhalif güçlerin başkente girmesinin hemen ardından, Beşar Esad’ın Şam’dan kaçtığına dair haberler yayıldı. Şam'daki kontrolü tamamen kaybeden Esad, Rusya’ya kaçtı. Esad’ın kaçışı, Suriye için bir dönüm noktası oldu. Sabah erken saatlerde, Esad yönetiminin Başbakanı Muhammed Gazi El-Celali, hükümetin muhaliflere devredilmesi için görüşmelere açık olduklarını duyurdu. Kısa süre sonra, muhalifler devlet televizyonu aracılığıyla resmi bir açıklama yaptı. Açıklamada, “50 yılı aşkın süredir Esad rejimi altında yaşanan zulüm, 13 yıldır süren iç savaş ve tiranlık sona erdi. Bugün, Suriye için yeni bir dönemin başlangıcını müjdeliyoruz” ifadelerine yer verildi.

Başkent Şam’da, rejim karşıtı halk ayaklanmaları giderek büyüdü. Şam’daki birçok mahallede, halk sokaklara dökülerek Esad yönetimini protesto etti. Rejim güçleri, Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve uluslararası havalimanı gibi kritik noktalardan geri çekildiler. Bu gelişmeler, muhaliflerin başkentteki kontrolü tamamen sağlamalarına zemin hazırladı. Şam'da halkın coşkulu kutlamaları sürerken, bazı kentlerde ise rejime bağlı güçlerin önemli askeri üslerden çekildiği raporlandı. Ayrıca, Humus’un merkezindeki rejim güçlerinin de teslim olduğu bildirildi.

Suriyeli muhalif güçler, 27 Kasım’da başlattıkları sürpriz saldırı harekâtı ile sadece 12 gün içinde başkent Şam’a ulaştılar. Harekatın ilk günlerinden itibaren, Hayat Tahrir Şam (HTŞ) ve Suriye Milli Ordusu (SMO) başta olmak üzere rejim karşıtı birçok grup, başkenti kuşatarak büyük bir ilerleme kaydetti. Başkent çevresinde sıkı çatışmalar yaşanırken, muhalifler çok sayıda rejim noktasını ele geçirerek başkente yaklaştılar. Bu süreçte, Şam’ın güney banliyölerine giren muhalif güçler, Esad’ın ordu güçlerini birbiri ardına geri çekilmeye zorladılar. Çatışmaların şiddetini artıran bu gelişmelerin ardından, Suriye genelinde rejim karşıtı büyük gösteriler patlak verdi.