SON DAKİKA SURİYE HABERLERİ... Beşar Esad, Rusya'ya nasıl kaçtı? Perde arkasını anlattılar...

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, Baas rejiminin çökmesinin ardından Türkiye’nin Suriye’de çok daha önemli bir aktöre dönüştüğünü belirtti.

Pistorius, Irak’taki temasları kapsamında geldiği Erbil’de, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani ile görüşmesinin ardından açıklamada bulundu.

Terör örgütü DEAŞ ile mücadelede Irak’a destek verdiklerini hatırlatan Pistorius, Irak ve IKBY’ye DEAŞ ile mücadelede destek vermeye devam edeceklerini söyledi.

Pistorius, Suriye’deki gelişmelere ilişkin "İran ve Rusya'nın Suriye'den çekilmesinin ardından bölgede bir NATO ülkesi olan Türkiye eskisinden çok daha önemli bir aktör oldu. Türk yetkililerle (Suriye'yi) bu konuyu görüşeceğim.” ifadelerini kullandı.

IKBY Başkanlığından Barzani ve Pistorius görüşmesine ilişkin yapılan yazılı açıklamada da ikilinin Suriye’deki son gelişmeler, DEAŞ karşıtı uluslararası koalisyon misyonuna yönelik olası etkiler, Irak’taki genel durum ve Almanya’nın Irak ve IKBY ile ilişkilerini ele aldığı belirtildi.

Barzani’nin Almanya’ya Irak ve IKBY’ye desteği için teşekkürlerini ilettiği belirtilen açıklamada, Pistorius’un ise ülkesinin Irak ve IKBY’ye yardımına olan bağlılığını vurguladığı kaydedildi.

Açıklamada, Pistorius’un, Alman güçlerinin IKBY’deki rolünden duyduğu memnuniyetini dile getirdiği ve bu güçlerin aynı şekilde rolüne devam edeceğine işaret ettiği aktarıldı.

Almanya, terör örgütü DEAŞ'a karşı mücadele çerçevesinde Irak'ta görev yapan askerlerinin görev süresini 31 Ocak 2026'ya kadar uzatma kararı almıştı. Karara göre asker sayısı en fazla 500 ile sınırlandırılmıştı.

G7 ülkeleri, ilgili tüm tarafları, Suriye'nin toprak bütünlüğü ile ulusal birliğini korumaya, bağımsızlığına ve egemenliğine saygı duymaya çağırdı.

ABD, Almanya, Fransa, Kanada, İngiltere, İtalya ve Japonya'dan oluşan G7 ülkelerinin liderleri, Suriye'deki gelişmelerle ilgili ortak bir yazılı açıklama yaptı.

G7 Dönem Başkanı İtalya Başbakanlığının paylaştığı açıklamada, "G7 liderleri olarak, Suriye halkına olan bağlılığımızı bir kez daha teyit ediyor ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı Kararı’nın ilkeleri doğrultusunda, Suriyelilerin öncülüğünde ve kapsayıcı bir siyasi geçiş sürecine tam desteğimizi sunuyoruz. Tüm tarafları, Suriye'nin toprak bütünlüğünü ve ulusal birliğini korumaya, bağımsızlığına ve egemenliğine saygı göstermeye çağırıyoruz." ifadeleri yer aldı.

İsrail'in işgali altındaki Golan Tepelerine de değinilen açıklamada, "İsrail ile Suriye arasında Golan Tepeleri'nde gözlem yapan BM Ateşkes Gözlem Gücü'ne (UNDOF) desteğimizi yineliyoruz." ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Bu çerçevede, hukukun üstünlüğüne, kadın hakları da dahil olmak üzere evrensel insan haklarına, tüm Suriyelilerin, dini ve etnik azınlıklar da dahil olmak üzere korunmasına, şeffaflık ve hesap verebilirliğe saygı gösteren, güvenilir, kapsayıcı ve mezhepçi olmayan bir hükümete yol açacak geçiş sürecine destek vermeye hazırız. G7, bu standartlara saygı gösteren ve bu süreçten doğacak gelecekteki bir Suriye hükümeti ile tam işbirliği yapacak ve ona tam destek verecektir."

G7 liderlerinin, Beşar Esad rejiminin işlediği suçlardan sorumlu tutulmasının önemini vurguladıkları açıklamada, "Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) ile diğer ortaklarımızla birlikte Suriye'deki kalan kimyasal silah stoklarının güvence altına alınması, beyan edilmesi ve yok edilmesi için işbirliği yapmaya devam edeceğiz." ifadesi kullanıldı.

