İngiltere'nin 'Irak Savaşı' raporu açıklandı

KAYNAK DHA

İngiltere'nin 2003'teki Irak Savaşı'na yönelik aldığı kararları soruşturan komisyon raporunu açıkladı. Kararın açıklandığı bina önünde toplanan savaş karşıtları protesto gösterisi düzenledi. Protestolara Irak'ta yaşamını yitiren İngiliz askerin aileleri de katıldı.

Haberin Devamı

İngiltere'nin 2003'teki Irak Savaşı'na yönelik aldığı kararları soruşturan Irak Soruşturma Komisyonu, raporunu açıkladı.

Ülkenin Irak Savaşı'na katılmadan öncesi ve sonrasında alınan kararlara yönelik yürütülen soruşturma raporu, dönemin Başbakanı Blair hakkında da iddialar içeriyor. Komisyonun toplandığı başkent Londra'daki Queen Elizabeth II Conference Centre önünde toplanan savaş karşıtları, protesto gösterisi düzenleyerek dönemin başbakanı Tony Blair aleyhine sloganlar attılar.

Günün en üzücü fotoğrafı

Rapora adını veren eski diplomat ve Irak Soruşturma Komisyonu Başkanı John Chilcot, İngiltere'nin Irak Savaşı'nda, ABD öncülüğündeki misyona destek vermesinin aceleci bir karar olduğu ifade ederek, savaşa girme kararının, Irak'ta silah bırakılmasına yönelik tüm barışçıl çözümler tükenmeden alındığını belirtti.Ayrıca raporda, İngiltere'nin savaş sonrasında da Irak'a yönelik planlarının 'tamamen yetersiz' olduğuna kanaat getirildiği ifade edilerek, o dönem askeri bir harekatın son çare olmadığı ifade edildi.

Haberin Devamı

"BLAIR YANILITTI"

Raporda dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair'in, savaşa girme kararı alırken yanlış istihbarat bilgilerine dayandığına ve barışçıl bir çözüm bulmak için yeterli imkanları kullanmadığına dikkat çekildi.

179 İNGİLİZ ASKERİ ÖLDÜ

Irak savaşı sırasında ülkede yaklaşık 46 bin İngiliz askeri bulunuyordu. Savaşta on binlerce Iraklı ve 179 İngiliz askeri hayatını kaybetti. Komisyonun toplandığı başkent Londra'daki Queen Elizabeth II Conference Centre önünde toplanan aileler, ellerinde savaşta yitirdikleri yakınlarının resimleriyle protestoya katıldılar.

Blair: Aldığım en zor karardı

İngiltere’nin Irak istilasına katılma süreciyle ilgili bugün açıklanan raporun merkezinde yer alan eski Başbakan Tony Blair, Irak istilasına katılmanın 10 yıllık başbakanlığında aldığı en zor karar olduğunu belirterek, "Bu karar nedeniyle bugün bütün sorumluluğu, herhangi bir istisna veya mazeret olmaksızın kabul ediyorum." dedi.

Raporla ilgili yaklaşık 2 saat süren basın toplantısı düzenleyen Blair, kendisini savundu. Sesinin titrediği gözlenen Blair, askeri harekatta hayatını kaybeden

İngiliz askerleriyle ilgili olarak, "Bilebileceğinizden veya inanabileceğinizden çok daha fazla üzüntü, pişmanlık ve özür ifade ediyorum." ifadelerini kullandı.
"Irak’ta savaşa girme ve Saddam Hüseyin’i devirme kararı 10 yıllık başbakanlık süremde aldığım en zor, en önemli ve en acı karardı." diyen Blair, "Bu karar nedeniye bugün bütün sorumluluğu, herhangi bir istisna veya mazeret olmaksızın kabul ediyorum." diye konuştu.

Haberin Devamı

"İstihbarat değerlendirmelerinin yanlış olduğu ortaya çıktı, müdahale sonrası ortam, düşünüldüğünden hasmane, uzun ve kanlı oldu." ifadelerini kullanan
Blair, "Aldığım kararları 13 yıl boyunca beraberimde taşıdım ve ömrümün geri kalanında da böyle yapacağım. Hayatımda, olanları yeniden yaşayıp yeniden düşünmediğim bir gün olmayacak.” dedi.

Saddam Hüseyin’in tehdit teşkil ettiğinde ısrar eden Blair, Irak’la ilgili olarak aldığı kararların anlaşılması için 11 Eylül 2001 saldırılarından sonraki atmosferin hatırlanması gerektiğini kaydetti. Blair, "Yapamayacağım ve yapmayacağım şey, yanlış kararı aldığımızı söylemek olur. İnanıyorum ki doğru kararı verdim ve dünya bunun sonucunda bugün çok daha iyi ve çok daha güvenli.” görüşünü dile getirdi.

