SON DAKİKA: Rusya ve HTŞ arasında gizli görüşme: Moskova’nın teklifi ne oldu? Esad'ın iade edilme olasılığı masada mı?

Sednaya’daki arama kurtarma çalışmalarında son duruma dair açıklamalarda bulunan AFAD Başkanı Okay Memiş, üç alanda çalışmaların tamamlandığını, herhangi bir canlıya rastlanmadığını açıkladı.

Birleşmiş Milletler (BM), Esad rejiminin çökmesinin ardından 2025'in ilk yarısında yaklaşık bir milyon Suriyelinin ülkesine geri dönmesini beklediklerini açıkladı.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktörü Rema Jamous Imseis, Cenevre'de düzenlediği basın toplantısında, "Gelecek yıl Ocak ile Haziran ayları arasında yaklaşık bir milyon Suriyelinin geri dönmesini bekliyoruz" dedi.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Şam'da AB temsilciliğini yeniden açacaklarını duyurdu.

​​​​​​​Kallas, Avrupa Parlamentosu Genel Kurulunda düzenlenen Suriye konulu oturumda konuştu.

Dün iç savaş sırasında Şam'dan Beyrut'a kaydırılan AB misyonundan üst düzey diplomatik heyeti Şam'a gönderdiğini anımsatan Kallas, "Yeni liderlik ve sivil toplumla ihtiyatlı bir şekilde etkileşime girmek için bir sürece başladık." dedi.

Kallas, "AB'nin Şam'daki büyükelçiliğini yeniden açmaya hazırız. Bunun tekrar tam olarak faaliyete geçmesini istiyoruz." ifadesini kullandı.

Bölgesel ülkelerle işbirliği

Bu adımın yapıcı bir etkileşimde bulunmak için çok önemli olduğunun altını çizen Kallas, şunları kaydetti:

"(Baas rejiminin yıkılmasından sonra) Suriye olumlu ama belirsiz bir gelecekle karşı karşıya. Bölgesel aktörlerle birlikte çalışmalıyız. Bu nedenle Arap ülkeleri, Birleşmiş Milletler, ABD ve ayrıca Türkiye ile bir araya gelmek ve aynı prensipleri paylaşmak, aynı mesajları, ne görmek istediğimizi yeni liderliğe de iletmek için son derece önemlidir."

İran Dini Lideri Hamaney'in resmi X hesabı üzerinden yapılan paylaşımda, 'Siyonist rejim, Hizbullah güçlerini kuşatabilmek için Suriye üzerinden hazırlık yaptığını düşünüyor. Ancak kökü kazınacak olan İsrail'dir.' ifadelerine yer verildi.

Fransa, Suriye'ye diplomatik heyet gönderdi. AFP,  Fransa'nın Suriye Özel Temsilcisi Jean-François Guillaume’yi yaklaşık 12 yıldır kapalı olan Fransa’nın Şam Büyükelçiliği önünde görüntüledi.

İNGİLTERE HEYETİ COLANİ İLE GÖRÜŞTÜ

İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın Ortadoğu dairesinin başında olan eski Irak Büyükelçisi Stephen Hickey ve İngiltere’nin Suriye özel temsilcisi Ann Snow, HTŞ lideri Colani ile Şam’da görüştü. 

SEHPADAKİ DETAY

Görüşmeden servis edilen fotoğrafta sehpadaki detay ise dikkatli gözlerden kaçmadı. Ann Snow'a ince belli bardakta siyah çay ikram edildiği görüldü. Fotoğraftakinin Türk çayı olduğu düşünülüyor.

Şam'daki Sednaya Hapishanesi'nde çekildiği belirtilen fotoğrafta, duvara kazılan “Cimbom, GS. Canım memleketim İstanbul” yazıları dikkat çekti.

 Beyaz Saray, Türkiye'nin Suriye sınırında (PKK/YPG kaynaklı) meşru terör tehdidi endişesini anladıklarını kaydederek, "Suriye'de sonuç ne olursa olsun Türklerin burada önemli bir oyuncu olduğuna şüphe yok." açıklamasını yaptı.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı John Kirby, telekonferans yoluyla yaptığı basın brifinginde, Suriye'deki son durumu değerlendirdi.

Kirby, bir basın mensubunun, "Seçilmiş Başkan (Donald) Trump'ın, Suriye'nin anahtarının Türkiye'nin elinde olduğu yönündeki" ifadelerini hatırlatarak, yönetimin bu konudaki yaklaşımının ne olduğu sorusuna cevap verdi.

