SON DAKİKA || Suriye sil baştan! Hama'nın kontrolü artık muhaliflerde: Yeni hedef Humus... I Astana’da Ankara hangi mesajı verecek?

Suriye'nin Hama ilindeki Beşşar Esed rejimi karşıtı silahlı gruplar, kent merkezinin kontrolünü ele geçirdi. Silahlı gruplar, kent merkezinde kutlama yaptı.

Suriye'de Hama'yı kontrol altına alan muhalif gruplar, Humus'a bağlı Rastan'a ulaştı. Suriye ve Rus savaş uçakları, Hama-Humus yolu üzerinde bulunan Rastan Köprüsü'nü vurdu.
Suriye'de Beşar Esad rejimine bağlı güçlerle çatışan muhalif grupların ilerleyişi sürüyor. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Hama'yı kontrol altına alan muhalif grupların, Humus'a bağlı Rastan'a ulaştığını aktararak, Esad rejimine bağlı İstihkam Taburu'na ait çok sayıda zırhlı aracı ve mühimmatı ele geçirdiğini ifade etti.
Gözlemevi, Suriye ve Rus savaş uçaklarının Rastan'ın dış mahallelerini ve Hama-Humus yolu üzerinde bulunan Rastan Köprüsü'nü hedef alan 10 saldırı düzenlediğini aktardı.
Gözlemevi, Esad güçlerinin Humus'un kuzey kırsalındaki Telbise kentine giden karayoluna toprak bariyerler kurduğunu belirterek, silah ve teçhizat yüklü 200'den fazla askeri aracı Humus kentine sevk ettiğini aktardı.

Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin, Suriye Dışişleri Bakanı Bassam Sabbagh ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, yarın Irak’ın başkenti Bağdat’ta bir araya gelecek.
Suriye’de muhalif grupların ilerleyişi sürerken, Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin, Suriye Dışişleri Bakanı Bassam Sabbagh ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, yarın Irak’ın başkenti Bağdat’ta bir araya gelecek. Görüşmede, Suriye’deki son gelişmelerin ele alınması bekleniyor.
Irak basınında yer alan haberlerde, Suriye Dışişleri Bakanı Sabbagh’ın şu anda Bağdat’ta olduğu ifade edilerek, İran Dışişleri Bakanı Arakçi’nin ise yarın Bağdat’ta geleceği aktarıldı.

Suriye'nin Hama ilindeki Beşşar Esed rejimi karşıtı silahlı gruplar, kent merkezinin kontrolünü ele geçirdi.

Kent merkezinin Mezarib, Sanayi ve Arbain mahallelerini ele geçiren rejim karşıtı gruplar, kent merkezinin iç kesimlerine girerek burada kontrolü sağladı.

Bu arada Suriye rejimi ordusundan yapılan yazılı açıklamada, rejim karşıtı grupların şehre girmesi üzerine ordunun şehrin dışına çekilerek yeniden mevzilendiği belirtildi.

Hama'da, Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) başını çektiği rejim karşıtı gruplar, kentin güneydoğusunda bulunan, rejim kontrolündeki Selemiyye ilçe merkezini rejim güçlerinden aldı.

Öte yandan, ağırlıklı olarak Hristiyanların yaşadığı Selemiyye ilçesi, Eyyo köyü ve Hama'nın güneybatısındaki Misyaf ilçesi ile ona bağlı 40 köy, tarafsız kalma kararı aldı. Buna göre, bu bölgelerde çatışma olmayacak.

Rejim karşıtı silahlı gruplar, ayrıca Hama'nın kuzeydoğusunda, rejim ordusuna ait 66 Hava Savunma Tugayını ve buradaki hava savunma sistemleri ile çeşitli askeri mühimmatı ele geçirdi.

Esed rejimi karşıtı gruplar, Hama'nın doğusundaki Hursan Topçu Birliği ile kentin kuzeydoğusundaki El-Hamra mühimmat depolarını da ele geçirdi.

Irak’ta İran’a mesafeli Şii siyasi ve dini liderlerden Mukteda es-Sadr, Irak hükümetinin ve milislerin Suriye'nin iç işlerine karışmamasını istedi.

Ulusal Şii Hareketi lideri Sadr, X sosyal medya hesabından Suriye'deki gelişmelerle ilgili açıklama yaptı.

