Koronavirüste aşı ne zaman gelecek? İstanbul'da son durum ne? Bakan Koca yanıtladı

Osman Müftüoğlu Sağlık Bakanı Koca, koronavirüs için ilk aşamada daha güvenli bulduğu Çin menşeili CoronaVac ile işe başlamayı düşünüyor dedi, ayrıntıları Hürriyet'teki köşesine taşıdı. İşte o yazı...Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile önceki gün Bursada yaptığım görüşmede salgında son duruma ilişkin farklı konuları etraflıca tartışma fırsatı buldum. Bakan, her zaman olduğu gibi sorularıma net yanıtlar verdi. Görüşmenin beni memnun eden en önemli bölümü ise aşılarla ilgili söyledikleri oldu. Bu gelişmelerden grip aşısına ilişkin notlarımı dün sizlerle paylaştım. Yeniden özetleyeyim: Anlaşılan o ki Sayın Bakan ve ekibi en az 3 milyon doz grip aşısı rakamına ulaşmada kararlılar. Eğer sıkıntılı bir durum söz konusu olursa da bu rakamın daha da artabileceği düşüncesindeler. Peki, esas meseleye yani Korona aşısı ne zaman gelecek?, İlk aşamada muhtemelen kaç doz aşı uygulanabilecek? sorularının yanıtına gelince... Buyurun. Bilindiği gibi aşı çalışmalarında 6 merkez ön almış durumda. Bu merkezlerden ikisinin, Çin merkezli SinoVac ile Almanya merkezli BioNTechin ürettiği aşıların deneme çalışmaları ülkemizde de sürüyor. SinoVacın denemeleri Ankarada Hacettepe Üniversitesinin koordinasyonunda 16 Eylülde başladı. CoronaVac isimli bu aşının denemeleri sanıyorum 25 ayrı merkezde sürüyor. Emin değilim ama BioNTechin aşısının deneme çalışmaları ise İstanbul ve Ankara üniversitelerinin koordinasyonunda devam ediyor. Görüşmede edindiğim izlenime göre ilk aşamada aralık ayının hemen başında SinoVacın CoronaVac aşısı devreye girecek. Muhtemelen de aralıkta toplamda 5 milyon doz civarında aşı uygulaması yapılacak. Peki ya sonrası? Pfizer-BioNTech ortaklığında geliştirilen ve başında Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahinin bulunduğu aşı çalışmalarında da işler çok iyi gidiyor. Zaten öyle olduğu için de BioNTech geliştirdiği aşı adayı için Avrupa İlaç Ajansına (EMA) ruhsat başvurusunu çoktan yaptı. Ajans da verilerin yeterli olduğunu belirterek insan deneyleri tamamlanan o aşıya kısa bir süre sonra onay verileceğini açıkladı. BioNTech aşısının gönüllüler üzerindeki deneme çalışmaları bizde de sürüyor.Dr. Fahrettin Koca ile yaptığımız görüşmede bu aşı ile ilgili gerekli görüşmelerin yapıldığını söyledi. Son birkaç prosedür de olumlu sonuçlandığı takdirde devreye BioNTechin aşısının da gireceği anlaşılıyor. Kısacası bakanlık en az 2 alternatifle yola çıkmış durumda. Sağlık Bakanı ile yaptığım görüşmede yerli aşı geliştirme çalışmalarının da iyi gittiğini öğrendim. Bu çok sevindirici bir gelişme. Fahrettin Kocaya göre 16 ayrı yerli firmanın sürdürdüğü aşı çalışmalarında önemli mesafeler alınmış durumda. Bunlardan birkaç tanesi ise sona yaklaşmak üzere. Dr. Koca mart, en geç nisan ayından sonra kendi aşımızın da uygulamaya geçebileceği müjdesini verdi. Tahmin edileceği gibi Sağlık Bakanına 29 Temmuzda günlük tablonun niçin değiştiğini de sordum. Bakanın verdiği yanıtlar özetle şunlar: Temmuz ortalarından itibaren vaka artışları yeniden başladı. Günlük vaka rakamları ikiye katlandı. Buna karşılık kaybettiğimiz vatandaşlarımızın sayısında da yoğun bakımlara yatırdığımız ve entübe etmek zorunda kaldığımız hastaların oranında da beklenmedik artışlar yaşamaya başladık. Bu nedenle yeni bir yapılanmaya gitmek, bir taraftan hasta ağırlıklı bir strateji oluşturarak erken ve hızlı tedavi süreçlerine yoğunlaşmak diğer taraftan da asemptomatik kişileri ayırarak