Kosova ile Sırbistan arasındaki gerginlik neden yeniden alevlendi?

Kosova'nın kuzeyinde yaşayan Sırp azınlıkla Kosova hükümeti arasında gerginliğin yeniden artması üzerine, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic Pazar akşamı Ulusal Güvenlik Konseyi'ni topladı. Peki bölgede süren gerginlik neden yeniden alevlendi?Vucic, Sırplara itidal çağrısı yaparak, NATO'nun Kosova'daki barış gücü KFOR'a ve Avrupa Birliği misyonlarına (EULEX) karşı saldırılarda bulunmamalarını istedi.Cumartesi günü Kosova'nın kuzeyinde görev yapan Avrupa Birliği (AB) polisine ses bombası atılmış, yerel polis de kimliği belirsiz gruplarla çatışmaya girmişti.Bazı Kosovalı Sırplar da kuzeydeki sınır noktalarına giden yollara kamyonlarla barikat kurdu.Kosova Başbakanı Albin Kurti protestocuları suç çeteleri olarak tanımlayarak, KFOR'dan yollara kurulan barikatları temizlemesini istedi. Ülkede birkaç aydır süren son gerilimin ana nedeni, Kosova yönetiminin, araçlarında Sırbistan plakaları bulunan Kosovalı Sırplara, plakalarını Kosova plakasıyla değiştirme zorunluluğu getirmek istemesi.Bazı Sırplarsa, Kosova'nın bağımsızlığını tanımadıklarını söyleyerek bu kararı protesto ediyor. Bölgede süren gerginlik son olarak geçen hafta Sırp azınlığın yaşadığı bölgelere ek Kosova polisinin gönderilmesi ve Cumartesi günü eski bir Sırp polisin gözaltına alınmasıyla yeniden alevlendi. Dejan Pantic adlı polis devlet kurumlarına, seçim yetkilileri ve polise saldırmakla suçlanıyor.Pantic, Priştine'nin plaka kararını protesto etmek üzere Kasım ayında istifa eden 600 kadar etnik Sırp memurdan biri.NATO taraflara provokasyonlardan kaçınma çağrısı yaptı.AB de kendi polislerine yapılan saldırılara tolerans gösterilmeyeceğini açıkladı.Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ise Kosova yönetiminin kuzeydeki bölgelere ek polis göndermesinin barış anlaşmalarına aykırı olduğunu savundu.Plaka kararıyla ilgili olaraksa Kasım ayı sonunda AB arabuluculuğunda zorlu bir anlaşma yapılmış; Kosova yönetimi plakalarını değiştirmeyenlere ceza verilmesi planından geri adım atarken, Sırbistan da Kosova'daki kentlere ait yeni plaka vermeyi durdurmayı kabul etmişti. Kosova'nın yaklaşık 1.8 milyonluk nüfusunun yüzde 92'si Arnavut, yüzde 6 kadarı ise Sırp. Ülkede Türk nüfus da bulunuyor.Kosova, 1998-99'daki savaşın ardından Sırbistan'dan ayrıldığını açıklamış, 2008'de ise bağımsızlığını ilan etmişti.Sırbistan Kosova'yı bağımsız bir ülke olarak tanımamakta direniyor ancak ilişkileri normalleştirmek amacıyla 2013'te imzalanan anlaşma uyarınca Kosova yönetimini tanıyor.Kosova, 100den fazla ülke tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınıyor, fakat bu ülkeler arasında Sırbistan, Rusya ve Çin bulunmuyor. Türkiye, Kosova'nın bağımsızlığını ilk tanıyan ülke olmuştu.Ülkenin resmi dilleri Arnavutça ve Sırpça. Ülkenin büyük kısmı Müslüman. Kosovanın kuzey bölgesinde çoğunluğu oluşturan Sırplar Priştinenin otoritesini tanımıyor ve bugün hâlâ mali destek sağlayan Sırbistan'a siyasi olarak sadık.Her zaman çok kültürlü ve çok dilli bir bölge olan Balkanlarda yaşanan gerilimler ve çatışmalar yüz yıllar öncesine dayansa da, 1. Dünya Savaşında Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun bölgede kurduğu egemenliğe karşı oluşan milliyetçilik hareketi, bunu günümüze kadar getirdi.2. Dünya Savaşından Soğuk Savaş dönemine ve 1990lı yılların sonuna kadar bölgedeki farklı topluluklar arasında tansiyon giderek tırmandı, çatışmalar ise şiddetlendi.Sırbistan ile Kosova arasında 1998-1999 yılları arasında şiddetli bir savaş yaşandı. Kosova'daki savaş, NATO güçlerinin 1999 yılında hâlâ Yugoslavya olarak anılan Sırbistan ve Karadağ'ı bombalamasıyla son buldu. Savaşın ardından Kosova, kısmi özerklikle Sırp egemenliğinde kaldı.Ancak 2004te yeniden şiddetli çatışmalar başladı, yüzlerce kişi yaralandı.Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi çatışmalara müdahale etmeye çalışsa da Konseyde daimi üye ve veto hakkı olan Rusya tarafından engellendi.2008 yılında ise Kosovo Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti. Bugün NATO hâlâ Kosovadaki askeri varlığını sürdürüyor. NATO, bölgenin güvenliğini ve istikrarını korumak, sivil toplum ve insani yardım kuruluşlarına destek olmak, Kosova silahlı kuvvetlerini eğitmek ve stabil, demokratik, çok ırklı ve barış içindeki bir Kosovanın gelişmesini sağlamak için orada bulunduğunu ifade ediyor.İki ülke arasındaki ilişkiler daha stabil bir hale gelmiş olsa da gerginlik hiçbir zaman tamamen sona ermedi.Priştine'nin, ülkenin kuzeyinde çoğunluğu oluşturan Sırp azınlıklar üzerindeki yetkilerini artırma çabaları, bölgede yaşayanların direnişiyle sonuçlanıyor.