"Irak hükümeti, halkı, milisler ve güvenlik güçleriyle hiçbir şekilde Suriye'nin işlerine karışmamalı." diye yazan Sadr, "Biz (hareket olarak) Suriye'nin iç işlerine karışmama ve Suriye halkının kararlarına karşı durmama tutumumuzu sürdürüyoruz." ifadelerini kullandı.

İran'a mesafeli Şii lider, Suriye halkının kararlarına karşı durulmaması gerektiğini de dile getirerek, Suriye halkının kaderini tayin etme hakkının bir tek halkın kendisinde olduğunu belirtti.

Sadr, açıklamasında, "Suriye halkının terör, aşırıclık ve mezhebi zulümlerden, dış müdahalelerden uzak kalması için dua ediyoruz." ifadelerine yer verdi.​​​​​​​

Suriye ordusunun, Heyet Tahrir Şam'a (HTŞ) bağlı muhalif grupların stratejik öneme sahip Hama'ya girdiğini doğrulamasından kısa bir süre sonra Şam üzerinde 2 dronu engellediği açıklandı. Suriye Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Suriye hava savunma sistemlerinin başkent Şam üzerinde 2 dronu engellediği kaydedildi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Hava savunma birimlerimiz kısa süre önce Şam semalarında düşman insansız hava araçlarını püskürttü ve herhangi bir can kaybı veya maddi kayıp olmaksızın 2 insansız hava aracını düşürdü” denildi. Açıklamada, insansız hava araçlarını kimin kullandığı ya da hedeflerinin ne olduğuna ilişkin bilgi verilmedi.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ile Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirmek için görüştüğü bildirildi.

Ordudan yapılan yazılı açıklamada, Katz ile Halevi'nin üst düzey askeri yetkililerin de katıldığı toplantıda bir araya geldiği belirtildi.

Görüşmede, Katz ile Halevi'nin Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirdiği ifade edildi.

Açıklamada, İsrail ordusunun Suriye'deki gelişmeleri takip ettiği kaydedildi.

Rejim karşıtı silahlı grupların 30 Kasım'da Halep merkezinin büyük bölümünü ele geçirip PKK/YPG'lilerin işgalindeki Şeyh Maksud, Eşrefiye, Bostanpaşa, Hüllük ve Leyramun mahallelerinin kuşatılması üzerine örgüt, kısa bir süre sonra bölgeyi teslim ve tahliye talebinde bulunmuş ve birkaç gün içinde bu tahliye gerçekleşmişti.

Ancak buna karşı, bazı terör örgütü mensupları, mahallelerde gizlenerek ve stratejik noktalara konuşlanarak sivilleri ve rejim karşıtı silahlı grupları hedef almaya devam ediyor.

Keskin nişancı teröristlerin saldırılarında en az 50 sivil hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı.

Çin, Suriye'deki vatandaşlarına “mümkün olan en kısa sürede” ülkeyi terk etmeleri yönünde çağrıda bulundu. Uyarı metni, Çin’in Suriye Büyükelçiliği sayfasında yer aldı.

Suriyeli muhalifler, Hama’dan sonraki hedeflerinin Humus kenti olacağını açıkladı.

Esad rejimi ordusu tarafından yapılan açıklamada "Hama kentinin kontrolünü kaybettik" denildi.

Kent merkezinin Mezarib, Sanayi ve Arbain mahallelerini ele geçiren rejim karşıtı gruplar, kent merkezinin iç kesimlerine girerek burada kontrolü sağladı.

Bu arada Suriye rejimi ordusundan yapılan yazılı açıklamada, rejim karşıtı grupların şehre girmesi üzerine ordunun şehrin dışına çekilerek yeniden mevzilendiği belirtildi.

Suriye'nin Hama ilindeki çatışmalarda, rejim karşıtı gruplar kent merkezinin iç kesimlerine ulaşırken Suriye rejim güçleriyle çatışmalar sürüyor.
 
 

Suriye'de Hama kent merkezi çevresinde, Esad rejimi güçleri ile dış mahallelere girmek isteyen rejim karşıtı silahlı gruplar arasında şiddetli çatışmalar yaşanıyor.

