İran'da tek reformist aday Türk doktor: Bir ilke imza atabilir! 'Evde Farsça değil Türkçe konuşuyoruz'

İran, yeni cumhurbaşkanını seçmek için yarın sandık başına gidiyor. Reformist kanadın tek adayı olan Tebrizli Mesut Pezeşkiyan, bir ilke imza atabilir. (Hürriyet-Necdet Burak Özyurt)İran halkı, mayıs ayı başında beklenmedik bir şekilde helikopter kazasında ölen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisinin yerine geçecek ismi seçmek için yarın sandık başına gidiyor. Altı adaydan en çok dikkat çekeni ise Türk kökenli Mesut Pezeşkiyan. Kalp doktoru olan Pezeşkiyan, 2001-2005 yılları arasında Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi yönetiminde Sağlık Bakanı olarak görev yapmıştı. 2021 cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışmak için başvurmuş ancak Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edilmişti. 69 yaşındaki Pezeşkiyan mart ayındaki seçimde Tebrizden ilk sırada Meclise girmeyi başarmıştı. Pezeşkiyan, İranın Batı Azerbaycan eyaletinde, ağırlıklı olarak Sünni Kürtlerin yaşadığı Mahabadda doğdu. Adaylık sürecinde İran medyasına verdiği röportajda, Ben Türküm. Annem de babam da Türk. Türklüğümle gurur duyuyorum. Evde çocuklarımla Farsça değil, Türkçe konuşuyorum dedi. Pezeşkiyanın seçimi kazanması halinde ilk kez bir İran Türkü ülkenin cumhurbaşkanı olacak. 1980-1988 yılları arasında İran-Irak Savaşı sırasında orduda hekim olarak çalışan Pezeşkiyan, cephede görev aldı. 1994te karısını ve çocuklarından birini trafik kazasında kaybeden İranlı siyasetçi, kalan iki oğlunu ve kızını tek başına büyüttü ve bir daha evlenmedi. Bu kişisel kayıp ve adanmışlık hikâyesi, birçok kişinin sempatisini kazanmasını sağladı. Öte yandan daha önce cumhurbaşkanlığı adaylığı veto edilen Pezeşkiyana bu kez izin verilmiş olması dikkati çekiyor. Uzmanlar, reformist kanadın tek adayı olan Pezeşkiyanın varlığının, sandığa soğuk bakan İran halkını oy vermeye motive etmek olduğunu değerlendiriyor. Zira, mart ayındaki seçimde katılım yüzde 41de kalmış ve rejimin meşruiyeti tartışılmaya başlamıştı. Pezeşkiyan seçim süreci boyunca hem sistemin içerisinde kalıp hem de rejim muhaliflerini ikna etmeye çalıştı. Bir yandan seçim müziği olarak, 22 yaşındaki Mahsa Amininin öldürülmesinin ardından aylarca devam eden gösterilerde protestocuların dilinden düşmeyen Baraye (Uğruna) şarkısını kullanırken diğer yandan seçilirse Reisinin yolundan devam edeceğini söyledi. Zorunlu başörtüsüne karşı çıkmadan uygulanma şeklini eleştiren Pezeşkiyan, Bir düşünceyi zorla hayata geçiremezsiniz. Nasıl daha önce kadınlarımızdan başörtüsünü alamadılarsa şimdi biz de kadınlara zorla başörtüsü taktıramayız ifadelerini kullandı. Pezeşkiyanın adaylığı İranda değişim isteyenler için bir umut ışığı. Pezeşkiyan, İrana yönelik uluslararası izolasyonun sona ermesi gerektiğini ve ekonomik kalkınma için yabancı yatırımın şart olduğunu savunuyor. İrana dışarıdan yatırım yapılmadığını belirterek ekonomik başarısızlığını ülkenin siyasi izolasyonuyla ilişkilendiriyor. Dış politikada da değişim sinyalleri veren Pezeşkiyan, eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarifi dış politika danışmanı olarak atadı. Doğulu güçlerin kendilerini İranın tek seçeneği olarak düşünmemeleri gerektiğini savunarak, seçilirse Rusya ile ilişkilerini gözden geçirebileceğini öne sürdü. * İranlı Öğrenciler Anket Ajansının açıkladığı son ankette Pezeşkiyan yüzde 24,4le ilk sırada yer aldı.* Muhafazakâr Said Celilinin yüzde 24le ikinci ve bir diğer muhafazakâr aday Muhammed Bakır Kalibaf ise yüzde 14,7 ile üçüncü sırada yer aldı. Ancak hem Celiliyi hem de Kalibafı önde gösteren anketler de mevcut.* Diğer muhafazakar adaylar Emir Hüseyin Kadızadehaşimi, Ali Rıza Zakani ve Mustafa Purmuhammediye ise şans tanınmıyor. * Öte yandan seçimin 2nci tura kalmasına kesin gözüyle bakılıyor. En çok oy alan iki ismin yarışacağı 2nci turda, muhafazakâr adayların Pezeşkiyana karşı birleşme ihtimali bulunuyor. Uzmanlar Pezeşkiyanın yarıştaki tek reform yanlısı isim olmasından dolayı şansının az olmadığını ancak işinin zor olduğunu dile getiriyor.