Ortak açıklamada şunlar kaydedildi:

"Esad rejiminin onlarca yıl boyunca işlediği zulümlerin ardından, Suriye halkının yanındayız. Terörü ve her türlü şiddet içeren aşırılığı kınıyoruz. Suriye'nin yönetiminde rol almak isteyen herkesin, tüm Suriyelilerin haklarına bağlılık göstereceğine, devlet kurumlarının çöküşünü önleyeceğine, ülkenin yeniden inşası ve rehabilitasyonu için çalışacağına ve ülkeden kaçmak zorunda kalanların güvenli, onurlu ve gönüllü bir şekilde geri dönmeleri için gerekli koşulları sağlayacağına inanıyoruz."

AFP’de yer alan iddialara göre; Suriye'nin kuzeydoğusunda bulunan terör örgütü PKK/YPG sosyal medyadaki paylaşımında, yeşil- kırmızı-beyaz-siyah renklerini barındıran Suriye’nin yeni bayrağını benimseyeceğini duyurdu.

AFP’nin haberine göre bölgede bu bayrağın göndere çekileceği açıklanarak, bayrağın “Suriye halkının özgürlük, onur ve ulusal birliğe yönelik özlemlerini ifade eden yeni dönemin sembolü” olduğu belirtildi.

Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass'ı kabul etti.

Söz konusu görüşme, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın yarın  Türkiye'ye yapacağı ziyaret öncesinde gerçekleşiyor. 

Blinken'ın yarın Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşecek.

Suriye’de kaybolan ABD vatandaşı Travis Pete Timmerman, devrilen rejimin işkence merkezinden çıktıktan sonra bulunduğu Şam kentinde AA tarafından görüntülendi.
 

 İsrail, Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye ile olan tampon bölgeyi işgalinin “geçici olduğunu” iddia etti.

İsrail Başbakanlığından, tampon bölgenin işgaline ilişkin yazılı açıklama yapıldı.

Suriye’deki Baas rejiminin çöküşünün “İsrail ile sınır ve tampon bölgede boşluk yarattığı” öne sürülen açıklamada, İsrail’in işgal altındaki Golan Tepeleri'nden “7 Ekim benzeri bir saldırıya izin vermeyeceği” savunuldu.

Açıklamada, İsrail’in tampon bölge ve sınırına yakın stratejik noktalardaki işgalinin de “1974 anlaşmasına bağlı bir güç kurulana kadar geçici olduğu” önü sürüldü.

 Esad rejiminin devrilmesi, İran'da şok etkisi yaratırken, reformistlerin, Tahran yönetimini, "bölgeyi doğru okumama ve yanlış analiz etme" suçlamalarına neden oldu.

Suriye'de 2011'de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerini Beşar Esad rejiminin şiddetle bastırmak istemesiyle patlak veren iç savaşta, rejimin en büyük destekçisi Rusya'yla birlikte İran olmuştu.

İran, iç savaş boyunca Suriye'ye örgütlediği milis gruplarını sevk edip muhaliflere karşı savaştırmak dahil pek çok imkanı seferber etmişti.

İran'daki Reformistler ise, ülkede ekonomik sorunlara karşın imkanların Suriye'deki milis güçler ve diğer araçlar için kullanılmasına karşı çıkıyordu.

Suriye'de 61 yıllık Baas rejiminin düşmesi, İran'daki Reformistlerin benzer eleştirilerini yeniden gündeme taşıdı.

"İran istihbaratından eleştirmeyin uyarısı"

Reformist siyasetçi Mahmud Sadıki, 9 Aralık'ta Telegram hesabından yaptığı paylaşımında, İran istihbarat birimleri tarafından Suriye'deki gelişmelerle ilgili İran rejimini eleştirmemesi konusunda uyarıldığını paylaştı.

Sadıki, ülke lideri Ayetullah Ali Hamaney'e hitaben yazdığı mektubunda, "İran İstihbarat Bakanlığı, ben ve bazı siyasi aktivistlerle iletişime geçti ve bizi, devrilmiş Suriye rejimi ile İran arasında benzerlik kurmamamız yönünde uyardı." ifadelerini kullandı.

Buna rağmen Sadıki sosyal medya hesabı "X" ten yaptığı paylaşımında İran yönetimine seslenerek, "Esad Hanedanının başına gelenlerden ders alın" paylaşımı yaptı.

İran, Suriye konusunda yanlış analiz yaptı

Öte yandan reformist siyasetçi Abbas Abdi, İtimad Gazetesi'nde "Bilişsel Başarısızlık" adlı makalesinde Tahran yönetimini Suriye meselesinde yanlış analiz yapmakla suçladı.

İran'da politika yapıcıların Suriye konusunda, askeri açıdan yenilmeden önce bilgi ve analiz yönünden büyük bir darbe aldıklarını belirten Abdi, Suriye'deki büyük ölçekteki bir yenilgiyi öngöremeyenlerin sağlıklı analizler yapabilme yeteneğine sahip olamayacaklarının altını çizdi.