Esad rejimi güçleriyle 27 Kasım'dan bu yana çatışan Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) başını çektiği rejim karşıtı gruplar, Hama ili istikametinde ilerliyor.

Çatışmalar Hama kent merkezinin çevresinde yoğunlaşırken, rejim karşıtı gruplar merkezin doğusundaki Mezarib, Sanayi ve Arbain mahallelerine girmeye çalışıyor.

Rejime destek veren Rus savaş uçakları da, söz konusu bölgelere hava saldırısı düzenledi.

Milli Savunma Bakanlığınca (MSB), Suriye'deki gelişmelere ilişkin, "Bölgede istikrarın sürdürülmesine yönelik birliklerimizce tüm tedbirler alınmakta, bölgedeki muhataplarımızla yakın işbirliği ve koordinasyona devam edilmektedir." ifadesi kullanıldı.

MSB Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Tuğamiral Zeki Aktürk, muhalif grupların Halep bölgesinde başlattığı faaliyetler ve buna bağlı gelişmelerin, Suriye'nin birliği ve toprak bütünlüğü ile terörle mücadeleye verilen önem ve öncelik kapsamında yakından takip edildiğine vurgu yaparak, şunları kaydetti:

"Bölgede istikrarın sürdürülmesine yönelik birliklerimiz tarafından gerekli tüm tedbirler alınmakta, sürecin en başından itibaren bölgedeki muhataplarımızla yakın iş birliği ve koordinasyona devam edilmektedir. Yaşanan son gelişmeler ve ortaya çıkan durum, muhalefetin talepleri ve rejimin bunları dikkate almaması nedeniyle uzun süredir çözülemeyen ve Suriye'nin iç dinamiklerinden kaynaklanan sorunlardır.

Bu kapsamda, Suriye'nin kuzeyindeki harekat bölgelerinde yapmış olduğumuz mutabakatlara uyduğumuzu, muhataplarımızdan da uymalarını beklediğimizi, Suriye'nin toprak bütünlüğünü desteklediğimizi, Suriye'nin toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve bölgemizin güvenliğine yönelik ağır tehdit oluşturan PKK/YPG terör örgütünün bölgedeki istikrarsızlıktan faydalanmasına izin vermeyeceğimizi ve bölgede varlık gösteren terör örgütleriyle mücadele konusundaki tutumumuzun net olduğunu bir kez daha vurguluyoruz."

Uluslararası bir haber ajansında yer alan son dakika bilgisine göre rejim karşıtı gruplar, Hama'ya girdiğini duyurdu. Esad rejimi medyası ise muhaliflerin kente girişinin engellendiğini iddia etti.

Muhalif gruplar, Hama kentine girmeye başladığını belirtti. Rejim medyası ise önceki açıklamalarında, kente yönelik saldırıların püskürtüldüğünü iddia etmişti.

CNN Türk Ankara Temsilcisi Dicle Canova, Suriye’deki gelişmelere yönelik yürütülen diplomasi trafiğini ve Ankara’nın Astana formatı toplantısında İran ve Rusya’ya hangi mesajları vereceğini şu sözlerle aktardı:

Son bir haftadır Suriye diplomasisinin merkezinde Türkiye var. Süreç içerisinde Rusya, Amerika, İran, Irak, Katar, Lübnan, Ürdün ve en son dün akşam Mısır Dışişleri Bakanı aradı. Edindiğim bilgilere göre bu görüşmelerin tamamında talep karşı taraftan geldi.

Hem ilgili ülkeler hem bölge ülkeleri Ankara'yı Dışişleri Bakanlığı'nı arayarak konuyu konuşmak ve bir şekilde çözüm bulmak arayışında.

Anladığım kadarıyla HTŞ’nin El Kaide uzantısı olması sebebiyle bölge ülkeleri, cihatçılar Suriye’yi ele geçirmemeli endişesiyle hareket ediyor. Daha fazla HTŞ’nin ileri gitmemesi beklentileri üzerinden yapılıyor görüşmeler ama Ankara’nın da bu ülkelere özellikle ilgili ülkelere verdiği mesaj fırsat varken muhalefetle görüşülmediği için bu noktaya gelindiği şeklinde.

