Gazze'de katliam sürüyor! Netanyahu'nun 3 suçu

Prof. Dr. Adem Sözüer; İsrailin Gazzede işlediği savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar için Türkiye gibi taraf olmayan devletler ya da sivil toplum kuruluşlarının Uluslararası Ceza Mahkemesine başvuruda bulunabileceklerini, suçları tespit ederek kapsamlı bir dosya sunabileceklerini belirtiyor.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın Türkiyenin İsraili dünyaya savaş suçlusu ilan etme hazırlığında olduğunu açıklamasının ardından bunun hukuki yolları tartışılıyor. Soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları faillerini yargılama yetkisi, Uluslararası Ceza Mahkemesinde (UCM). İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Adem Sözüer, Milliyete yaptığı değerlendirmede bu konuda atılabilecek adımlar hakkında şu bilgileri paylaştı: UCMnin yargı yetkisini kullanabilmesi için taraf devletlerden birinin başvurusu ya da BM Güvenlik Konseyinin meseleyi UCMye sevk etmesi gerekir. Bir diğer yöntem olarak Başsavcı resen harekete geçip Ön Soruşturma Dairesine (ÖSD) başvurabilir. ÖSD izin verirse inceleme başlatabilir. Türkiye gibi taraf olmayan devletler ya da sivil toplum kuruluşları veya mağdurlar bu son yöntem çerçevesinde UCMye başvurabilirler. Yetki münhasıran Başsavcıya ait olduğu için başvuru üzerine Başsavcı incelemeye başlamak zorunda değildir. Türkiye devlet olarak ya da sivil toplum olarak işlenen suçları tespit ederek ve delillendirerek UCMye kapsamlı bir dosya sunabilir. Başsavcının resen inceleme başlatma yetkisini kullanmasına dair bir başvuru, deliller ve hukuki sebepleri ihtiva eden kapsamlı bir dosya ile çok daha tesirli olabilir. Sözüer, Filistinin UCMnin kurucu belgesi olan Roma Statüsüne taraf olduğu için Filistin topraklarında işlenen suçların UCMnin yargı yetkisine girdiğini vurguladı. Sözüer, hangi suçlamalarda bulunabileceğine ilişkin de şunları söyledi: * UCM soruşturma açma kararı verirse ilk olarak soykırım suçlamasında bulunabilir. Keza ulusal, etnik, ırki ya da dini bir grubu kısmen veya tamamen yok etmek amacıyla gerçekleştirilen grup üyelerini öldürmek; grup üyelerine ciddi bedensel ya da ussal zarar vermek; fiziksel olarak kısmen ya da tamamen yok etmek kastıyla, grubu ağır yaşam koşullarına maruz bırakmak fiillerinin gerçekleştiğini görebiliyoruz. * İkinci olarak insanlığa karşı suç çerçevesinde suçlamaya gidilebilir. Çünkü bir sivil nüfusa karşı yaygın veya sistematik bir saldırının parçası olarak öldürme; toplu yok etme; nüfusun sürgün edilmesi veya zorla nakli; uluslararası hukukun temel kurallarını ihlal ederek, hapsetme veya fiziksel özgürlükten başka biçimlerde mahrum etme; işkence; ırk ayrımcılığı (apartheid); kasıtlı olarak ciddi ıstıraplara ya da bedensel veya zihinsel veya fiziksel sağlıkta ciddi hasara neden olan benzer nitelikteki diğer insanlık dışı eylemler gerçekleştirilmektedir. *Savaş suçları çerçevesinde suçlamalar yöneltilebilir. Burada da yaşanan çatışmalara bakıldığında 1949 Cenevre Sözleşmelerinin koruduğu kişi ve malların kasten hedef alındığı görülmektedir. UCM Başsavcılığı zaten Filistindeki duruma dair inceleme yürütmektedir. Son yaşanan olaylar da bu inceleme kapsamına alınabilir. Sözüer, UCMnin ancak 18 yaşından büyük gerçek kişileri yargılayabildiğini belirterek Devletler ya da tüzel kişiler üzerinde bir yargı yetkisi yoktur. Sorumlu kişilerin devlet görevlisi olması onlara bir bağışıklık kazandırmayacağı gibi devlet yetkililerinden aldığı emirleri uygulayan kişiler bakımından da bu durum ceza sorumluluğunu kaldırmaz. İşlenen suçlarda sorumluluğu olan, emri veren, emri uygulayan herkesi yargılayabilir. dedi. UCM Statüsünde savaş suçları şöyle sıralanıyor:* Kasten öldürme* Biyolojik deneyler dahil işkence veya insanlık dışı muamele* Vücuda veya sağlığına kasten büyük ıstırap verme veya ciddi yaralamaya sebep olma* Askeri gereklilik olmadan, yasa dışı ve keyfi olarak mülkiyetin yaygın yok edilmesi veya sahiplenilmesi* Bir savaş esirinin veya koruma altındaki bir diğer şahsın, düşman devlet silahlı kuvvetlerinde hizmet etmeye zorlanması* Bir savaş esirinin veya koruma altındaki bir diğer şahsın, kasti olarak adil ve olağan yargılanma hakkından yoksun bırakılması* Hukuka aykırı sürgün ya da nakletme ya da hukuka aykırı alıkoyma* Rehin alma. Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Karim Han, BBC ve CNN Internationala yaptığı açıklamalarda, İsraile yaptırımları olacağını umduğunu belirterek Hiç şüphe yok ki, Hükümet Başkanından ordu generalleri ve onların avukatlarına, hepsi sorgulanarak sivillere ve okul, hastane, kilise, cami her ne olursa olsun, tüm sivillere yönelik saldırıların hesabını vermek zorunda kalacak dedi. Sivillere yardımları engellemenin de yasalara aykırı olduğunu kaydeden Han, 2014 yılına kadar uzanan aktif soruşturmalar olduğunu da belirtti.