Abdi, "Başkaları neden onların irrasyonel analizlerini ve boş vaatlerini kabul etsin ki? Daha Esad'ın kaçışından on dakika önce 'Kazandık' diye yazıyorlardı." değerlendirmesinde bulundu.

Bölge gerçeklerini doğru değerlendirememenin zamanla İran'ın propaganda ve stratejik politikalarını boşa çıkardığını dile getiren Abdi, "Esad meselesi sona ermiş olabilir ancak şu anki meselemiz, gerçeklere yönelik resmi bakış açısında mevcut olan bu aşırı bilgi ve analiz zayıflığıdır. Bu zayıflık, ekonomik, askeri ve siyasi yetersizliklerden daha tehlikelidir." şeklinde kaydetti.

İranlı siyaset bilimci Prof. Dr. Sadık Zibakelam da Muhafazakarlara yakınlığıyla bilinen Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani'nin Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) lideri Ebu Muhammed Colani'ye yönelik ağır sözlerini eleştirdi.

Sosyal medya hesabı "X" ten yaptığı paylaşımında Zibakelam, Esad karşıtlarının hapsedildiği Suriye hapishanelerinin görüntüleri ve bu mahkumların çoğunun gün ışığını dahi görememesine dikkati çekerken, Hamas'ın yeni yönetimi tebrik ettiğini hatırlattı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi dün yaptığı açıklamada, İsrail’in Suriye’yi işgal ettiğini belirterek, “İsrail rejimi, Suriye'deki sivil altyapının yanı sıra savunma ile ilgili neredeyse tüm altyapıyı yok etmek için harekete geçti. Ayrıca 1974 tarihli ayrılma anlaşmasını ve BMGK 350 sayılı kararı ihlal ederek Suriye topraklarını daha fazla işgal etti. Hukuksuz saldırganlığı durdurmakla yükümlü olan BM Güvenlik Konseyi, ABD'nin engellemeleri sayesinde kelepçeli bir gözlemciye indirgenmiştir. Suriye'nin komşuları, Arap ve Müslüman dünyası ve hatta hukukun üstünlüğüne, BM Şartı'nın temel ilkelerine ve uluslararası hukuka önem veren her BM üyesi devlet kayıtsız kalmayı göze alamaz. İsrail'in saldırganlığını ve Suriye'nin yıkımını durdurmak için bölge ülkelerinin derhal ve etkili bir şekilde harekete geçmesi ve güçlerini birleştirmesi kritik önem taşımaktadır” dedi.

Fransa, İsrail'e, işgal ettiği Suriye'ye ait Golan Tepeleri'nden çekilmesi ve Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı duyması çağrısında bulundu.

Fransa Dışişleri Bakanlığı, bir gazetecinin, "Golan'daki son gelişmelere tepkiniz nedir?" sorusuna yazılı açıklamayla yanıt verdi.

Açıklamada, İsrail ile Suriye arasındaki tampon bölgede herhangi bir şekilde asker konuşlandırmanın, 1974'te imzalanan Kuvvetlerin Çekilmesi Anlaşması'nın ihlali anlamına geleceği kaydedildi.

İsrail'in, Suriye ile imzaladıkları 1974'teki anlaşmaya uyması gerektiği vurgulanan açıklamada, Fransa'nın, Suriye Golan Tepeleri'nde görev yapan Birleşmiş Milletler Ateşkes Gözlem Gücü'nü (UNDOF) tamamen desteklediği ve UNDOF'un güvenliğinin sağlanması gerektiği belirtildi.

Açıklamada, İsrail'in işgal ettiği Suriye'deki Golan Tepeleri hakkında, "Fransa, İsrail'i, bölgeden çekilmeye ve Suriye'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duymaya çağırıyor." ifadesine yer verildi.

Birleşmiş Milletler'in (BM) uluslararası düzen konusundaki raportörü George Katrougalos, İsrail'in Suriye'ye yönelik saldırılarının, bölgede sergilediği kanunsuz davranışlarının bir başka örneği olduğunu ve İsrail'in egemen bir devlete karşı kışkırtma olmadan saldırılar düzenlediğini söyledi.

Katrougalos, BM Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese, BM'nin terörle mücadele konularında insan hakları özel raportörü Ben Saul ile BM Cenevre Ofisi'nde, Gazze Şeridi ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki insan hakları ihlallerine ilişkin basın toplantısı düzenledi.

BM Filistin Özel Raportörü Albanese, İsrail'in saldırıları altında bulunan Gazze'de sahadaki durumun felaket seviyesinde olduğunu söyledi.