bunları süratle izole edip temaslıları hakkında yoğun bir filyasyon çalışmasına girmek üzere hazırlandık. Yoksa ne halka ne de Dünya Sağlık Örgütüne bildirdiğimiz rakamlara ilişkin herhangi bir bilgiyi saklama, üstünü örtme düşüncemiz olmadı. Anladığım kadarıyla Sayın Bakan ve ekibi meselenin teşhis boyutu ile tedavi boyutunu ayırmayı ve her iki alanda ayrı ayrı yoğunlaşmayı tercih etmişler. Peşinen belirteyim aynı kanaatte değilim. Eğer böyle olacaksa da sadece hasta sayısını değil her gün asemptomatiklerin sayısını da tabloya net ve açık olarak eklemeleri lazım. O sayıları görmek de hepimizin hakkı. Bakan Koca, ilk aşamada yan etkisinin daha az olacağını düşündüğü yani daha güvenli bulduğu Çin menşeili CoronaVac ile işe başlamayı düşünüyor. Gerekli anlaşmaları da yapmış. Her şey açık ve net. Geriye de sadece aşının son bir defa daha değerlendirilmesi kalmış. Ben kendi adıma biraz da risk alarak müjdemi vereyim: Bence bu iş bitmiş. 5 milyon doz Çin kökenli koronavirüs aşısı aralıkta devreye girecek. Arkasından da 5er milyon dozluk yeni uygulamaların başlayacağı anlaşılıyor. Yani ocak ve şubat aylarında da aşılama çalışmaları devam edecek. Bütün mesele kasım sonuna gelindiğinde, beklentiler doğrultusunda aşı ile sağlanan bağışıklık düzeyinin ve güvenlik meselesinin yeterli olduğuna dair verilerin elde edilmesinde. Durum böyle olursa aralık başında düğmeye basılabilir. Yani bakanlık da süreci izleyen bilim heyeti de meseleyi sağlama alıyor. Diğer yandan Rus aşısı için de iletişim kurulmuş durumda, görüşmeler devam ediyor. Sağlık Bakanının günlük radarındaki vazgeçilmezlerden biri de Antalyanın sempatik ve sevilen Belediye Başkanı Muhittin Böcekin sağlık durumu. Bakan, sık sık başkanın oğluyla görüşüyor ama tedavi edildiği hastane ile her gün temas halinde. Görüşmemizde diyabeti ve astımı nedeniyle hastalığı atlatmakta zorlanan Antalya Belediye Başkanının iyileşme sürecine girdiğini de söyledi. Haydi Muhittin Başkan senden de inşallah iyi haberler bekliyoruz. Sağlık Bakanının sadece bizdeki değil Avrupadaki rakamları da endişeyle izlediği anlaşılıyor. Bakan, Şu anda salgının merkez üssü Avrupa oldu diyor. Bize gelince Anadoludan da İstanbuldan da endişeleri var. İkinci bir dalga değilse de büyükçe bir 2nci pikin kış aylarında devreye girmesinden çekiniyor. Bu nedenle tedbirler konusunda son derece ciddi. Tedbir! diyor başka bir şey demiyor. Bakanın İstanbul, daha doğrusu Marmara havzası için de endişeli olduğunu gördüm. Ama Ankarayı nasıl kontrol altına aldıysak, Anadoluda farklı bölgelerde filizlenen pikleri nasıl bastırdıysak İstanbulu da öyle halledeceğiz diyor. Dün itibarıyla karargâhını İstanbula taşıdı. Kendi beyin takımını İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ve İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile sık sık bir araya getirecekti. Ancak İmamoğlu koronavirüs olduğu için karantinada olacak. Görüşmeler İmamoğlunun yetkilendirdiği bir isimle yapılacak. Bakanın en az çarşambaya kadar İstanbulda kalacağı, gücünü İstanbula yoğunlaştıracağı anlaşılıyor. Çalışmalar valiliğin, büyükşehir belediyesinin ve kolluk kuvvetlerinin de katılacağı bir takım çalışmasına dönüştürülecek. Filyasyon ekiplerinin sayısı artacak, tarama testlerine hız verilecek. Yani İstanbuldaki bu ciddi dalgalanmanın Ankarada olduğu gibi süratle baskı altına alınmaya çalışılacağı anlaşılıyor. Dr. Koca bu aşamada özellikle İstanbul halkından ciddi fedakârlık ve katılım bekliyor. Sağlık Bakanı haziran ortasına kadar olan dönemi salgınla mücadelenin