Haberin Devamı

Chilcot Raporu’nda Irak müdahalesine yönelik dile getirilen bütün eleştirilere katılmasa da hepsi ile ilgili bütün sorumluluğu kabul ettiğini de dile getiren Blair, "Erteleme seçeneğim yoktu. Karar vermek zorundaydım.

Saddam’ı, sicilini, rejiminin niteliğini düşündüm." ifadelerini kullandı. Irak’ta hayatını kaybeden 179 İngiliz askerinin “boş yere” ölmediğini savunan Blair, "Bazı ailelerin bunun böyle olduğunu kabul edemeyeceğini ve etmeyeceğini biliyorum. Bu kararı aldığım için ve bu kararı dürüst olmayan yollarla aldığımı düşündükleri için beni asla affetmeyecekler olduğunu biliyorum.” diye konuştu.

Hazırlanması ve açıklanması 7 yıl alan 12 ciltlik Chilcot Raporu'nda Blair’in Bush’a 2001’den itibaren yolladığı özel bilgi notları ile telefon görüşmelerinin dökümü ilk kez açıklanmıştı. ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin 20 Mart 2003’teki Irak işgaline giden sürece ışık tutan özel mesajlarda, Blair’in daha 2002’nin başında askeri operasyonu gündeme getirdiği ve harekatın başlamasından 8 ay önce Bush’a "her halükarda yanında olma" sözü verdiği ortaya çıkmıştı.

Haberin Devamı

- "En büyük terörist Blair"

Irak harekatında hayatını kaybeden İngiliz askerlerinin bazılarının aileleri Blair’in yargılanmasını istedi.

Ailelerin Chilcot Raporu'nun açıklanmasının ardından düzenlediği ortak basın toplantısında, harekat sırasında kardeşini kaybeden Sarah O’Connor adlı
İngiliz vatandaşı "Dünyada bir tek terörist var ve dünyanın bunu bilmesi gerekiyor. Adı Tony Blair’dir, dünyanın en büyük teröristidir.” dedi.

25 ailenin katıldığı basın toplantısında konuşan bir başka asker yakını Pauline Graham da, "Tony Blair cinayetle yargılanmalı. Artık bundan kaçamaz.” ifadesini kullandı.

Ancak Tony Blair'in Irak istilasına giden süreçteki rolüne yönelik eleştiriler ve belgeler içeren Chilcot Raporu'nun herhangi bir yaptırım gücü bulunmuyor.

Corbyn parti adına özür diledi

Öte yandan ana muhalefetteki İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn de akşam saatlerinde düzenlediği basın toplantısıyla, Irak istilasında Blair’in liderliğindeki partisinin aldığı karar dolayısıyla partisi adına özür diledi. Corbyn, Blair başbakanlığındaki İşçi Partisi iktidarının Irak harekatına katılmasına o dönemde milletvekili olarak parlamentoda ve Savaşı Durdur Koalisyonu başkanı olarak da toplumsal gösterilerle aktif olarak karşı çıkmıştı.

Chilcot Raporu

İngiltere’nin Irak istilasına ve işgaline katılma sürecine yönelik soruşturmayı 2009-2011 yıllarında yürüten emekli bürokrat Sir John Chilcot’ın 2 milyon 600 bin kelimelik raporu bugün yayımlandı. Raporda, İngiltere’nin Irak istilasına "barışçıl seçenekler tükenmeden katıldığı" belirtilerek, "Askeri eylem o an için son şans değildi." ifadesi kullanıldı.

Irak'ın sahip olduğu iddia edilen kitle imha silahlarıyla ilgili Tony Blair başbakanlığındaki İngiliz hükümetinin değerlendirmelerinin yeterli gerekçeye sahip olmadığını ifade edildiği raporda, Saddam Hüseyin'in kimyasal ve biyolojik silah üretimine devam ettiğiyle ilgili istihbaratın sağlam dayanaktan yoksun olduğunu vurgulandı.

Chilcot soruşturması, Blair’in halefi Gordon Brown tarafından başlatılmıştı. Son üç yıldır açıklanması beklenen rapor, Bush ile Blair arasında Irak'a ilişkin telefon görüşmelerinin dökümleri ile yazışmaların yayımlanmasına İngiltere Dışişleri Bakanlığının izin vermemesi nedeniyle ertelenmişti. Geçen yıl yaz aylarında ise bu belgelerin bir kısmının kamuoyuyla paylaşılacağı duyurulmuştu.

İngiltere, ABD öncülüğündeki Irak istilası ve işgaline 30 bin askerle katılmıştı. Askeri harekatta 179 İngiliz askeri hayatını kaybederken, bölünen, etnik ve mezhepsel çatışmadan halen kurtulamamış Irak'ta ölenlerin sayısı hakkında net bir kayıt yok ancak 100 bin ila 1 milyon arasında değişen sayımlar
mevcut.