Fransa’da şimdi ne olacak?

Aşırı sağ, AP seçimlerinin ardından Fransa'da erken genel seçimlerde de bir ilke imza attı. Pazar günü gerçekleşen seçimlerin ilk turundan Ulusal Birlik zaferle çıktı, ancak partinin hükümeti kurup kuramayacağı ikinci turun sonunda belli olacak. Ulusal Birlik karşıtı siyasiler şimdiden birleşme mesajları yayınladı.Fransada Cumhurbaşkanı Emmanuel Macronun 9 Haziranda Ulusal Meclisi feshetmesinin ardından düzenlenen erken genel seçimlerin ilk turu tamamlanırken, aşırı sağ beklentileri karşıladı ve seçimden birinci çıktı. Avrupa Parlamentosu seçimlerini ilk sırada tamamlayan 28 yaşındaki Jordan Bardellanın lideri olduğu aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisinin (RN), oyların yaklaşık 34ünü alarak seçimi ilk sırada tamamladı. Jean Luc Melenchon liderliğinde, Boyun Eğmeyen Fransa (LFI), Yeşiller Partisi (EEVL), Sosyalist Parti (PS) ve Komünist Partiden (PCF) oluşan sol Yeni Halk Cephesi koalisyonu yüzde 28,5, Cumhurbaşkanı Macronun Rönesans Partisinin yer aldığı Birlikte (Ensemble) ittifakı da yüzde 20,3 oy aldı. Merkez sağ Cumhuriyetçiler ise yüzde 10 bandında. Seçimlerin ikinci turu, 7 Temmuzda yapılacak ve sonuçlar netleşecek. Fransadaki sistemde bir milletvekilinin ilk turda seçilebilmesi için yüzde 50den fazla oy alması gerekiyor. Seçmenlerin yüzde 12,5inden fazlasının desteğini alan adaylar ise ikinci tura kalmaya hak kazanıyor. Fransadaki bu sonuç, ülkede merkezin çöktüğü ve aşırı sağ ile solcuların güç kazandığı yönünde yorumlandı.RN Ulusal Meclis Grubu Başkanı Marine Le Pen, Sonuca güç katan bu denli yüksek katılım için mutluyum. Fransızlar, net bir oyla, 7 yıllık iktidarın ardından sayfayı çevirmek istediklerini gösterdi ifadelerini kullanarak, ikinci turda mutlak çoğunluk istediğini dile getirdi. Le Pen, Demokrasi konuştu ve Fransız halkı Ulusal Birlik Partisini ve müttefiklerini zirveye çıkararak Macron kampını neredeyse yok etti dedi. Parti lideri Bardella ise Fransanın önünde iki yol olduğunu, en kötü yolun sol koalisyon olacağını, RNnin ise Cumhuriyetçiler Partisinin bazı unsurlarıyla birlikte hükümeti kurmaya hazır olduğunu söyledi. Bardella, tüm Fransızların başbakanı olacağını söyledi. Cumhurbaşkanı Macron ise seçmenlere, ikinci turda, cumhuriyetçi ve demokrat adaylar etrafında birleşme çağrısı yaptı. Macron, genel seçimin ilk turunda katılım oranının yüksek olmasının da, kendisini memnun ettiğini söyledi. Boyun Eğmeyen Fransa Partisinin lideri Jean-Luc Melenchon da, ilk turda üçüncü sırada yer alan adaylarının, yarıştan çekileceklerini açıkladı. Melenchon, Ulusal Birlikin kazanmasına hiçbir yerde izin vermeyeceğiz dedi.Önümüzdeki günlerde merkez ve sol adaylar arasında RN karşıtı oyları bölmeme konusunda görüşmeler ve pazarlıklar yapılması bekleniyor. Bu anlaşmalar ve çekilmeler sonrası RNnin sandalye mecliste çoğunluğa ulaşamama ihtimali bulunuyor. Dolayısıyla nihai sonuç şu ankinden çok daha farklı olabilir. RN seçimlerde mutlak çoğunluğu (en az 289 sandalye) kazanmayı hedefliyor. RN mutlak çoğunluğu elde ederse Cumhurbaşkanı Macronun, Bardellaya başbakanlık teklif etmesi gerekecek. Fransa, modern tarihinde 4 kez olan başbakanın ayrı cumhurbaşkanının ayrı siyasi kamplardan geldiği kohabitasyon dönemini bir kez daha yaşayacak ve Macronun gücü önemli ölçüde kısıtlanacak. Bardellanın Macronu köşeye sıkıştırıp istifa etmesini sağlaması bir ihtimal. RNnin mutlak çoğunluğu sağlayamaması durumunda, hükümet olması oldukça zor. Zira diğer partiler RN ile koalisyona girmeyecekleri açıkladılar. Bu durumda RNnin olmadığı bir koalisyon kurulmasına çalışılacak, bu da başarılı olmazsa kilitlenme yaşanacak. Zira Macronun meclisi yeniden feshetme gücü yok. Marine Le Pen, böyle bir senaryoda tek çıkış yolunun erken cumhurbaşkanlığı seçimi olduğunu vurguluyor. Ancak 2027de görev süresi dolan Macron, anayasal açıdan istifaya zorlanamıyor. Sistemde böyle bir durum için net bir yol haritası ya da çözüm önerisi mevcut değil. Cumhurbaşkanı Macron, son çare olarak kriz durumlarında devletin devamlılığını sağlamak için kendisine olağanüstü yetkiler veren 16. maddeyi devreye sokabilir. Bu durumda Macron, parlamento onayı olmadan yasalar çıkarabilir ve kararnameler yayınlayabilir. Ancak bu, Macron için üç yıl boyunca makul bir seçenek olmaktan uzak görünüyor. Avrupa Birliği ve Küresel Araştırmalar Derneği Başkan Yardımcısı Can Baydarol, Her ne olursa olsun Fransada aşırı sağın önlenemez yükselişi bir gerçek olarak karşımızda değerlendirmesini yaptı. Baydarol, muhalif.comdaki yazısında Fransadaki erken genel seçimin ilk tur sonuçlarını değerlendirdi. Aşırı sağın güç kazanması zaten kaçınılmaz gibiydi görüşünü dile getiren Baydarol, Ancak bu görünüm önümüzdeki hafta yapılacak ikinci turdaki dar bölgeli seçim ittifakları ile değişebilir ve Fransız Parlamentosundaki sandalye dağılımı farklılıklar ortaya koyabilir. Her ne olursa olsun Fransada aşırı sağın önlenemez yükselişi bir gerçek olarak karşımızda dedi.