ABD'li danışman, "Son 14 yıldır olduğu gibi, Suriye'de sonuç ne olursa olsun Türklerin burada önemli bir oyuncu olduğuna şüphe yok." dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın tam da bu sebeple Türkiye'ye gittiğini ve burada Suriye ile ilgili tüm konuları ele aldığını belirten Kirby, Suriye'deki PKK/YPG tehdidine ilişkin, "Geçmişte de söylediğim gibi, (Türkiye'nin) teröristlerle ilgili meşru endişeleri var. Suriye sınırında bir terör tehdidi var ve Türk vatandaşları oradaki terörist faaliyetlerin kurbanı oldular, bu tehditten endişe duydukları için Türkleri suçlayamazsınız." değerlendirmesini yaptı.

ABD'nin de Suriye'de DEAŞ'ın yeniden canlanmaması konusunda önceliği olduğunu ve bu konuda SDG adını kullanan terör örgütü PKK/YPG ile ilişkilerinin bulunduğunu anlatan Kirby, hem kendilerinin hem de SDG'nin odağının DEAŞ olarak kalması gerektiğini ve bu konudaki anlaşmazlık noktaları konusunda da Türkiye ile görüşmeye devam ettiklerini kaydetti.

ABD'nin 47. Başkanı seçilen Donald Trump​​​​​​​, Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirirken, "(Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan) Çok akıllı bir adam ve çok güçlü." ifadesini kullandı.

Florida Maralago'da düzenlediği basın toplantısında konuşan Trump, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesine yol açan son gelişmelere yönelik açıklamada bulundu. Trump, "Türkiye çok akıllı. (Cumhurbaşkanı Erdoğan) çok akıllı bir adam ve çok güçlü. Esad'ın çocuklara yaptıklarıyla bir kasap olduğunu söyleyebilirim." dedi.

ABD'nin Türkiye ile bölgede birlikte çalışabileceğini söyleyen Trump, bir gazetecinin "Suriye'de bulunan 900 ABD askeri konusunda ne yapacaksınız?" sorusuna, "Bunu yapmanın başka bir yolu olmalı. Bunlardan biri de Türkiye." yanıtını verdi.

Türkiye'nin "önemli bir güç" olduğunu kaydeden Trump, "(Cumhurbaşkanı) Erdoğan iyi anlaştığım biri. Büyük bir askeri gücü var. Ve bu gücü savaşlarda yıpranmadı. Çok güçlü ve etkili bir ordu kurdu." ifadelerini kullandı.

"Suriye'nin anahtarı Türkiye'nin elinde olacak"

Trump, ABD'nin, NATO müttefiki Türkiye ile Suriye'de daha etkili olabileceği mesajını verdi.

Suriye'de ilerleyen güçlerin arkasında Türkiye'nin olduğunu savunan ve bunun, kendisi için sorun olmadığını kaydeden Trump, "Suriye'nin anahtarı Türkiye'nin elinde olacak. Bunu söyleyen kimseyi duymamışsınızdır ama bu böyle." diye konuştu.

Esad rejiminin devrilmesi sonrası Rusya'nın yavaş yavaş Suriye'den çekildiği iddia edilirken, The Economist Moskova ve HTŞ arasında müzakerelerin çoktan başladığını duyurdu. HTŞ'den bir kaynak yeni yönetimin Rusya'nın üslerinin bir kısmını veya tamamını elinde tutmasına izin vereceğini iddia etti. Ayrıca Tartus limanındaki kira sözleşmesinin devam etmesi de muhtemel.Bu Rusya'nın Akdeniz'deki tek derin su donanma tesisine erişimini sürdürmesi anlamına geliyor.

HTS ayrıca, Esad'ın iade edilme olasılığının düşük olduğunu kabul ediyor (Henüz resmi bir talepte bulunulmadı). Gazeteye konuşan kaynak "Kırmızı çizgiler yok" derken görüşmelerin ideolojiye değil çıkarlara dayandığını vurguladı.

Rusya, Tartus limanına ve Hmeymim hava üssüne erişimin devam etmesi karşılığında Suriye'ye insani destek sözü verdi ancak yeni yönetim bunun yeterli olmayacağını söylüyor.Çünkü Rusya ile diplomatik ve ekonomik bağlar kurmak istiyorlar.

HTŞ kaynağı “Şu anda müzakerelerin ilk adımındayız. İnsanlar yeni bir hayat kurmak istiyorlar. İlişkileri onarmak zorundayız, ülke ölmüş durumda, insanlar çok yoksul.” derken The Economist de HTŞ'nin Suriyeliler arasındaki yaygın nefrete rağmen Rusya'dan intikam almaya niyetli görünmediğini belirtiyor.