Görüştüğüm kaynaklar HTŞ’nin Halep’e ilerlemesinin arkasındaki motivasyonun İdlib’deki saldırılar olduğunu açıkça ifade ediyor ve Türkiye’nin de bu konuda defalarca uyarıda bulunduğu hatırlatılıyor. HTŞ’nin, İran’ın desteklediği milis gruplarla bağının kesilmesi ve Rusya’nın Ukrayna’ya daha fazla odaklanmasıyla oluşan süreci de fırsat bilerek hareket ettiği yönünde tespitler de var. Öte yandan Suriye rejiminin de halen kendi ülkesinin insanlarını öldürdüğü bu nedenle özellikle Arap ülkelerinin Esad’a yönelik destek açıklamaları yaparak bu durumu meşrulaştırmaması gerektiği yönünde de Ankara’nın bölge ülkelerine mesajlarını ilettiğini öğrendim. Esad’a baskı kurmaları da Ankara tarafından bölge ülkelerine ve ilgili ülkelere iletiliyor.

Diğer yandan tüm bu ülkelerin Türkiye ile konuşmak istemesi ve onların aramasının (telefon görüşmeleri) arkasındaki zımni sebep ise Türkiye’nin HTŞ üzerinde bir etkisi olduğu yönündeki bir bakış açısı. Ancak konuştuğum kaynaklar diyor ki; ilgimiz yok, etkimiz yok ve bu yaklaşım sahadaki gerçeklikten kopuk bir yaklaşım. Bu ülkeler daha ziyade gelinen bu noktadan muhalefetle Esad rejiminin bir türlü diplomatik olarak temas kurmamasının sorumlusu olduğunu anlamaları gerekiyor diyorlar.

Terörle mücadele kapsamında Suriye Milli Ordusu’nun Tel Rıfat’ta yürüttüğü süreç var. O ise tamamen ayrı tutuluyor. Bu ortamda rejimin terk ettiği yerlere YPG/PYD/PKK unsurlarını yerleştirmesine de dikkat çekiliyor, ki bu Türkiye’nin ulusal güvenliği açısından çok büyük bir risk oluşturuyor. Diğer yandan Tel Rıfat, Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı bölgesinin tam ortasında kalan ve sık sık Türk askerine dönük terör örgütleri tarafından saldırıların düzenlendiği bir bölgeydi. Dolayısıyla Tel Rıfat süreci, SMO unsurlarının da topraklarını işgal eden, kaynaklarını sömüren terör unsurlarını bölgeden temizleme girişimi olarak okunmalı diyor. YPG’nin bulunduğu alanların temizlenmesi konusunda Türkiye çok kararlı, bunu da tüm taraflara iletiyor.

Tel Rıfat sonrası acaba Münbiç’e doğru bir ilerleme olur mu, Münbiç konusunda bir hareketlilik yaşanır mı tezinden yola çıkarak Rusya ve İran’ın Astana formatı toplantısı talep ettiği de dillendiriliyor.

Bugünkü milli güvenlik toplantısı önemli olacak. Kritik değerlendirmeler yapılacak o toplantıda. Ardından Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Cuma günü Doha’ya gidecek. Cumartesi de Astana formatı toplantısı yapılacak.

Türkiye, Astana formatı toplantısında İran ve Rusya’ya hangi mesajları verecek? Konuştuğum kaynaklar, Astana formatının çatışmasızlık ortamı oluşsun ki BM çatısı altında yürüyen siyasi görüşmeler ilerleyebilsin diye başladığını hatırlatıyorlar. İlgili ülkeler kendilerine yakın grupları kontrol altında tuttuğu müddetçe sürecin sağlıklı devam etmesi, anayasa görüşmelerinin nihayete ermesin üzerinden hedeflenen bir format olduğu da vurgulanıyor. Bir noktaya kadar görevini yerine getirdi deniyor.

Edindiğim bilgilere göre cumartesi günkü toplantıda Ankara, devam eden çatışmaların çözüm yeri Astana değil, rejimin ilerletemediği siyasi süreç vurgusu yapacak. Rejim, muhalefetle konuşmalı tezini Ankara Astana’da güçlü bir şekilde vurgulayacak.  Bu Suriyeliler arası bir mesele ve artık Esad muhalefetle görüşmeli tezini öne çıkaracak.

