SON DAKİKA! Beşar Esad’ın Yolculuğu: Londra’dan Suriye’nin Baskıcı Liderine

Beşar Esad, yıllarca göz doktorluğu eğitimi aldığı Londradan, 10 yıldan fazla süredir süren kanlı iç savaşta ülkesinin baskıcı liderine dönüşen bir yolculuğa çıktı. Şamdan uçakla kaçtığı iddialarıyla gündeme gelen Esad, Suriyenin halkına zulmeden liderlerinden biri oldu.Beşar Esadın hayatındaki en belirleyici anlardan biri, binlerce kilometre uzakta, Londra'da göz hastalıkları uzmanlık eğitimi aldığı dönemde yaşandı. Ağabeyi Basil Esad'in 1994 yılında Şam yakınlarında geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetmesiyle, Beşarın Suriyedeki iktidara giden yolu açılmış oldu. Başlangıçta babasının halefliğine hazırlanmayan Beşar Esad, ağabeyinin ölümünün ardından Suriye'de liderlik için hazırlandı. Bu süreç, yüzbinlerce kişinin yaşamını yitirmesine, milyonlarca kişinin evlerini terk etmesine ve bir iç savaşın fitilinin ateşlenmesine neden oldu. Peki, göz doktoru olan Beşar Esad, nasıl savaş suçlarıyla işleyen, baskıcı bir lider haline geldi? 1965 doğumlu olan Beşar Esad, Hafız Esad ve Anisa Maklufun oğluydu. Suriyenin tarihsel olarak önemli olaylar yaşadığı bir dönemde doğdu. Arap milliyetçiliği, dönemin çoğu Arap ülkesinde olduğu gibi, Suriye'deki politikaya da yön veriyordu. Baas Partisi'nin iktidara gelmesiyle birlikte, Arap milliyetçiliği düşüncesi genişlemeye başladı. Suriye, çok partili bir sistemden yoksundu ve demokrasi de yoktu. Esad ailesi, Suriye'deki Alevi toplumu ile yakından ilişkilidir. Aleviler, ülkedeki en dezavantajlı gruptu ve bu durum, onların Suriye Ordusuna katılmasına yol açtı. Hafız Esad ise 1966 yılında Savunma Bakanı oldu ve 1971de Suriye Cumhurbaşkanı olarak iktidara geldi. Hafız Esadın uzun süren yönetimi, askeri darbelerle şekillenen bağımsızlık dönemiyle tezat oluşturuyordu. Suriyeyi demir yumrukla yöneten Hafız Esad, muhalefeti bastırdı, demokratik seçimleri reddetti ve ülkesini tek adam yönetimiyle idare etti. Bu dönemde, Esad ailesi Suriye'deki en güçlü siyasi figürlerden biri haline geldi ve dış politikada da güçlü bir etki oluşturdu. Bu yönetim anlayışı, ülkenin iç ve dış politikasında büyük bir dönüşüme neden oldu. Beşar Esad, siyaset ve askerlikten uzak farklı bir yol seçti. Tıp alanında kariyer yapmaya karar verdi. Şam Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Londra'daki Western Göz Hastanesi'nde göz hastalıkları uzmanlığı için 1992'de İngiltere'ye taşındı. 2018'deki BBC yapımı Tehlikeli bir Hanedan: Esadlar adlı belgesle göre Beşar Londra'da yaşamın tadını çıkarttı. İngiliz şarkıcı Phil Collins'e hayrandı ve Batılı değer yargılarını benimsedi. Beşar, gelecekteki eşi Esma el Akhras ile Londra'da tanıştı. Esma King College'ta bilgisayar mühendisliği okuyordu ve daha sonra bir yüksek lisans programı için Harvard Üniversitesine kabul edildi. Ancak yaşamı, kısa süre sonra bambaşka bir yola girecekti. Hafız Esad'ın ikinci oğlu olarak, büyük oranda ağabeyi Basil'in gölgesi altında kalmıştı. Basil'in Ocak 1994'teki ölümü Beşar'ın yaşamının yönünü değiştirdi. Derhal Londra'dan geri çağırıldı ve Suriye'nin bir sonraki lideri haline getirilmesine başlandı. Beşar orduya katıldı ve gelecekteki rolü için kamuoyunda imaj oluşturmaya başladı. Hafız Esad Haziran 2000'te öldü ve 34 yaşındaki Beşar, Suriye anayasasındaki 40 yaş gerekliliği değiştirildikten sonra ülkenin cumhurbaşkanı oldu. Beşar Esad, 2000 yazında cumhurbaşkanlığına yemin ettiği sırada farklı bir siyasi tondaydı. Şeffaflıktan, demokrasiden, kalkınmadan, çağdaşlaşmadan, hesap verirlikten, kurumsal düşünceden bahsediyordu. Cumhurbaşkanı olduktan aylar sonra, Esma Akhras ile evlendi. Hafız, Zein ve Kerim adlı üç çocukları var. Başta, Beşar Esad'ın siyasi reform ve medya özgürlüğü söylemi Suriyeliler arasında umut yarattı. Liderlik yöntemi ve Esma'nın Batılı eğitiminin yeni bir dönemin işareti gibi görülüyordu. Bu sırada Suriye'de Şam Baharı diye bilinen bir medeni tartışma ve ifade özgürlüğü ortamı yaşandı. Fakat güvenlik güçleri 2001'de muhaliflere baskı, tutuklamalara geri döndü. Beşar Esad, özel sektörün gelişmesini teşvik eden kısıtlı ekonomik reformlara da gitti. Liderliğinin ilk yıllarında kuzeni Rami Makluf da büyüdü. Makluf büyük bir ekonomik imparatorluk kurdu.