FETÖ'nün kırmızı listesi ve sınır ötesi bağlantıları

Cumhuriyet tarihinin en uzun gecelerinden biriydi 15 Temmuz. Kahramanlarıyla, hikayeleriyle tarihe geçen bu gecenin ardından hızlı bir yargı süreci başladı Türkiye'de. FETÖ sanıkları bir bir hakim karşısına çıkarken, bir kısmı darbe girişiminin ardından ülkeyi terk etti. Fetullahçı Terör Örgütü'ne yönelik soruşturmalar ve davalar kapsamında örgütün elebaşı Fetullah Gülen ile Emre Uslu, Ekrem Dumanlı, Mustafa Zeki Uğurlu ve Adil Öksüz gibi isimlerin yanı sıra aralarında asker, iş adamı, savcı, emniyet müdürü ve gazetecilerin de yer aldığı çok sayıda şüpheli halen kaçak durumda bulunuyor. Firari FETÖ'cülerin Türkiye'ye iade edilmesi için başta ABD, Almanya ve Yunanistan ile yoğun diplomasi trafiği sürerken, ülkelerin yargı kararları Ankara ile dönem dönem gerilime neden oluyor.Fetullahçı Terör Örgütü'nün medya, yargı, TSK, polis, eğitim ve iş dünyasındaki uzantıları 15 Temmuz darbe girişimin ardından soluğu birer birer yurtdışında aldı. Aralarında Fetullah Gülen ile örgütün üst düzey yöneticileri, üyeleri ve irtibatlı kişilerin de bulunduğu isimlerden 1936'sı adalet önünde hesap vermek yerine kaçma yolunu tercih etti. Başta Avrupa ülkeleri ve ABD olmak üzere farklı ülkelere kaçan firariler hakkında ilgili savcılıklarca yakalama ve tutuklama kararı çıkartıldı. Adalet Bakanlığı darbe girişiminden 4 gün sonra, 19 Temmuz 2016'da ABD'ye Gülen hakkında 4 ayrı iade dosyası gönderdi. Böylece Gülen'in iadesiyle ilgili süreç resmen başlatıldı. İade dosyalarında Gülen'in acilen tutuklanması da talep edildi.Türkiye darbe girişimiyle sarsılırken, aynı dönemde ABD Başkanlık yarışının en hararetli dönemine girmişti. Bu dönem Türkiye için de bir hayli öneme sahipti. Çünkü Obama'nın selefi olacak kişi Gülen'in iadesiyle ilgili yürütülecek süreçte Türkiye'nin direkt muhatabı olacaktı. Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, ülkesinin darbeye karşı Türkiye'nin yanında olduğunu vurgularken, Gülen'in iade işlemi için delillere göre hukuk yolu esas alınacak. Bu işi ciddiye alıyoruz ancak bunun ispatlanması lazım ifadelerinde bulunmuştu. Dönemin ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de benzer bir tavır sergilemişti. ABDnin hukuk sistemi ve standartlarına göre bir suçlunun iadesinin kanıt gerektirdiğinin altını çizen Kerry, şunları söylemişti: Türkiyedeki dostlarımıza, müttefiklerimize mütemadiyen söyledik. Delile ihtiyacımız var. Bizim hukuk sistemimizde, standartlarımızda, bir suçlunun iadesinde bir dizi sıkı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Bunları herkes biliyor. Türkiye de kanunlara bağlı kalmalı. Darbe girişiminden 21 gün sonra Ankara Washingtona 85 kutu belge ile birlikte 4 ayrı iade dosyası gönderdi ve ABD'den Gülenin geçici tutuklanmasını ve ardından iadesini talep etti. Dosyalarda örgütün yaptığı tüm yasa dışı faaliyetleri, kurduğu kumpasları ve devlet kademesinde nasıl yapılandığı tek tek anlatıldı. Ancak bu olayın üstünden bir hafta geçmeden Dışişleri Bakanı John Kerryin sözcüsü Mark Toner, günlük basın brifinginde kendisine yöneltilen soru üzerine