F-16 düğümü çözülüyor! Satışın önünde tek engel kaldı...

ABD Kongresi Konferans Komitesinin, Türkiyeye F-16 satışlarını kısıtlayan ve şart içeren maddelere bütçe tasarısında yer vermemesiyle, önemli engellerden biri aşıldı.Türkiyenin ABDden 40 adet F-16 Blok 70 ile 79 adet savaş uçağının modernizasyonu için kit satın alma talebinde bulunmasının üzerinden bir yıldan fazla zaman geçmesine rağmen, bu ülkedeki iç prosedür bir türlü tamamlanamadı. Bununla birlikte ABD Kongresi Konferans Komitesinin, Türkiyeye F-16 satışlarını kısıtlayan ve şart içeren maddelere bütçe tasarısında yer vermemesiyle, önemli engellerden biri aşıldı. Satışın önünde son engel olarak, ABD Senatosunun Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Senatör Bob Menendezin tutumu görülüyor. Türkiye, F-35 programından çıkarılmasının ardından geçtiğimiz yıl savaş uçağı alanında kısa ve orta vadeli acil ihtiyaçlarını karşılamak için tedarik ve modernizasyon projeleri hazırlamış, bu çerçevede 40 adet F-16 Viper uçağının tedariki ve 79 uçağın da modernizasyonu için Eylül 2021de ABDye taleplerini iletmişti. F-16 tedariki ve modernizasyonu çerçevesinde son bir yılda 4 toplantı yapılmış, bunların üçü Türkiyede gerçekleştirilmişti. Son toplantıysa Ağustos ayında ABDde yapıldı. Türk heyeti, askeri yetkililerin yanı sıra üretici firma Lockheed Martinden yetkili ve uzmanlarla da görüştü. Teknik heyetin yanı sıra AK Parti milletvekillerinden oluşan heyet de, ABDye giderek siyasi düzeyde lobi faaliyetinde bulundu. Türkiyenin ABD Büyükelçiliğindeki diplomatlar da, F16 dosyasının bütün aşamalarını yakından takip etti. Yunanistan ile ABDdeki Türkiye aleyhtarı lobiler ise, Türkiyeye karşı harekete geçti. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, ABD Kongresinde Mayıs ayında yaptığı konuşmada, Türkiyeye F-16 satmayın mesajını açıkça dile getirirken, ABD Başkanı Joe Biden, bu satışın yapılmasından yana olduğunu açıkça belirtti. ABD Temsilciler Meclisi, Temmuz ayında Türkiyeye F-16 satışını şarta bağlayan tasarıyı onayladı. Temsilciler Meclisi, F-16 satışı için Türkiyenin Yunan hava sahasını ihlal etmemesi ve satışın ABDnin çıkarına olacağı yönünde eklemelerde bulundu. ABD 2023 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) tasarısına yapılan eklemeler oylandıktan sonra tasarının tamamı Genel Kurulda oylanacak. Eklemenin yasalaşması için, bunun, NDAA tasarısının Senato versiyonunda da yer alması gerekiyordu. Ancak ABDde New Jersey Senatörü Bob Menendez ile Maryland Senatörü Chris van Hollenın sunduğu, Türkiyeye F-16 satışını sınırlandırıcı koşullara bağlayan eklemeler, ABD 2023 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa tasarısının Senato versiyonundan çıkarıldı. Temsilciler Meclisi ile Senatonun Konferans Komitesince önceki gün hazırlanan ortak metninde, bu eklemelere yer verilmedi. Şart içeren maddelerin tasarıdan çıkarılmasıyla, Kongrenin Türkiyenin F-16 alımına bazı kısıtlamalar getirmesi engeli kalkmış oldu. Bu aşamadan sonra satışın yapılabilmesi için, yönetimin sunduğu satış tebligatına Kongreden itiraz gelmemesi gerektiği belirtildi. Açık konuşayım, Türkiye için hiçbir F-16 hususunu onaylamayacağım diyen Senatör Menendezin, satışı engelleme yönünde hareket edebileceği belirtiliyor. Sürecin son adımını ise ABD Başkanı Bidenın onayı oluşturacak. Böylece yıl sonuna kadar Türkiyeye F-16 satışı dosyasının karara bağlanması bekleniyor. Satışın olmaması durumunda Türkiye, havadan havaya muharebe gücünde zaaf oluşmaması için yeni seçenekleri gündemine alacak. Avrupa seçenekleri içinde öne çıkanlardan biri, İngiliz/İtalyan/Alman ortak üretimi Eurofighter savaş uçağı. Bunun yanında İsveç yapımı Saab uçaklarına da ilgi duyulduğuna ilişkin haberler yer almıştı. Mecbur kalınması durumunda Rusya veya Çinden 5. nesil savaş uçağı alımı da seçenekler arasında. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABDnin F-16 satışındaki tutumuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Kongrenin rolünün önemine dikkat çeken Çavuşoğlu, şunları söyledi: ABD yönetiminin F-16 konusunda desteğinin tam olduğunu, kendi açıklamalarında da gördük. Bizimle ikili ilişkilerinde de bunu sürekli vurguladılar. İkili görüşmelerde bunun NATO için de son derece faydalı olduğunu vurgulamışlardı. En son Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğanın, Balide ABD Başkanı Biden ile yaptığı görüşmesinde, F-16 konusunda yönetimin desteğinin tam olduğunu söylemişti. Tabii Kongrenin de burada rolü önemli. Dolayısıyla Kongrenin rolünün de olumlu olması gerekiyor... Ulusal Savunma Yetki Yasasının oylamaya sunulacağı metinde, olumsuz bir unsurun olmaması olumlu bir gelişme. Ayrıca bu konuda basına düşmeden önce bilgimiz vardı. Bunun bir an önce nihayete kavuşması gerekiyor. F-16 alımımız ve mevcutların modernizasyonun da prosedür olarak tamamlanması gerekiyor. Herhangi bir şarta bağlı olduğu zaman almamızın herhangi bir anlamı yok.