Çöl ülkesinde rekor yağış! Turizm merkezi sele teslim: 75 yıllık rekorun nedeni, yapay yağmur mu?

Genellikle kurak bir bölge olma özelliği taşıyan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) kenti Dubai'de son 75 yılın en şiddetli yağışları yaşandı. Ülke genelinde 24 saat içinde yaklaşık 1 buçuk yıllık yağmur düştü. Sosyal medyada ise yapay yağmur iddiaları yayıldı. Peki bulut tohumlamasının bu rekorda payı var mı? Uzmanlar yanıtladı...Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) kıyı bölgesinde yer alıyor. Genelde de çok kurak bir bölge olma özelliğini taşıyor.Yılda ortalama 100 mm'den daha az yağış alsa da, zaman zaman aşırı sağanak yağışlar da yaşanıyor.Son yağışlar ise Dubai'ye 100 km uzaklıktaki Al-Ain kentinde 24 saat içinde yaklaşık 256 mm yağmur yağdı. Sıcak ve nemli havayı içine çeken ve diğer hava sistemlerinin gelmesini engelleyen kapalı alçak basınç hava sistemi bunun ana nedeniydi.Reading Üniversitesi'nde meteoroloji uzmanı ve Körfez bölgesindeki yağış modellerini inceleyen Prof. Maarten Ambaum, Dünyanın bu bölgesi uzun süre yağmursuz ve ardından da düzensiz, şiddetli yağışlarla bilinir. Ancak yine de bu çok nadir görülen bir yağıştı diyor. İklim değişikliğinin ne kadar büyük bir rol oynadığını tam olarak ölçmek şu an için pek mümkün değil. Bunun için doğal ve beşeri unsurların bilimsel analizi gerekiyor. Ama bu da birkaç ay sürebilir.Ancak rekor yağış, iklimin nasıl değiştiğiyle doğru orantılı.Basitçe söylemek gerekirse; daha sıcak hava daha fazla nem tutabilir (her bir santigrat derece için yaklaşık yüzde 7 ilave nem olabilir); bu da yağmurun yoğunluğunu artırabilir. Reading Üniversitesi'nde iklim bilimi profesörü Richard Allan, Yağmurun şiddeti rekor kırdı, evet. Isınan iklimin, daha fazla nemle daha fazla ortaya çıkan fırtınaları ve aşırı yağış olaylarını ve bununla alakalı sel olaylarını giderek daha etkili hale getirmesinden söz edilebilir diyor.Kısa süre önce yapılan bir araştırmaya göre, dünya ısınmaya devam ettikçe BAE'nin büyük bölümünde yıllık yağış miktarı da yüzyılın sonuna kadar yaklaşık yüzde 30 oranında artabilir.Imperial College London'da iklim bilimi alanında çalışmalar yapan Dr. Friederike Otto, İnsanlar petrol, gaz ve kömür yakmaya devam ederse iklim ısınmaya, yağışlar şiddetlenmeye ve sellerde can kayıpları olmaya devam edecek diyor. Bulut tohumlama, mevcut bulutlara gümüş iyodid denen bir madde serpiştirilmesiyle yağmuru tetiklemeye ve sonucunda da daha fazla yağmur üretmeye yardımcı olan bir teknik.Uçaklarla yapılabilen bu teknik onlarca yıldır kullanılıyor ve BAE de son yıllarda su sıkıntısını gidermek için bu tekniği kullandı.Sellerin ardından bazı sosyal medya kullanıcıları aşırı hava koşullarını, yanlış bir şekilde ülkedeki son bulut tohumlama operasyonlarına bağladı.Bloomberg tarafından daha önce yayımlanan haberler, bulut tohumlama uçaklarının Pazar ve Pazartesi günleri kullanıldığını, ancak selin meydana geldiği Salı günü kullanılmadığını öne sürdü. BBC bulut tohumlamanın ne zaman yapıldığını bağımsız olarak doğrulayamamış olsa da, uzmanlar bunun fırtına üzerinde en iyi ihtimalle küçük bir etkisi olacağını ve bulut tohumlamaya odaklanmanın yanıltıcı olduğunu söylüyor.Dr. Otto, Bulut tohumlama Dubai çevresindeki bulutları su bırakmaya teşvik etmiş olsa bile, atmosfer iklim değişikliği nedeniyle bulutları oluşturmak için muhtemelen daha fazla su taşıyordu diyor.Bulut tohumlama, genellikle yağmur için önemli olan rüzgar, nem ve toz koşullarının yetersiz olduğu durumlarda kullanılıyor. Hava tahmincileri geçen hafta Körfez genelinde yüksek sel riski uyarısında bulunmuşlardı. Abu Dabi'deki Khalifa Üniversitesi Çevre ve Jeofizik Bilimleri Bölüm Başkanı Prof Diana Francis, Bu tür yoğun ve büyük ölçekli sistemler tahmin edildiğinde, bir hayli masraflı bir işlem olan bulut tohumlama yapılmaz çünkü bölgesel ölçekte bu kadar güçlü sistemleri tohumlamaya gerek yoktur diyor.BBC Meteoroloji Servisinde görev yapan meteoroloji uzmanı Matt Taylor da şiddetli hava olayının önceden tahmin edildiğini belirtti.Taylor, Bu hava olayından önce, (potansiyel bulut tohumlama etkilerini hesaba katmayan) bilgisayar modelleri yaklaşık 24 saat içinde bir yıllık yağış miktarının çok üzerinde yağmur yağacağını tahmin ediyordu dedi.Yaşanan selin, bulut tohumlamasından beklenenden çok daha büyük olduğunu belirten Taylor, Sel olayları, Bahreynden Ummana kadar çok geniş bir alanda etkili oldu dedi.Birleşik Arap Emirliklerinde bulut tohumlama işlemlerini, hükümete bağlı Ulusal Meteoroloji Merkezi (NCM) yürütüyor. Şiddetli yağışların ölümcül sellere dönüşmesini önlemek, ani ve yoğun yağışlarla başa çıkmak için önlemler almak şart.Yoğun bir şekilde şehirleşmiş olan Dubaide nemi emecek çok az yeşil alan var. Şehirde drenaj sistemi de bu kadar yüksek yağış seviyelerine dayanıklı değil. Prof. Francis, yeni gerçeklik olarak tanımladığı daha sık ve yoğun yağışlara uyum sağlamak için stratejiler geliştirilmesi gerektiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor:Örneğin, yolların ve tesislerin altyapısının yeniden gözden geçirilmesi, bahar yağmurlarından gelen suyu depolamak ve yılın ilerleyen dönemlerinde kullanmak için rezervuarlar inşa edilmesi gerekiyor. BAE hükümeti Ocak ayında Dubaideki sellere ilişkin yeni bir birim kurdu.