Gülenin iadesi için Türkiyeden gelen belgelerin, resmi iade talebi olmadığını savundu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da CNN Türk'e yaptığı açıklamada Gülen'in iadesi konusunda 'hayal kırıklığı' yaşadıklarını duyurmuştu. Obama yönetiminden FETÖ lideri Gülenin iadesi konusunda istediğini alamayan Türkiye, bu kez başkanlık koltuğuna Donald Trump'ın oturmasıyla yeniden harekete geçti. Zira Trumpın ekibi seçim sürecinde verdiği mesajlarında Gülenin iadesine yeşil ışık yakabileceklerini belirtmişlerdi. Fetullah Gülen'in iadesiyle ilgili ABD'yle yaşanan kriz Trump döneminde farklı bir boyuta ulaşırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan da ikili görüşmelerde bu konuyu sık sık dile getirdi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Donald Trump'la Washington'daki buluşmasının odak noktalarından birisi de kuşkusuz bu konu oldu. Başbakan Binali Yıldırım da ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile yaptığı görüşmede Gülen'in iadesini gündeme getirirken, bu konudaki beklentilerin ABD yönetimince karşılanmasının ilişkilerde yeni bir sayfa açacağından bahsetti. Zirveden sonra Trump'ın, Beyaz Saray'da Erdoğan'la yaptığı görüşmede Türkiye'de kasım ayından bu yana 'FETÖ'den tutuklu olan Papaz Andrew Brunsonın serbest bırakılmasını istediği belirtilmişti.Darbe girişiminin ardından üst düzey diplomatlar Washington-Ankara hattında mekik dokurken, uzmanlar, Gülen'in olası iadesi konusunda 'bunun yargının işi olduğu' söyleminin öne çıkacağını vurguluyor. ABD Başkanlık seçimlerinden bugüne süregelen tartışma da henüz bir neticeye ulaşmış değil. Gelecek dönemde de Fetullah Gülen'in iadesinin ikili ilişkilerde en çok gündeme getirilen konulardan biri olacağını söylemek ise mümkün. Tarih 16 Temmuz'u gösterdiğinde darbe girişimiyle bağlantısı bulunanlara yönelik operasyonlara start verilirken, üzerinden 1 yıl geçmesine rağmen süreç bugün de devam ediyor. Medya, yargı, TSK, polis, eğitim ve iş dünyasında yargılamalar sürerken, darbe girişimiyle bağlantılı asker ve üst düzey isimlerin bir kısmı halen yurtdışında firari durumda bulunuyor. Bu davalar arasında en çok dikkat çekenlerden biri de kuşkusuz darbe girişiminin ardından Sikorsky tipi askeri helikopterle Yunanistan'ın Dedeağaç Havalimanı'na inen 8 darbeci asker. 15 Temmuz'daki darbe girişiminden sonra helikopterle Yunanistan'a sığınan 8 askerin iade edilmemesi iki ülke arasında krize yol açtı. Yunanistan'da Temyiz Mahkemesi, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası bu ülkeye kaçan ve Türkiye tarafından iadeleri talep edilen 8 askerle ilgili nihai kararını verdi. Daha önce askerlerden 6'sının iadesini reddeden mahkeme, son iki asker için de Türkiye'ye olumsuz yanıt verdi.Yunan savcı, Temyiz Mahkemesi'nin aldığı kararın Türkiye'de rahatsızlık yaratabileceğini bildiklerini ancak ocaktan bu yana değişen bir gerekçe olmadığını belirtmişti.Temyiz mahkemesinin aldığı kararın ardından Türkiye sert bir biçimde tepkisini dile getirirken, Yunanistan Başbakanı Çipras, FETÖ firarilerinin iade talebinin reddedilmesi ile ilgili Bildiğiniz gibi Yunanistan'da