SpaceX'in Polaris Dawn görevi: ABD 50 yıllık uzay anlaşmasını ihlal mi ediyor?

SpaceX, uzayda yeni bir çağı başlatıyor. Polaris Dawn görevi, özel bir şirketin yapacağı ilk uzay yürüyüşüne sahne oluyor. Öte yandan bu hamle, ABDnin 1967'de imzaladığı Dış Uzay Anlaşmasını ihlal edip etmediği sorusunu gündeme getirdi. Uzmanlar ise konu hakkında görüş ayrılığına sahip....ABDli uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından başlatılan Polaris Dawn misyonu, ilk özel uzay yürüyüşüne imza atıyor. Özel görevin finansörü olan milyarder iş insanı Jared Isaacman, askeri pilot Scott Poteet ve SpaceX mühendisleri Anna Menon ile Sarah Gillis, 732 kilometre irtifada tarihin ilk özel uzay yürüyüşüne başladı. Tarihi misyon aynı zamanda ABDnin 1967'de imzaladığı Dış Uzay Anlaşmasının altıncı maddesini ihlal edip etmediği sorusunu gündeme getirdi. Bu soruyu Al Jazeeradan Colin Baker, uzmanlara yöneltti. 1967 yılında imzalanan bu anlaşma, devletlerin uzaydaki faaliyetlerinden sorumlu olmasını şart koşuyor. Ancak, yapılan açıklamalara göre bu görevde ABD hükümeti, Federal Havacılık İdaresi (FAA) aracılığıyla sadece roketin güvenliğini denetliyor, ancak uzay yürüyüşü gibi aktivitelerde doğrudan bir gözetim yok. NASA da görevde yer almıyor. Bu durum, anlaşmanın 6. maddesinin ihlal edilip edilmediği konusunda soru işaretlerine yol açtı. Uluslararası Uzay Güvenliği Geliştirme Derneği Direktörü Tomasso Sgobba, bu misyonun Dış Uzay Anlaşması'nın 6. maddesini ihlal ettiği görüşünde. Sgobba'ya göre, bu madde uzaydaki faaliyetlerin devletler tarafından denetlenmesi gerektiğini vurguluyor. Sgobba, bağımsız bir denetim eksikliğinin riskler doğurabileceğini ifade ediyor. McGill Üniversitesi Hava ve Uzay Hukuku Enstitüsü'nün eski direktörü Ram Jakhu, anlaşmanın bugün de geçerli olduğunu ve geçerliliğini koruması gerektiğini savunuyor. Jakhu, Eğer 6. madde kabul edilmemiş olsaydı, bu anlaşmanın imzalanması mümkün olmazdı ifadelerini kullandı. Anlaşmaya dair herhangi bir ihlalde bulunmadığını savunan uzmanlar da var. Leiden Üniversitesinden Uluslararası Hava ve Uzay Hukuku profesörü Tanja Masson-Zwaan, SpaceXin bu misyonunun Dış Uzay Anlaşmasının 1. maddesi kapsamına girdiğini ve serbest kullanım ilkesine uygun olduğunu belirtiyor.