Avrupa'da dengeleri sarsan seçim! Macron ve Scholz'a soğuk duş...

Aşırı sağın zaferini ilan ettiği Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı aldı. Almanya'da Scholzun partisi rekor seviyede düşük oy toplarken, Batı medyası seçimlerin siyasi düzeni sarstığını yazdı.Avrupa Birliği üyesi 27 ülkede, 720 sandalyeli Avrupa Parlamentosu için 6-9 Haziran tarihleri arasında seçimler düzenlendi. Resmi olmayan ilk sonuçlar APde merkez partilerin çoğunluğu koruyacağına ancak Avrupa karşıtı, popülist ve aşırı sağcı partilerin geçmiş dönemlere kıyasla önemli bir kazanım elde ettiklerine işaret ediyor.İlk sonuçlara göre merkez-sağdaki Avrupa Halk Partisinin (EPP) en büyük grup olarak kalması, merkez-soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakının (S&D) ikinciliği koruması bekleniyor. Ancak aşırı sağdaki iki grup olan Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasinin (ID) güç kazanacağı görülüyor. Bunlara ek olarak, bugün herhangi bir gruba dahil olmayan radikal sağ partilerin de parlamentoda temsilinin artması öngörülüyor. Seçimlerin sonuçlarının en sert hissedildiği ülke Fransa oldu. Sandık çıkış anketlerine göre aşırı sağdaki Marine Le Penin partisi Ulusal Birlik (RN), 2019daki son seçimlere kıyasla 10 puan yükselişle yüzde 31,5 oy aldı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macronun liberal kanattaki partisi Rönesans ise yüzde 15te kaldı. 2019 seçimlerinde de ilk iki sırayı bu partiler alsa da arada yüzde 1den az fark vardı. Fransada üçüncü sırada ise büyük bir yükselişle yüzde 14 oy alan Sosyalist Parti geldi.Büyük bir hezimet alan Cumhurbaşkanı Macron, parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı aldı. Ülke 30 Haziran-7 Temmuz tarihlerinde seçime gidecek. Aşırı sağın Pazar gecesi kutlama yaptığı tek ülke Fransa değildi. Almanya ve Avusturya'da da popülist sağ partiler Avrupa seçimlerinde çarpıcı kazanımlar elde etti. Sandık çıkış anketlerine göre muhafazakar CDU/CSU, 2019 seçimlerine yakın oy alarak yüzde 30 ile birinci parti oldu. Bu ülkede en büyük merak unsuru, radikal sağdaki AfDnin performansıydı. AfD oy oranını 5 yıl öncesine göre yüzde 5 civarı artırarak yüzde 16ya yükseldi. Seçim öncesi Nazileri aklayan söylemleri nedeniyle AfD, Avrupa Parlamentosundaki aşırı sağcı grup IDden atılmıştı. Şimdilik grup dışı kalan partinin parlamentoda 17 milletvekiliyle temsil edilmesi bekleniyor. Başbakan Olaf Scholzun partisi SPD ise rekor seviyede düşük oyla yüzde 14te kaldı ve üçüncü parti oldu.Koalisyon hükümetindeki üç parti de destek kaybederken en büyük düşüşü Yeşiller yaşadı. Yeşillerin 2019da yüzde 20,5 olan desteği bu seçimlerde yüzde 12 seviyesine indi. Gelecek sene genel seçimlerin yapılacağı Almanyada bu sonuçların hükümeti zora sokacağı belirtiliyor. İtalya başbakanı Georgia Meloni'nin belirleyici pozisyonu, aşırı sağ İtalya'nın Kardeşleri partisinin %26 ila %30 oy alarak merkez sol rakiplerini geride bırakmasıyla tescillendi. Muhalefetteki merkez sol Demokratik Parti yüzde 21-25 arası oyla ikinci oldu.İtalyada en büyük destek kaybını ise koalisyon hükümetinin ortaklarından aşırı sağdaki Lig aldı. Başbakan Yardımcısı Matteo Salvininin partisi 2019daki yüzde 34lük destekten yüzde 8-10 bandına geriledi. Hollanda'da Geert Wilders'in aşırı sağ partisi, Sol-Yeşiller ittifakının ardından ikinci sırada yer aldı ancak beklentilerin gerisinde kaldı. Özgürlük Partisi oyların yüzde 17'sini alırken, eski AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans liderliğindeki Sol-Yeşil ittifakı yüzde 21,1 oy aldı. Viktor Orbán'ın Fidesz partisi de beklentilerin altında performans gösterdi. Geçici sonuçlara göre iktidardaki koalisyon % 43,7 ile birinci ancak bu rakam kamuoyu yoklamalarının öngördüğü % 50'nin gerisinde. Yunanistan'da sandık çıkış anketlerine göre iktidar partisi Yeni Demokrasi yüzde 28 oy oranı ile ilk sırada.Soldaki SYRIZA yüzde 15, sosyalist Pasok yüzde 13, milliyetçi, sağ-popülist Yunan Çözümü yüzde 9,5, Yunanistan Komünist Partisi yüzde 9 sularında görünüyor.İspanya ve Polonya'daki anketlerde birinci sırada yer alan merkez sağ Avrupa Halk Partisi (EPP), en fazla sandalyeyi kazanarak lider adayı Ursula von der Leyen'in Avrupa Komisyonu başkanlığında ikinci dönem şansını artırdı. Sosyalistler Malta, Romanya ve İsveç'te en yüksek oy oranına ulaşarak merkez solun parlamentonun ikinci büyük grubu olma konumunu korumasına yardımcı oldu. APdeki en büyük siyasi grubun, popülist söylemlerini artıran, zaman zaman aşırı sağın politikalarına göz kırpmakta herhangi bir sorun görmeyen Hristiyan demokratları çatısı altında toplayan Avrupa Halk Partisi (EPP) olması kesin. Ursula von der Leyeni yeniden AB Komisyonu Başkanı olarak görmek isteyen EPPnin 181 civarında koltuk alması bekleniyor.Leyen sonuçlar belli olduktan sonra yaptığı açıklamada seçimlerin galibinin Avrupa Halk Partisi (EPP) olduğunu açıkladı. Von der Leyen, Bugün, Avrupa Halk Partisi için güzel bir gün. Avrupa seçimlerini biz kazandık diye konuştu.Aşırı sağ ve sol eğilimli partilerin güç kazandığının doğru olduğunu fakat merkez partilerinin lider konumlarını koruduklarını vurgulayan Von der Leyen, parlamentoda Avrupa Halk Partisinin yer almayacağı bir çoğunluk oluşturmanın mümkün olmadığına işaret etti. İngiliz Guardian gazetesi aşırı sağın Avrupa'daki zaferini duyurduğu haberinde Avrupa yanlısı merkez ayakta kaldı ifadesini kullanırken Telegraph gazetesi Macron'un erken seçim kararını öne çıkardı ve Macron AB'deki sağcı yükselişte mağlup oldu başlığını kullandı.ABD'li New York Times gazetesi seçim sonuçlarını duyurduğu haberinde aşırı sağın ortalığı kasıp kavurduğunu ve Avrupalı liderlere meydan okuyarak siyasi düzeni sarstığını yazdı.Politico 'AB seçimleri Fransız hükümetini devirdi' başlığını kullanırken, CNN Macron'un erken seçim konusunda kumar oynadığını yazdı. Bloomberg ise rotayı Almanya'ya çevirerek Scholz'un tarihi bir bozgun yaşadığını öne sürdü.