Albanese, "Gazze'deki kriz, hepimizi ilgilendiren küresel bir kriz haline geldi. 44 binden fazla insan İsrail keskin nişancıları ve bombaları tarafından öldürüldü. Bunların yüzde 70'i kadın ve çocuk. Saldırıların başından bu yana 100 binden fazla yaralı var. Bunların binlercesi tedavi edilemiyor. Bu da yetmezmiş gibi şimdi yeterli gıda ve giyecek olmadan geçici kamplarda yaşayarak ikinci kışı geçirmek zorunda kalacaklar." dedi.

Gazze'nin tüm nüfusunun yerinden edildiğine ve birçok kişinin sonsuza dek evini kaybettiğine işaret eden Albanese, çocukların okula geri dönüp dönemeyeceklerini bilmediğini kaydetti.

Albanese, "Sadece son dört ayda yaklaşık 19 bin çocuk akut yetersiz beslenme nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Gazze'de bugün kıtlık bir gerçek." diye konuştu.

Gazze'de bu noktaya gelinmesinde İsrail'in "cezasızlığının" etkili olduğuna vurgu yapan Albanese, İsrail hiçbir zaman uluslararası toplumun çoğu üyesinin sahip olduğu standartlara tabi tutulmadığını hatırlattı.

Albanese, "İsrail sayısız BM Genel Kurulu ile Güvenlik Konseyi kararlarının yanı sıra Uluslararası Adalet Divanı Danışma Görüşü'ne meydan okudu. BM personelini ve tesislerini hedef aldı, onları istenmeyen kişi ilan etti. Sadece beni değil, BM Genel Sekreteri'nin kendisini de istenmeyen kişi ilan etti. İsrail'e hiçbir zaman yaptırım uygulanmadı. Yargı süreçleri ya göz ardı edilmekte ya da engellenmekte." ifadelerini kullandı.

İsrail'e doğrudan veya dolaylı olarak silah satışlarının durdurulması gerektiğini söyleyen Albanese, İsrail'in, gerçekleştirdiği bu davranışlarla BM'nin bir parçası olmaya devam etmesiyle ilgili ehliyetinin de revize edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Bloomberg'e konuşan kaynaklar, Esad’ın kaçışını Rusya istihbaratının organize ettiğini açıkladı.

Rusya'nın Beşar Esad'a, Şam'ın HTŞ liderliğindeki gruplar tarafından ele geçirilmesiyle Suriye'deki savaşı kaybedeceğini söylediğini ve bu nedenle derhal ülkeyi terk etmesi gerektiğini aktardı. Kaynaklar, Esad'a, eğer hemen Suriye'den ayrılırsa hem kendisi hem de ailesi için güvenli bir geçişin sağlanacağına dair güvence verildiğini belirtti.

Kremlin'e yakın bir kaynak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Esad'a yönelik tehditlerin "çok geç olana kadar" tespit edilememiş olmasının nedenini Rus istihbaratından açıklamalarını istediğini belirtti.

İsmini vermek istemeyen üç kaynak, Rusya'nın Esad'ı, HTŞ ve diğer rejim karşıtı gruplara karşı savaşı kaybedeceği konusunda ikna ettiğini, bu yüzden Esad’a hemen ayrılması yönünde bir teklif sunduğunu ifade etti.

Moskova merkezli Strateji ve Teknoloji Analizi Merkezi’nin başkanı Ruslan Pukhov, Saddam Hüseyin ve Kaddafi gibi örnekleri hatırlatarak Rusya’nın Esad’a vazgeçmesini söylemesini “çok mantıklı” ifadeleriyle açıkladı.  

ABD Savunma Bakanlığından bir yetkili, Suriye üzerinde ABD’ye ait bir MQ-9 Reaper tipi insansız hava aracı (İHA) ile temasın kaybedildiğini teyit etti.

AA’ya yazılı açıklama yapan askeri bir yetkili, “ABD Hava Kuvvetleri, 9 Aralık'ta Suriye üzerinde Doğal Çözüm Operasyonu (Operasyon İnherent Resolve) kapsamında görev yapan insansız bir MQ-9 Reaper ile teması kaybetti.” ifadesini kullandı.

Yetkili, İHA ile temasın kaybedilme nedeni ve takip eden eylemleri belirlemek üzere olayın aktif olarak değerlendirildiğini kaydetti.

ABD’nin eğitip donattığı PKK/YPG unsurları, Suriye'de ANKA UCAV tipi bir Türk İHA’sını düşürdüğünü iddia etmiş, ancak sosyal medyaya yansıyan enkaz görüntülerinde bunun ABD yapımı bir MQ-9 Reaper olduğu görülmüştü.

Sosyal medyadaki paylaşımda, dost ateşi ile yaklaşık 30 milyon dolarlık ABD vergi mükellefi parasının boşa gittiği şeklinde yorum yapılmıştı.