adaletle yönetim arasında büyük bir ayrım var. Biz mahkeme kararlarına katılsak da katılmasak da saygı göstermek zorundayız. Yunan yargısı bir karar verdi ve saygı göstermek zorundayız yanıtını vermişti. Ancak bu açıklama Türk makamlarını tatmin etmedi. Türkiye, kaçak askerler iade edilmediği takdirde, iki ülke arasındaki mülteci anlaşmasını bozacağını açıklayarak, Yunanistan'a baskı yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ve Türk bakanların Almanya'daki mitinglerinin iptal edilmesi, İncirlik üssü, Kürt sorunu, DEAŞ'la mücadele ve tutuklu gazeteciler gibi konularda son dönemde sık sık karşı karşıya gelen Berlin ve Ankara'nın ilişkilerindeki kırılma noktası 15 Temmuz darbe girişimiyle doğrudan bağlantılı. Ancak sorun sadece siyasi düzeyde değil. İlişkilerinin görünmeyen, yani istihbarat kısmında daha büyük bir kriz yaşanıyor. Darbe girişiminin ardından Almanya'ya kaçan ve iltica talebinde bulunan askerlerin taleplerinin kabul edilmesinin ardından ilişkiler kopma noktasına geldi. Sığınma talebi kabul edilenlerin Almanya'daki NATO üssünde görevli diplomatik pasaport sahibi eski askerler olduğu bildirilmişti. Almanya'nın darbeci askerlere sığınma talebi vermesi ve darbe sonrası Türkiye'ye yönelik tutumu eleştirilirken, iki ülke arasındaki açıklamalar da hız kesmedi. Önce Cumhurbaşkanlığı, ardından Başbakanlık, Dışişleri ve Adalet Bakanlıkları Almanya'ya yönelik sert tutumunu sürdürürken, Almanya Federal Haberalma Servisi'nin Başkanı (BND) Kahl'ın 15 Temmuz darbesinin arkasında Gülen'in olduğuna ikna olmadık şeklindeki açıklaması Ankara-Berlin ilişkilerini kritik bir dönemece soktu. İki ülke arasında karşılıklı açıklamalar sürerken, MİT müsteşarı Hakan Fidan, Alman mevkidaşı Bruno Kahl'a şubat ayındaki Münih Güvenlik Konferansı sırasında Almanya'daki FETÖ faaliyetlerini anlatan bir dosya verdi. Ancak Berlin yönetimi, dosyayı kanıt olarak kullanmak yerine, içerikte yer alan kişilere, Türk istihbaratı sizi izliyor diye bilgi vermeyi tercih etti. Türkiye ise FETÖ üyelerine yönelik listeleri Almanya'ya göndermeyi sürdürdü. Bu listelerde Almanyada ticari faaliyette bulunan kurumların isimlerinin de olduğu öğrenildi. Almanya'ya ulaşan iki listede yaklaşık 300 şahıs, okul, dernek, şirket ve kurumun FETÖ'yle bağlantılı olduğu bildirildi. Basında ise darbe girişiminden Mayıs 2017 tarihine kadar asker, hakim, diplomat ve üst düzey devlet görevlisi olmak üzere, toplam 437 diplomatik iltica başvurusu yapıldığını belirten haberler yapıldı. Alman Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, sığınma başvurularıyla ilgili olarak Yaklaşık 450 iltica başvurusu var. 80 kişiye iltica hakkı tanındı. Şimdi Türk Hükümeti bizden bu kişileri, hapsedilmeleri için, Türkiye'ye vermemizi istiyor. Bu bir NATO müttefikinin diğer bir NATO müttefikine şantaj uyguladığı bir durumdur. Bu kesinlikle mümkün değil. ifadelerinde bulundu. Darbecilerin iadesi nedeniyle başlayan kriz ise kısa dönemde DEAŞ'la mücadelenin seyrini değiştirecek bir hal aldı. Almanya'nın iade taleplerini geri çevirmesi ve karşılıklı yapılan açıklamalar sonucu bu kez İncirlik Üssü'yle