Yerel kaynaklardan edinilen bilgiye göre, İran destekli gruplar 3 gündür Irak üzerinden Suriye'deki rejim güçlerine desteğe gidiyor. Destek birlikleri, her gün yaklaşık 50 arabayla Suriye-Irak sınırındaki Elbukemal ilçesinden Suriye'ye giriş yapıyor.

Elbukemal ilçesine bağlı Suveyiyye köyünde bulunan bahçelerden geçen birlikler, Meyadin ilçesi ve Halep kırsalı üzerinden Hama cephelerine varıyor. Gelen gruplar arasında Zeynebiyyun ve Fatimiyyun tugaylarının yanı sıra İran Devrim Muhafızları yer alıyor.

Bazı konvoylarda, çok namlulu roket atar (ÇNRA) ve 23 milimetrelik uçaksavarın olduğu pikap araçları bulunuyor. Destek birliklerindeki savaşçı sayısının en az 400 olduğu belirtiliyor. Rejim karşıtı gruplar, Halep'teki çatışmalarda bazı İranlı ve İran destekli savaşçıları esir almıştı.

Suriye'de Esad rejimiyle birlikte hareket İran destekli gruplar arasında Fatimiyyun ve Zeynebiyyun tugayları öne çıkıyor. İran ordusu, Suriye'de 2011 yılında patlak veren iç savaşta rejime destek vermek için tamamı Afganlardan oluşan Fatimiyyun Tugayı'nı kurmuştu.

Suriye'de rejime destek veren Zeynebiyyun Tugayı'nın üyeleri de mezhep ya da siyasi sebeplerle Pakistan'dan ayrılan, bu ülkeden İran'a eğitim için gidip Kum ve Meşhed gibi şehirlerde medrese eğitimi alan Pakistanlı Şiilerden oluşuyor.

AFP haber ajansının şiddetli çatışmaların yaşandığı Hama kentinden yayınladığı son fotoğraflarda rejim karşıtı silahlı grupların saldırı hazırlıkları görüntülendi. Hama, Halep, Humus ve Şam'ı birbirine bağlayan stratejik öneme sahip bir yol üzerinde bulunuyor. AFP silahlı grupların ilk başlarda çok fazla direnişle karşılaşmadığını ancak Hama çevresinde çetin çatışmalar yaşandığını yazdı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, rejim güçlerinin  güneye doğru tek bir çıkışının kaldığını  bildiriyor, kent 3 koldan kuşatmaya alınmış durumda. 

Çatışmalarda 100'ün üzerinde Suriye rejimi askeri öldü.

Esad rejiminin 25. Tümen Komutanı Tuğgeneral Suheyl Hassan, Hama şehir merkezi yakınlarında yapılan saldırılarda yaralandı.

Saha kaynaklarından edinilen bilgiye göre Hassan, rejim karşıtı grupların 25. Tümen'in ana karargahı Zırhlı Birlikler Okulu'na yaptığı saldırıda hafif yaralandı. Hama'nın doğusunda yer alan komuta merkezi çatışmalar sonrası rejim karşıtı gruplar tarafından ele geçirildi.

Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif gruplar, 27 Kasım’dan bu yana Suriye’de ilerleyişi sürüyor. Esad rejimine yönelik operasyonlarına devam eden muhalif gruplar, kilit öneme sahip Hama kentini üç taraftan kuşattı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Hama’dan sadece güneydeki Humus'a doğru tek çıkışın kaldığını belirterek, muhalif grupların Esad rejimi güçleriyle girdiği şiddetli çatışmaların ardından Hama’nın 3 ila 4 kilometre uzağında olduğunu ifade etti.

Arap basınında yer alan haberlerde, muhalif grupların Hama’da bulunan Tal al-Nasiriyah, Rahbat al-Taslih, Maarshahur, Taybat Al-Imam, Halfaya ve Khattab'ın da bulunduğu birçok stratejik kasaba ve köyün kontrolünü ele geçirdiği aktarıldı. Haberlerde, rejim güçlerinin Hama'daki birçok noktada geri çekildiği belirtildi.
Hama, Halep, Humus ve Şam'ı birbirine bağlayan stratejik öneme sahip bir yol üzerinde bulunuyor.