Dünya, Haniye suikastını konuşuyor! Savaşı tetikler mi?

Haniye, yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunuyordu. İran Devrim Muhafızları Ordusu, bugün sabaha karşı yaptığı açıklamada, Haniye'nin Tahran'da kaldığı konutuna saldırı düzenlendiğini duyurdu. İran ve Hamas Hareketi suikasttan İsrail'i sorumlu tutarken İsrailli yetkililer olayla ilgili açıklama yapmaktan kaçındı. Dünyanın konuştuğu bu suikast Ortadoğu'da savaşı tetikler mi? Hürriyet Gazetesi'nden Fulya Soybaş yazdıŞimdi masada 3 soru var: Bir; 24 saat içinde gerçekleşen hem Beyrut saldırısı hem de Haniye suikastı ile Ortadoğuyu ne bekliyor, İran misilleme yaparsa bölgede bir savaş çıkar mı? İki; İsrailin saldırıları Gazzedeki direnişi ve ateşkes müzakerelerini nasıl etkileyecek? Ve üç; Türkiyenin tavrı ne olmalı? İşte yorumlar. Ortadoğuyu yakından bilen bir isim, gazeteci Nevzat Çiçek, suikastın ardından gündemde iki senaryo olduğunu söylüyor. İlki, Ortadoğudaki çatışmanın daha da derinleşmesi. İkincisi ise Netanyahunun Haniyeyi yok ederek, Gazzedeki süreci yavaşlatma ihtimali. Diyor ki: Bu iki ihtimal de güçlü şekilde masada. Ama öncelikle şunu söyleyeyim burada en sıkıntılı durum İranınki. İran, 7 Ekim saldırılarına güçlü şekilde destek verdi ancak Haniyeyi Katarda korumayı başarmışken başkentleri Tahranda şehit verdiler. Bu, bence İrana verilmiş güçlü bir mesaj. İkinci mesaj da bölge ülkelerineydi. İsrail, 24 saat içinde hem Tahran hem Beyrutta operasyon gerçekleştirerek hem iç hem de uluslararası hukuk kurallarını yok saydı. Bu bile savaş sebebi aslında. Dahası Netanyahu, ABD seçimlerine kadar süreci bu şekilde, şiddeti artırarak götürme niyetinde. İranı bir tarafa koyarsak, Ürdün, Mısır, Katar, Suudi Arabistan gibi, bölge ülkelerinin de pek hareket alanı yok ve onlar da ABD seçimlerini bekliyor. Peki bu süreçte İran bir misilleme yapar mı? Yanıtı net: İran Devrim Muhafızlarının Lideri Musavi, Suriyede öldürüldü. Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı ise şaibeli bir helikopter kazasında... Bir cevap verilmedi. Şunu da unutma İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, Bağdat Havalimanında öldürüldüğünde İranlı yetkililer, Irakı onu koruyamamakla itham etmiş ve onların da işin içinde olduğuna dair sert açıklamalar yapmıştı. Şimdi tersten bakınca aynı şeyi İranlı yetkililer için de söylemek mümkün. İran, şu an prestij açısından en zor dönemlerini yaşıyor. Bu noktada ya gerçekten İsrail ve ABD, İranı savaşa çekme konusunda tüm kırmızı çizgileri aşıyor ya da İran içerisinde Mossadın çok güçlü bir istihbarat ağı var. Bu suikastın Gazze direnişini etkileyeceğini ise düşünmüyorum. Hamasın tarihi suikasta kurban giden şehit liderlerle dolu. Liderlik konusunda bir sıkıntı yaşanmaz. Esas yapıyı korurlarsa Halid Meşal ya da Ebu Marzuk yeni lider olabilir ama Hamas geleneğinde sürpriz isimleri öne çıkarma geleneği de mevcuttur. Ortadoğuda çatışma derinleşir mi soruna dönecek olursak... Bu ihtimal her zamankinden daha kuvvetli. Ancak bunu belirleyecek olan en büyük etken İran ve İranın vekalet savaşlarını yürüttüğü örgütlerin ne cevap vereceği. İsrail zaten yapacağını yaptı. Türkiye ise Ortadoğuda dengelerin yumuşamasını istiyor fakat İsrailin bu şekilde pervasızca devam etmesi halinde Türkiye, öncülük yapabilecek güç ve kudrettedir de. ANKARA Küresel Danışmanlık Grubu Kurucusu ve ODTÜ Dış Politika Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, İsrail Başbakanı Netanyahu için köpeksiz köyde değneksiz gezen biri benzetmesi yapıyor ve diyor ki: Yani istediğini yapıyor, kimse de karşı çıkamıyor. İsrail- Hamas çatışması, İsraille Arap olmayan ülkeler- ki kastım İran ve Türkiye- çatışmasına doğru gidiyor. Batılı devletlerin tavrı çok açık. Başından beri İsraili destekliyorlar. Bu, hipokrasi yani iki yüzlülük değil mi? Kesinlikle öyle. Ama Batı böyledir. İşine geldiği gibi... Peki ya Arap ülkeleri? Başta Suudi Arabistan, Mısır olmak üzere Körfez ülkelerinden suikast dahil İsrailin yaptıklarına ses çıktı mı? Hayır. Oysa en başından beri bu hep Arap- İsrail çatışmasıydı. Literatüre bile böyle girdi. Peki buna rağmen Araplar, neden İsraile müdahale etmiyor ya da tavır almıyorlar? Bir kere istisnasız tüm Arap ülkeleri ve Filistindeki Mahmud Abbas yönetimi Haması istemiyor. Bölgede bir istikrar sağlanacak ise bunun İsrail ile beraber olması arzusundalar. Ki ayrıca Hamas gibi, Hizbullah gibi devlet dışı silahlı örgütlerin Orta Doğuda olmaması görüşündeler. Dolayısıyla barış müzakerelerini yürütmenin de Hamas değil El Fetihin görevi olduğunu söylüyorlar. Türkiye ise tavrını Hamastan yana koyunca, Pekin yönetimi arabuluculuk için devreye girdi, 14 Filistinli grubu bir araya getirdi. Dolayısıyla Orta Doğuda savaşın kızışmasını engelleyebilecek 2 devletten biri Çin diğeri ise Rusyadır. Peki tavır alırlar mı? Sanmam. İki devletin de ekonomik ve siyasi çıkarları var. Azerbaycanın İran ile sınır güvenliğini yapan kuruluş İsrailli Elbit firmasıdır. Ki Azerbaycan, 44 gün süren Dağlık Karabağ Savaşında kullanılan ekipmanların önemli kısmını İsrailden aldı. İki ülkenin iyi ilişkileri var. İranın yeni Cumhurbaşkanı da Azerbaycan kökenli bir Türk. Bu noktada aklıma şu soru geliyor: Bu iş, İsrail- Türk çatışmasına mı evirilmeye çalışılıyor? Öyleyse bu, tehlikeli bir gelişme. Bu noktada Türkiyenin tavrı önemli. Zira Hamasa dönük politikaların Türkiyeye askeri, ekonomik ve siyasi olarak özellikle de Mısır, Suriye, Libyada olumsuz etkileri olacaktır. Dolayısıyla Türkiye, İranı yakın markaja almalı ve bundan sonraki açıklamalarında daha makul olmalı. Peki İran bir hamle yapar mı dersen... Yapması halinde yakın gelecekte molla rejimi yıkılır. Ortadoğuda büyük bir çatışma olur mu diye sordun. ABDye tavır alabilecek bir ülke varsa olur derim. Zira ABDye savaş ilan etmek demek NATO ve ABye de savaş açmak demektir.