ilk devresi olarak değerlendiriyor. Ağustos başına kadar da Maçın devre arasındaydık! diyor. İkinci devrenin ise eylülde başladığını söylüyor. Bakan, En büyük problemi de Ankarada yaşadık diyor. Ankaradaki pandemi krizinin ise sıkı bir filyasyon çalışmasıyla baskılandığı düşüncesinde. Kanaatime göre İstanbulda da aynı stratejiyi uygulayacak. Muazzam bir filyasyon çalışmasını devreye sokacak. Bursanın çalışkan valisi Yakup Canbolat ve gayretli belediye başkanı Alinur Aktaş toplantılarda hep bizimle birlikte oldu. Bilecik, Balıkesir, Tekirdağ, Edirne... Bütün Marmaranın karış karış filyasyon ekiplerince taranacağını şimdiden söyleyebilirim. Görünen o ki Dr. Koca, Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk ile sıkı bir işbirliği içerisinde. Okullardan gelen verileri Bilim Kurulu da dikkatle inceliyor. İlk bilgi şu: Şimdilik işler iyi gidiyor. Diğer ülkelerde görülen okulda vaka patlamaları çok şükür bizde henüz yok. Zaten bu nedenle de Üniversiteleri de açalım mı? sorusu gündeme gelmiş. Bakan, mevcut tedavi stratejisinin son derece başarılı olduğundan emin. Erken tanı koyuyor, tedaviye çok erken başlıyor, iyi sonuçlar alıyoruz diyor. Özellikle de uygulamaya erken geçtikleri Favipiravir ve hızlı, yoğun ve yüksek basınçlı oksijen verilmesi tedavilerinden çok memnun görünüyor. Önümüzdeki dönemde ise ABD Başkanı Trumpa da başarıyla uygulanan Deksametazon ve Metil Prednizolonun daha çok devrede olacağı anlaşılıyor. Özetle sağlık ordumuzun başarılarından da tedavide geliştirdiği bize özel destek uygulamalarından da gurur duyuyor, sık sık da teşekkür ifadelerini tekrarlıyor. Görüşmede bakana kişisel düşüncelerimi de aktardım. Özellikle de halkımızdaki giderek belirginleşen kaygı/endişe/umutsuzluk artışı ve bunların doğal neticesi olan kayıtsızlık ve boşvermişlik tehlikesinin üzerinde durdum. Ayrıca sağlık ordumuzun da yorulduğunu, neredeyse bir tükenmişlik sendromu sürecine girmek üzere olduğunu belirttim. Her iki grubun da ciddi bir motivasyon ihtiyacı içinde oldukları düşüncemi ifade ettim. Kanaatime göre şimdi devreye acilen çok güçlü bir ruh sağlığı çalışmasının da girmesi gerekiyor. Sayın Bakan bu önerimi doğru buldu ve süratle çözüm geliştireceğini, ruh sağlığı uzmanlarından daha çok destek alacağını söyledi. Önümüzdeki kış için hepimizdeki endişeler Sayın Bakanda da var. O da bizim gibi bizi KARA BİR KIŞ DEĞİLSE DE GRİ BİR KIŞın beklediğini biliyor. Zaten bu nedenle de ekibiyle birlikte yeni stratejiler hazırlamışlar. Ama hemen belirteyim: Şimdilik sokağa çıkma yasakları konusuna hiç de sıcak bakmıyor. Sağlık Bakanı da bu aşamada maske takmanın ve kalabalıklardan uzak durmanın uygulamaya geçecek koronavirüs aşısından daha etkili olduğu düşüncesini ısrarla vurguluyor. Ben de aynı kanaatteyim. Doğru ve düzenli maske kullanımının koruyuculuğu yüzde 80den fazla. Oysa aralıkta uygulamaya geçecek koronavirüs aşısının koruyuculuk oranı yüzde 60ı bile geçmiyor. Kısacası aşıyı beklemek yerine MASKELERİ TAKMAK en azından kış bitene kadar elimizdeki en güçlü korunma aracı olacak. Sayın Bakan, görüşmemizde özellikle AİLE İÇİ BULAŞMA meselesinin de altını ısrarla çizdi. Ailelerin bile mümkün olduğu ölçüde görüşmelerini ve buluşmalarını tedbirli yürütmeleri gerektiğini söyledi. Diğer taraftan komşu buluşmaları ertelenmeli, evlerde 6-7 kişiyi geçen toplantılardan vazgeçilmeli, dışarıda da her türlü kalabalık ortamdan maske takılı olsa bile uzak durulmalı dedi. Kısacası maske ve mesafe ortaklığını kış boyunca aralıksız ve istisnasız sürdürmemiz gerekiyor.