ilgili yeni bir kriz patlak verdi. Türkiye, Almanya'nın tutumuna misilleme yaparak İncirliki ziyaret etmek isteyen Alman milletvekillerinin bu talebini veto etti. Almanya İncirlik'ten çekilecek mi? sorusu yalnızca Türkiye'nin değil, Avrupa'nın da gündemini meşgul eder hale geldi. Başbakan Binali Yıldırım 'İstediklerini yapsınlar' dedi. Alman ordusu, parlamento kararıyla Ürdün'e taşınmaya karar verdi. Fetullahçı Terör Örgütü'ne yönelik dava ve soruşturmalarda haklarında yakalama kararı olan Fetullah Gülen, Emre Uslu, Ekrem Dumanlı, hakim, savcı ve iş adamlarının yanı sıra bazı emniyet müdürleri de firari durumda...Firarilerin arasında darbe girişimine katılan 9'u general, 300 civarında asker de yer alıyor... FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin soruşturma kapsamında Ankara'daki Akıncı Üssü'nde gözaltına alındıktan sonra salıverilen FETÖ'nün hava kuvvetleri imamı olduğu ileri sürülen ve darbenin planlayıcısı olarak anılan Adil Öksüz de kaçan isimlerin arasında yer alıyor. Adil Öksüz'ün yurt dışında olduğuna dair kesin kanıt yok ancak şüpheler bu yönde. Firari FETÖ'cülerin en önemli isimlerinden biri de Ergenekon davasında ve 17-25 Aralık'ta görev yapan Zekariya Öz. Bir dönemin en çok konuşulan savcısı en son Gürcistan havalimanında görüntülendi. 15 Temmuz'un ardından Adalet Bakanlığı, 41 ülkeden 118 FETÖ mensubunun iadesini istedi. Adalet Bakanlığı yetkililerinin verdiği bilgiye göre, FETÖnün 15 Temmuz 2016daki darbe girişimi öncesinde Bulgaristan, Romanya, Almanya, Polonya ve Hollandaya 6 FETÖ üyesinin iadesi için 7 dosya gönderildi. Böylece bugüne kadar 41 ülkeye 118 kişi için 122 iade dosyası iletilmiş oldu. En çok iade dosyası gönderilen ülkeler arasında ABD, Almanya, Yunanistan, Belçika, Mozambik ve Bosna Hersek yer aldı. Örgütün elebaşı Fetullah Gülen ve kamuoyunda Emre Uslu olarak bilinen Emrullah Uslunun da aralarında yer aldığı örgüt mensupları için ABDye toplamda 18 iade dosyası gönderildi. Adalet Bakanlığı, eski savcılar Zekeriya Öz ile Celal Karanın da iadesini istediği Almanyaya 14 dosya gönderdi. Adalet Bakanlığının talebi kapsamında 11 ülke tarafından 14 FETÖ mensubu sınır dışı edildi. Darbe Komisyonu'nun raporuna göre ise örgüt yapılanması yurtdışında da yurtiçine benzer bir biçimde geliştirilmişti. Kıta ve ülke imamlarının koordineli şekilde hareket ettiği belirlenen raporda, özellikle eğitim faaliyetleri adı altında ülkede sempati toplanılmaya çalışıldığı ortaya çıkartıldı. Bu bağlamda örgütün en büyük örgütlenmesinin 312 okul ile ABD'de olduğu belirlendi. ABD'yi sırasıyla Irak (Irak'ta, IKBY de dâhil, biri üniversite olmak üzere 29 okul), Almanya (32 okul), Kazakistan (27 okul), Kırgızistan (24 okul), Afganistan (23 okul), Pakistan (22 okul), Nijerya (bir üniversite olmak üzere 18 okul), Bosna Hersek (15 okul) Arnavutluk (14 okul) ve Kenya (12 okul) izledi. Geri kalan ülkelerdeki okul sayıları 10 ve altında olarak açıklandı. Komisyona sunulan MİT raporuna göre, kıtalara göre tespit edilen okul sayıları şu şekilde:Afrika: 63 okulAsya: 222 okulAvrupa: 150 okulKuzey Amerika: 315 okulGüney Amerika: 7 okul